دورنمایی از نشست ترامپ و پوتین درهلسینکی

نشســت امشــب ترامپ و پوتین که متعاقــب دودیدار قبلی آنان درحاشــیه نشســت گروه ۰2 در هامبــورگ و دیدار کوتاه حاشیه اجالس اپک درویتنام، برگزار میشود، با موانع چندی رو به رو است. این نشست از چند منظر قابل توجه است: اول: از زوایه ساختاری و محتوایی، مذاکرات طرفین، کامالً درهالهای از ابهام قرار دارد و هرچند موضوعات بهصورت کلــی، تحــت عنوان ســوریه، اوکرایــن و مداخله روســیه در انتخابــات امریکا عنــوان شــدهاند، بنظر میرســد ترامپ بهدنبــال تفاهمات خیلی کلــی، روی مســائل موردعالقه طرفین متمرکز وبیشتر بهدنبال رویکردها با دستاوردهای ظاهری ونمایشی صرف است. دوم: بخشــی از هدف ترامپ درراستای قهرمانسازی برای شخصیت منجی گونه خود در آستانه برگزاری انتخابات میان دورهای کنگره در ماه نوامبر است. سوم: در مســأله اوکراین و تحریمهــای روسیه، ترامپ با محدودیتهای ساختاری بــه علت وجود قانــون درکنگره امریکا رو به رو اســت و بهطور عملــی، فاقد قدرت چانهزنــی اســت. بویژه که پوتین، امتیــاز ممکن مربوط به کریمه را عمالً از دســت ترامپ خارج کردهاست. چهارم: معاهده اســتارت بین مســکو و واشــنگتن کــه متضمن دامنه بــرد مربوط بــه موشــکهای بالســتیک و اتمــی طرفیــن اســت. امــا واشــنگتن عمالً بــه علت محدودیتهــای مندرج در مفــاد قبلی ومباحث مناطق تحت حوزه طرفین و برد موشکهاوتسلیحاتمختلف،خیلیراغبنیست،زمینهمحدودیتهایبیشتررا فراروی خود درقلمرو حوزه نفوذ همپیمانان خود، بهنفع مسکو بگشاید. پنجم: مســکو آگاهی کافی و کامل درباره راهبرد رویارویی شــرکا و متحدین دارد. و بنابراین درشــرایطی که بازیگرانی همچون امریکا و ترکیه درســوریه درصدد حفظ جای پای خود هستند و مسکو نیز از رویارویی با بازیگران متحد وشریک خود پرهیز دارد، منافع کالن و راهبردی خود درسوریه را در اولویت قرار میدهد. ششــم: نشست هلســینکی میتواند چارچوب اولیهای باشــد، برای ورود رسمی به فازگفتمان آینده طرفین درقالب صدور اعالمیهای با مضمون بررسی مسائل کلی و شامل مسائل موردعالقه و تأکید برهمکاری منطقهای و بینالمللی برای برقراری صلح و ثبات. و البته بعید است نشست هلسینکی بتواند موانع ساختاری وکارگزاری مندرج درمناسبات دوقدرت بزرگ را مرتفع سازد. هفتــم: تالش نتانیاهو برای بهرهگیری ازالبی یهودی و انعقاد معاملهای با فرمول خروج«نیروهای ایرانی ازسوریه درمقابل تأمین ثبات وقبول حاکمیت اسد» با لغو مرحله به مرحله تحریمهای روسیه توسط ترامپ که بهعنوان یک ابتکار ناگهانی ازســوی ترامپ درهلسینکی قوت گرفته بود، فاقد کارآیی است. زیرا چنین طرحی فاقد اســتحکام کافی بهدلیل فقدان اختیارات کافی ازســوی ترامپ اســت. در سفر نتانیاهو به روسیه این گزینه مطرح اما باسردی مسکو روبهرو شد. رایزنی دکتروالیتی درمسکو نیز در این خصوص اهمیت داشت. هشتم: بحران سوریه بهعلت نامشخص بودن طرح پنتاگون درخصوص چگونگی ادامــه حضورنیروهای امریکا درشــمال شــرق ســوریه، همچنان موضوع نشســت امشب است. هرچند که طرح قبلی ترامپ مبتنی بر خروج سریع نیروهای امریکایی از ســوریه، بهدلیل مشروط کردن حرکت موازی آن با خروج دیگرنیروهای خارجی درســوریه واعطای مسئولیت مدیریت سیاســی وامنیتی بحران سوریه به روسها، امری گنگ ونارس، همچنان در پرونده بحران سوریه الینحل باقی میماند.