آغاز فعالیت بازار ثانویه ارزی از امروز

گــروه اقتصادی - تشــکیل بــازار ثانویه ارزی از هفته گذشــته جدی شــد. ابتدا مســعود کرباســیان، وزیر امور اقتصاد و دارایــی اعــالم کرد که ســاز و کارهای الزم بــرای عرضــه ارز توافقــی تدارک دیــده شــده اســت. دو روز بعــد از آن نیــز ولــیاهلل ســیف، رئیــس کل بانک مرکــزی خبــر از تشــکیل این بــازار داد و گفــت:«در ایــن بــازار واردکننــده بــا صادرکننــده تفاهــم میکنــد؛ بــا ثبت ایــن تفاهم در ســامانه جامع تجارت، ایــن کار میتوانــد عملیاتــی شــود. ما فکر میکنیم با این اقدامات، این بازار ساماندهی میشود و در مقابل جهت رفــع بعضی ابهاماتی که هنوز هســت بــا فعال شــدن و آرامشــی کــه در بازار حاکــم میشــود میتوانیــم اقدامــات دیگر را هم انجام دهیم.» توضیحــات رئیــس کل بانــک مرکزی نشــان مــیداد کــه فضایــی بــرای معامالت جدید ارزی ایجاد میشــود اما هنــوز هم ابهامهایــی درباره نحوه فعالیــت در ایــن بــازار، مکانیزمهــا و نحوه کشــف قیمت آن وجود داشــت. حــاال مدیــرکل سیاســتها و مقــررات ارزی بانــک مرکزی از آغــاز بهکار بازار ثانویه ارز از امروز خبر داده است. بررســیها نشــان میدهد که با انجام معامــالت مربــوط بــه 20 درصــد درآمدهای ارزی صادرات غیر نفتی و اختصــاص ارز آن بــه واردات کاالهای مصرفــی، در ســامانه نیمــا بــه طــور خودکار اطالعات مربوط به نرخ توافق شــده مبادلــه ارز در ســامانه اطالعات بانــک مرکــزی موســوم بــه ســنا قابل دســترس خواهد بود. وی درباره ســاز و کار تعییــن نرخ و مبادلــه ارز در بازار ثانویه گفــت: صادرکنندگان میتوانند ارز حاصــل از 20 درصد صادرات غیر نفتی را با واردکنندگان کاالهای دســته سوم مبادله کنند. مهدی کسراییپور، مدیــرکل سیاســتها و مقــررات ارزی بانــک مرکــزی بــا تشــریح چگونگــی فعالیت بــازار ثانویه ارز درباره کشــف قیمــت در آن گفتــه اســت:«عرضه و تقاضــا تعییــن کننــده، نــرخ ارز در بــازار ثانویــه خواهــد بــود. ســازوکار پیشبینــی شــده بــه ایــن صــورت اســت کــه خریــداران ارز یعنــی همان واردکننــدگان دارای ثبــت ســفارش کاالهای گروه ســوم، در ســمت تقاضا و صادرکننــدگان 20 درصــدی یــا ُخرد نیــز در ســمت عرضه قــرار میگیرند. در ایــن میان صرافــان مجاز، بهعنوان واســطه در خریــد و فــروش ارز ایفــای نقــش میکنند و ایــن عرضه و تقاضا، قیمــت را در بازار تعییــن خواهد کرد. صادرکننــدگان غیرنفتــی بــا توجــه به سیاســتهای ارزی جدید به 2 دســته 80 و 20 درصدی تقسیم میشوند.» بــر اســاس توضیحــات کســراییپور، 08درصدیهــا بــه طــور عمــده صادرکننــده محصوالت پتروشــیمی، مــواد معدنــی و فــوالد هســتند و ارز حاصل از صادرات خود را در ســامانه نیمــا بــا نــرخ بــر مبنــای 4200 تومان عرضــه میکننــد. صادرکننــدگان 02درصدی نیز با تصمیم اخیر دولت ایــن امکان را یافتهاند که ارز حاصل از صــادرات خود یا امتیــاز واردات را یا از طریق توافقی و با اســتفاده از ظرفیت موجــود در ســامانه ســماصا (ســامانه مدیریــت ارز حاصــل از صــادرات) به یــک واردکننــده واگــذار یــا در ســامانه نیما برای فروش با نرخ رقابتی اعالم آمادگی کنند. در ســاز و کارهــای جدیــدی کــه بــرای مدیریت بــازار ارز در نظر گرفته شــده اســت، صرافیهــا واســطه فــروش ارز برای کاالهای دسته سوم هستند. طبق مقــررات بانــک مرکــزی، صرافیهای مجاز، به ســامانه نیما دسترسی دارند و میتوانند این ارز را خریداری و آن را به واردکنندگان کاالهای گروه ســوم که تقاضای خرید ارز دارند عرضه کنند. پیشبینی میشــود کــه با آغــاز به کار ایــن بــازار ارزی، قیمتهــا در بــازار غیررســمی ارز کاهــش یابــد. فردیــن آقابزرگــی، کارشــناس بــازار بــورس دربــاره راهانــدازی بــازار ارز ثانویــه بــه ایســنا گفــت: «چنین ابزاری نــه صرفاً در جهــت کنتــرل نوســان قیمت بلکه بــه عمــق بخشــیدن بــازار میتوانــد کمــک کنــد.» او البتــه بــا انتقــاد از ناهماهنگیهایــی کــه تــا بــه امــروز بــرای ورود ارز به بورس وجود داشــته اســت، افــزود: «هماهنگیهایی که در اتخــاذ ایــن تصمیمهــا وجود داشــت ســبب شــد ارز صادراتــی و ســکههای پیــش فــروش در بــورس معاملــه نشــود. ظاهــراً مســئوالن در جریــان نبودند که از معامالت گواهی ســپرده ســکه مالیــات نمیتــوان اخــذ کــرد در نتیجــه بــر آن شــدند تــا ســکههای پیــش فــروش را در بــازاری عرضــه کننــد کــه بتوانند مکانیــزم مالیاتی آن را در نظــر بگیرنــد.» بــه اعتقــاد ایــن کارشــناس، نوســان در تصمیماتی که گرفته میشــود بزرگترین آســیب را به فعاالن اقتصــادی میزند و همچنین منجــر بــه بزرگتریــن ریســکها در ســطح اقتصــاد میشــود و ابالغیههــا و دســتورالعملها کــه اصــالً کاربردی نیســتند اعتمــاد عمومــی را از بیــن میبرد.