5 کتابم پشت سد ممیزی معطل مانده است

امیرحسن چهلتن در گفتوگو با «ایران» خبر داد

عصر امــروز جمعــی از اهالــی فرهنگ و ادب گردهــم میآیند تا ســالها فعالیت ادبی «امیرحســن چهلتن» را ذیل عنوان «شــب چهلتــن» گرامــی بدارنــد؛ مردی که ســطر به ســطر نوشتههایش نشــان از ســرزمین آبا و اجدادیاش دارد. هر چند او خــود را نویســنده تهــران نمیدانــد اما در رمانهــا و مجموعــه داســتانهایش میتوان دمادم توجه ویژهاش به تحوالت اجتماعی و تاریخی این کانشــهر را دید. نویســندهای که پنج کتاب آماده نشر دارد و در صورت همراهی بررسهای ارشــاد، این کتابها در آیندهای نزدیک روانه بازار میشوند. بزرگداشت او را بهانه کردیم تا به گفتوگو بــا او بپردازیم. همان طور که اشــاره شد از این داستان نویس کشورمان پنج رمان آماده انتشار است، البته به غیر از یکی از این رمانها که به تازگی به پایان رســیده، کار چهار رمان دیگر بیش از یک دهه اســت که به اتمام رسیده اما در پیچ و خم راهروهای اداره کتاب همچنان اسیر ممیزی و کسب مجوز ماندهاند.

البته چهلتن این روزها قدری به انتشار کتابهایــش امیــدوار شــده، چــرا کــه بــه تازگی دیداری با مدیر دفتر توســعه کتاب و کتابخوانــی وزارت ارشــاد داشــته اســت. او در همیــن رابطه گفــت:«دو جلد از این پنج کتاب در ادامه ســهگانه تهران اســت. موضــوع هــر دو ایــن رمانهــا در ارتباط با تحــوالت اجتماعی دوران معاصر اســت. از ایــن مجموعــه بیــش از یــک دهه قبل «تهران، شــهر بیآســمان» منتشــر شــده است.» «تهران آخر الزمان» عنوان یکی از این دو کتاب است. این کتاب تا حدودی به بحث مقابله ایران و امریکا از ســال ۳0۳1 میپــردازد، زمانــی که آغــاز آن همــراه با کشــته شــدن یک امریکایی در کشــورمان بود. او درباره ســومین رمان این مجموعه افزود: «تهران، خیابان انقاب» هم عنوان کتاب دیگری است که در این سه گانه جای دارد، داســتان این رمان درباره تهران بعد از جنگ تحمیلی اســت. گذشته از این دو جلد کتــاب، «خوشــنویس اصفهان» هم کتــاب دیگری اســت که ســال هاســت در انتظار کســب مجوز آن هســتم. این کتاب دوره تاریخــی هشــت ماهــهای را شــامل میشــود که اصفهان در حکومت صفویه عنوان پایتختی ایران را داشته است.»

چهلتن «طوطی سمج» را هم آماده انتشــار دارد. این نوشــته او نیــز همچنان درآمیختــه با تاریخ اســت. ماجــرای این رمــان حــول و حــوش وقــوع انقــاب رخ میدهــد؛ زمانــی کــه انقابیــون دســت بــه مصــادره خانههــای وابســتگان رژیم شاهنشــاهی میزننــد و در یکــی از ایــن کاخها، آنان به یــک طوطی برمیخورند که یکسره «جاوید شاه» میگوید.

آن طــور کــه چهلتــن بــه مــا گفــت، ماجرای این طوطی واقعی اســت، چنان که سال ۷5 حتی روزنامهها نیز دربارهاش نوشــتند. چهلتــن داســتان ایــن طوطــی را بــا تخیــات و اطاعــات تاریخــیاش درآمیختــه و نتیجــهاش رمانــی شــده که به محض کســب مجــوز در اختیار عاقه منــدان قــرار خواهد گرفــت. اما پنجمین کتابی که از این نویســنده کشورمان آماده نشــر شــده، «محفــل عاشــقان ادبیــات» اســت. چهلتن درباره این نوشــتهاش نیز گفت:«این رمــان در رده آثار اتوبیوگرافی جــای میگیــرد. راوی جوانــی دارد کــه برای مخاطبان از نشســتهایی میگوید کــه پــدرش در خانــه شخصیشــان بــا موضوعات ادبی برپا میکرده است.»

بــا وجــود مشــکاتی کــه امیرحســن چهلتن از دوره ریاست جمهوری محمود احمدینــژاد در ارتبــاط با انتشــار آثارش با آنها روبهرو شــد رمانهایــش همواره با اقبال مخاطبان روبهرو میشــود؛ آنچنان چهلتن عــاوه بر نویســندگی، ســابقه روزنامه نگاری هم دارد، او سالهاست در کنــار تألیــف رمــان و مجموعــه داستان، مقالههایی برای برخی نشریات خارجی مینویسد. آثــار او تا به امــروز نامزد جوایزی همچون گلشــیری و کتاب سال جمهوری اسامی ایران شدهاند. از جمله فعالیتهای ادبی چهلتن آن هم خارج از مرزهای جغرافیایی کشورمان

کــه برخــی آثارش بــه زبانهایــی همچون انگلیســی، فرانســوی، آلمانــی، ایتالیایی، ســوئدی، عربــی، ارمنــی، ترکــی، چینی و کــردی ترجمــه و منتشــر شــدهاند. اغلب آثــاری کــه از چهلتــن در دولــت رئیــس جمهوری پیشــین کشــورمان با مشکاتی در تجدید نشر روبهرو میشدند، در دولت فعلی دوباره تجدید چاپ شدهاند. با این حالهنوزمشکلتجدیدچاپیکی-دواثر وی حل نشده که «عشق و بانوی ناتمام» از جمله آنهاست. از بارزترین ویژگیهای آثار امیرحســن چهلتن میتوان به ردپای پررنگ تاریخ، تحــوالت اجتماعی و حتی جغرافیــا در آنهــا اشــاره کــرد. چهلتن در پاسخ به این سؤال که توجه ویژه او به این موضوعــات از عاقهمندی شــخصیاش نشــأت میگیرد یــا از ضرورتی کــه در این زمینه احساس کرده گفت:«هیچکدام، هر میتــوان بــه حضــور در جشــنواره ادبــی «ســولوتورن در ســوئیس»، شــرکت در کنفرانس جهانیســازی در دانشگاه «مالمو ســوئد»، ســخنرانی در دانشــگاه «زوریخ»، داســتان خوانــی در کشــورهایی نظیــر بلژیــک و اتریــش و همچنیــن شــرکت در جشنواره ادبی «برلین» اشاره کرد. مجله آلمانی ZENIT از چهلتــن بهعنــوان یکــی از 10 نویســنده شــرقی صاحب نفوذ در جامعه فرهنگی آلمان یاد کرده است.

چند که عاقهمندی شــخصیام بیتأثیر نبــوده اســت. از توجه به تاریــخ و تحوالت اجتماعــی بهعنــوان عناصری اثرگــذار در جذاب کردن آثارم بهره میگیرم.»

چهلتــن در پاســخ بــه چرایــی حضور پررنــگ تهــران در نوشــتههایش تصریح کرد:«تهران شــهر من اســت، شــهری که در آن متولــد شــدهام و شــصت ســال از عمرم در آن سپری شده. آنقدر این شهر و فراتــر از آن کشــورم را دوســت دارم کــه هیچگاه به ســکونت دائمی در جایی غیر از ایران فکر نکــرده ام. بیداری و رؤیاهای من در این سرزمین بوده و هست، محال اســت بتوانــم روزی آن را بــرای همیشــه تــرک کنــم. » او معتقــد اســت، تاریــخ ایــران برخــوردار از جنبههــای دراماتیک متعددی اســت که مواد خام خوبی برای داســتانپردازی دراختیار نویسندگان قرار

میدهــد. او درباره اینکه چرا نویســندگان جــوان امــروز تمایل چندانی به اســتفاده از ایــن عناصر در تألیف آثارشــان ندارند، گفت:«متأسفانه نویســندگانمان قدری در مطالعــه و افزایــش اطاعات تاریخی خود تنبل شــدهاند. البته مســأله تنها کم دانشــی آنان نیست، چراکه نگرانی از تیغ ممیــزی هم میتواند مانعی در راســتای تألیف این قبیل آثار باشد.»

او دربــاره ارزیابــیاش از وضعیــت ادبیات داستانی در سالهای اخیر تصریح کرد:«یکــی از معضات ادبیات داســتانی امــروز کشــور را میتــوان رشــد انبوهــی از رمانهــای بــه اصطــاح آشــپزخانهای و آپارتمانی دانســت.» چهلتن درباره اینکه چرا بــازار آثــار تألیفیمان مملــو از چنین کتابهایــی شــده اســت، گفت:«وقتــی نویســندگان تنها با تکیه بر تجربه محدود زیستی خود دست به خلق آثار ادبی بزنند نتیجــهاش خلــق داســتانهای اینچنینی میشــود. » او یکی از مهمتریــن راهکارها در جهــت بهبــود شــرایط ادبیــات و خلق آثــار ارزشــمند را حــذف سانســور و آزادی نویســندگان در تألیــف کتــاب میداند. به گفتــه چهلتــن خاقیــت در محدودیت و اما و اگرهای بســیار از میان میرود. گفتنی است که عصر امروز، ساعت هجده، «شب امیر حســن چهلتن» با حضــور جمعی از اهالــی کتاب و به همت مؤسســه فرهنگی هنری هفت اقلیم برگزار میشود.