آیامجلساجازهانحصارمیدهد؟

خیز بلند صداوسیما برای حکمرانی فراگیر بر آثار انتشار یافته در اینترنت

«صداوســیما در جــذب مخاطــب دچــار مشکلاستواینحقیقتیاستکهمردم بجز دیدن برنامههای ورزشی و مسابقات فوتبال، بهســوی شــبکههای فارسی زبان بــرون مــرزی روی آوردهانــد؛ ایــن نتیجــه بســتن درها به روی مردم است.» اینها را احمد طالبینژاد نویسنده و منتقد سینما میگویــد؛ متأثــر از آنچــه از بهارســتان به گوش میرســد. مجلس شــورای اسالمی درتکاپویتصویبدوبارهقانوناختیارات صــوت و تصویر فراگیر برای صدا و ســیما اســت؛ قانونی کــه حجتاالســالم احمد مازنی رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس در خصــوص نحوه تصویبش بــه «ایران» میگوید:«گرچهبهتعریفبندهاییازاین طرح رســیدهایم اما تا تصویــب قانون راه بســیار است و فعالً در کمیســیون در حال بررسی است. بعد از کمیسیون، در صحن مجلس طرح و بعد از آن شورای نگهبان باید بررســی کند و این مســأله راه طوالنی دارد تا قانون شود.» بعــد از ســخنان مازنــی در همــان روز یعنی یکشنبه ســوم تیرماه سیده فاطمه ذوالقدرنایب رئیس کمیســیون فرهنگی مجلــس ازتصویــب مــاده 2 طــرح اداره و نظــارت بــر ســازمان صــدا و ســیمای جمهــوری اســالمی ایــران خبــر داد کــه تعریفی از صوت و تصویر فراگیر بود. «بر این اســاس صوت و تصویر فراگیر عبارت اســت از محتــوای صوتــی و تصویــری که بهصــورت گســترده و یکســویه و بــدون الــزام بــه شناســایی مخاطــب از طریــق فرستندههای امواج رادیویی یا شبکههای کابلی ماهوارهای و اینترنتی توزیع میشود یا قابلیت توزیع دارد و همچنین محتوای مربوطه زنده بــوده یا دارای جدول پخش زمانی اســت.» پیشــتر محمد جواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطالعات در توئیتی از کمیســیون فرهنگی مجلس خواســته بود تعریف دقیقــی ازمصادیق صوت و تصویر تصویب شود. بــا همــه ایــن تفاســیر و بااینکــه تعریــف مصادیق صوت و تصویر هم تصویب شد اما بازهم اهالی فرهنگ و هنر نســبت به این موضوع دغدغه بسیار دارند.اینکه بر اساساینطرح،پخشفراگیربرنامههای رادیویــی و تلویزیونــی داخــل و خــارج از کشور در انحصار سازمان صداوسیما قرار میگیردومسئولیتصدورمجوزوتنظیم مقرراترادیوتلویزیونیفراگیرونظارتبر آن منحصراً برعهده این ســازمان خواهد بود. مازنــی رئیــس کمیســیون فرهنگــی مجلــس در پاســخ بــه ایــن دغدغههــا میگوید:«مطمئنباشیدکهمادرتصویب تمــام بندهــا طبعــاً دغدغههــای وزارت فرهنــگ، وزارت ارتباطــات و همچنیــن صداوسیمارادرنظرمیگیریم.» طالبینژادکهبرنامه«بینخودمانباشه» را بهصورت اینترنتی ساخته و پخش کرده اســت بــا انتقــاد از این قانــون بــه «ایران» میگوید: «باالخره کدام نهاد مسئول امور فرهنگی جامعــه اســت؟ وزارت فرهنگ و ارشــاد اســالمی تاکنــون مســئول امــور فرهنگــی کشــور بوده اســت کــه آن هم با دخالــت نهادهــا و ارگانهای دیگــر دائماً تحت فشار بوده و بسیاری از آثار فرهنگی و هنــری دســتخوش این گونــه دخالتها شدهاند.» او بــا اشــاره بــه اینکــه حــاال صداوســیما میخواهــد اختیــارات صــوت و تصویــر فراگیــر را هــم بــه عهــده بگیــرد، اضافــه میکند:«تصویب چنین قانونی نتیجهای نــدارد جــز اینکه فضــای مجــازی تنگتر از قبل شــود و نســل جوان مجبور شود به سمت راههای غیرمجاز که بسیار هم زیاد اســت روی بیــاورد. بــه نظر میرســد این یک بازی است. آیا برای مسئوالن تاکنون درس عبرت نشــده است؟ هر کجا که این کار را انجام دادند نتیجهای جز دلســردی جوانان و مردم ندیدهاند.» اگر به عملکرد صداوســیما نگاهــی بیندازیــم میبینیم ایــن رســانه بــزرگ بــا حجــم وســیعی از شــبکههایش و بودجهای نزدیک به 1500 میلیــارد تومان کــه رقمی باالتــراز بودجه وزارتفرهنگوارشاداسالمیاست،هنوز نتوانســته جلوی ریزش مخاطبان خود را بگیرد، چه رســد به اینکــه بخواهد فضای مجازی را هم اداره کند! چندی پیش و در حالی که هنوز این قانون در صحــن مجلــس بــه تصویــب نهایــی نرســیده، صداوســیما برنامــه اینترنتــی «زابیــواکا» بــا اجــرای آزاده صمــدی را متوقــف کرد و بهانه توقیفش هم این بود که اجرای آزاده صمدی استفاده ابزاری از زنان است و اصالً چه معنی دارد یک زن، مجری یک برنامه ورزشی مردانه باشد! اکنون ســؤاالت بســیاری مطرح میشــود. بانــی اصلــی مجــوز دادن به آثــار هنری و ســینمایی وزارت فرهنــگ اســت و مثــالً اگر کســی به جای شــبکه نمایش خانگی بخواهد فیلمش را در اینترنت نشر دهد، به جای وزارت فرهنگ، از صداوسیما باید مجوزنشراینترنتیبگیرد؟ ســیدهادی حســینی معــاون حقوقــی و پارلمانــی وزیــر فرهنگ میگویــد: «طرح صداوسیما هنوز بهعنوان یک طرح است و درکمیســیون در حال طی مراحل است و تاکنــون فقــط شــش مــاده از مــوادش بــه تصویــب رســیده اســت؛ اینکــه االن بگوییم چه کســی مجوز میدهد و در چه اموری، کمی زود اســت. صداوســیما بعد از تصویــب قانــون میتوانــد در چارچوب قانــون و بــر اســاس اختیارات عمــل کند. وزارت فرهنــگ برای پخش فیلم خانگی نیاز به مجوز صداوسیما ندارد االن قانون ایــن اختیــار را بــه ارشــاد داده اســت، امــا متأســفانه رویکرد کمیسیون تا به حال در این جهت نبوده است.» او در خصوص چرایی تصویب این قانون میگوید:«آنچهمسلماستاینکهرویکرد قانونگذاری در طرح و الیحه دولت بر پایه فرمان رهبر معظم انقالب بوده و تکلیف این اســت که با توجــه به تکنولوژی جدید صداوسیما در فضای سنتی متوقف نشود و این حرف درســتی اســت ولی اینکه این آقایــان میخواهنــد در همه امــور متولی باشند،نظرشخصیافراداست.»حسینی دربــاره نتیجه این قانون که ممکن اســت باعــث موازی کاری با ســایر دســتگاههای فرهنگــی بخصوص وزارت ارشــاد شــود، افــزود: «در برخــی جاهــا ممکــن اســت موازی کاری هم بشــود که ما انتظار داریم قانونگذارقطعاًایننکاتراحتماًببیند.» معاون حقوقی و پارلمانی وزیر فرهنگ دربارهتمهیداتشبرایاینکههنرمندان بــه مشــکل نخورنــد و ایــن داســتان در انحصار صداوســیما درنیایــد، میگوید: «خــود هنرمنــدان و اصحــاب رســانه و خانــواده بــزرگ فرهنــگ و هنــر وظیفه صیانت از این امر را دارند باید با انحصار مخالفــت کننــد و مجلــس نبایــد اجازه انحصاربدهد.» او افــزود: «دولت با کلیــات طرح مخالف اســت و کار صداوســیما را قبل از تصویب کلیــت قانــون، خــالف قانــون میدانــد. دیده شــده اخیراً شــکایتی هم علیه افراد و مؤسسات توســط صدا سیما طرح شده کــه بهنظــر کمی عجوالنــه اســت. فرمان رهبــری برای ما و همه مســئوالن و مردم و مجلــس الزم االجراســت ولــی ابالغ به رئیــس محترم جمهــوری و اینکــه با یک کار کارشناسی خوب تبدیل به قانون بشود بســیار ضروری است. ضمناً من بهعنوان کســی که در قانونگــذاری و حوزه فرهنگ تجربه اندکــی دارم و هر دو موضوع طرح و الیحــه را دیــدهام ، معتقدم بهتر اســت مجلس کمیتهای را دعوت کند تا در مسیر الیحهنظراتمجلساعمالشود.»