نفت ایران همچنان مشتری دارد
«ایران» از تهدیدات سیاسی بر سر بازار انرژی منطقه گزارش میدهد
در روزهای اخیر مناقشــات نفتی مربوط بــه صــادرات نفــت خــام ایــران بــه اوج خــود رســیده اســت. فشــارهای ترامپ، رئیس جمهــوری امریکا برای جلوگیری از صادرات نفت خــام ایران و جایگزین کــردن نفــت خــام عربســتان بــه جــای آن بحثهــای زیــادی را در پــی داشــته. آخریــن موضعگیری در ایــن باره هم به اظهارات رئیس جمهوری ایران و وزارت امــور خارجــه امریکا برمیگردد. حســن روحانی به صراحــت در جمع اروپاییان گفــت کــه امــکان نــدارد، نفــت منطقه صــادر شــود و نفت ایــران صادر نشــود. اگــر توانســتید جلــوی صــادرات نفــت ایــران را بگیریــد تا نتیجــهاش را ببینید. اما در همین حال سخنگوی وزارت امور خارجــه امریــکا تأیید کرد کــه هدف این کشــور کاهش صادرات نفت ایران است و بــرای تحقــق ایــن هــدف مذاکراتی با دولت چین انجام میدهد.
درحالی که کشمکشها میان تهران و دولــت ترامــپ بــاال گرفته، بســیاری از خریداران نفت خام ایــران هم گفتهاند کــه حاضــر نیســتند براحتــی مــراودات حــوزه انــرژی خــود بــا ایــران را کاهــش دهنــد. در ایــن رابطه ســخنگوی وزارت امــور خارجــه چین با بیــان اینکه «چین همواره با تحریمهای یکجانبه مخالفت میکنــد» گفــت: «پکــن و تهــران روابط دوستانهای دارند.»
اما دولت امریکا نه تنها برای کاهش بلکه بــرای متوقــف کــردن حیاتیترین بخــش صادراتــی ایــران بســیج شــده و مــدام از تمــام خریــداران حــوزه انــرژی ایــران میخواهــد تا مــاه نوامبــر (آبان) تأمینکننــده جدیــدی بــرای خــود پیدا کنند.
عربســتان ســعودی هم کــه در حال حاضــر بیــش از 10 میلیــون بشــکه در روز نفــت خــام تولیــد میکنــد، گفته که میکوشــد خــأ ایجاد شــده را رفــع کند. او حتــی وعــده داده که تولیــد نفت خام خــود را 2 میلیون بشــکه در روز افزایش دهــد. امــا تاجــران و کارشناســان بــازار نفــت این موضــوع را توهــم میدانند و معتقدند که عربســتان تــوان افزایش 2 میلیون بشــکهای تولید و صادرات نفت خــام خود را ندارد و امریکا در حال قمار است.
از ســوی دیگر برخی از تاجران نفتی تردیــد دارند که به این ســادگیها بتوان صادرات نفتی ایران را جایگزین کرد. در این رابطه نماینده ایران در هیأت عامل اوپــک میگویــد: «درخواســت نخریدن نفــت ایــران از ســوی ترامــپ و تحــت فشــار قراردادن شــرکتهای اروپایی در شــرایطی کــه نیجریــه و لیبــی در بحران بــه ســر میبرنــد، تولیــد نفــت ونزوئــا کاهش یافته و مصرف داخلی عربستان بهدلیل فصل تابستان با افزایش همراه خواهد بود، در واقع یک خودزنی اســت که ســبب افزایش شدید قیمت نفت در بازارهــای جهانی میشــود. و در نهایت مصرفکننــده امریکایــی بایــد بهدلیــل روحیــه یکجانبهگرایــی آقــای ترامــپ آن را در جایــگاه ســوخت و بــرای بنزین پرداخت کند.»
حســین کاظمپــور اردبیلــی پیــش از ایــن نیز درخواســت امریکا از عربســتان بــرای افزایــش 2 میلیــون بشــکهای صــادرات نفت خــام را غیرواقعــی و به منزلــه درخواســت ترامپ بــرای خروج ریــاض از اوپــک دانســته بــود. او االن میگوید: «امریکا بدرســتی این موضوع را کــه حذف نفــت ایران در این شــرایط بــه صــاح نیســت، میدانــد و قطعــاً میخواهد امتیازاتی را از مشتریان نفت ایران برای دادن مجوز دریافت کند.»
امــا مقامهــای امریکایــی میگوینــد کــه اطمینــان خاطــر دارند منابــع نفتی جهان قدرت الزم برای رفع خأ حاصل از تحریم ایــران را دارد. اینکه چقدر این ســناریو واقعــی باشــد، هنــوز مشــخص نیســت امــا مقامــات نفتــی ایــران برای رایزنی با مشــتریان اروپایی و آسیایی در تاش هستند و اگرچه کار آسانی نیست اما نسبت به نتیجه آن بدبین نیستند. ■ صادرات نفت خام ایران هنوز باالتر از میانگینساالنهاست
این مــاه برخی از خریــداران اروپایی نفت خام ایران نظیر شل و توتال اعام کردند که دیگر نمیتوانند مشتری ایران بمانند. اما هنوز ایران مشــتریانی از قاره اروپــا دارد و نمیخواهــد کــه ســهمش از بــازار اروپــا را براحتی از دســت بدهد. مشــتریانی که از ســال 2016 خرید نفت خام از ایران را از سر گرفته بودند.
در این رابطه اخیراً خبرهایی از بسته پیشــنهادی اروپا به ایــران برای تضمین فروش یک میلیون بشــکه نفــت در روز بــه گــوش میرســید کــه البتــه بــه گفته مدیر بینالملل شرکت ملی نفت ایران صحت نداشت.
ســعید خوشــرو در ایــن رابطــه بــه «ایران» گفت: «میانگین صادرات نفت خــام ایران به اروپا قبــل از تحریم هم از 00٧ هزار بشــکه در روز بیشتر نبوده و ما هم بیش از این یا 00٨ هزار بشکه در روز الزم نمیبینیم.»
او در مورد میزان صادرات نفت خام کشــور نیــز اظهار کــرد: «صــادرات نفت خام کشــور همچنان ازمیانگین ســاالنه بیشتر است. در ماه ژوئن صادرات نفت خام بیش از 2 میلیون و 0٨2 هزار بشکه در روز و میعانــات گازی بیــش از 0٣٣ هزار بشکه در روز بود.»
به گفته مدیر بینالملل شرکت ملی نفت ایران، عربســتان که روزانه بیش از 5.٧ میلیون بشکه در روز صادر میکند، صادراتش بــه اروپا 05٨ هزار بشــکه در روز است.
خوشــرو میگویــد: «شــرایط بــه انــدازهای کــه رســانههای خارجی اعام کردهانــد، بــد نیســت و نفت خــام ایران هنوز مشتری دارد.»
بــه نظر میرســد کــه اروپا هــم برای حفــظ برجام بهدنبــال ایجاد شــرایطی اســت کــه شــرکتها و پاالیشــگاههای اروپایــی از تحریــم امریکا معاف شــوند وبتواننــد بــه معامــات خــود بــا ایــران ادامــه دهنــد. امــا اینکه آیا شــرکتهای خصوصــی اروپــا هم بــه خریــد نفت از ایــران عاقهمنــد هســتند یــا نــه، هنــوز مشــخص نیســت.باید منتظــر مانــد و دید که مذاکرات دیپلماتها و مقامات نفتی ایران تا چه انــدازهای مؤثر خواهد بود.