آغازادغامبان کها
«ایران» گزارش می دهد
«بانکهــای نظامی و وابســته به نیروهای مســلح در دولتیهــا ادغــام میشــوند تــا موجب رقابتپذیری بیشــتر شود. اصالح نظــام بانکــی جهــت افزایش بهــرهوری و کاهش هزینههای سربار بانکها در دستور کار است.» فرشاد حیدری، معاون نظارتی بانک مرکزی روز گذشته درجلسه کارگروه بانکــی در اتــاق بازرگانی خــرم آباد چنین از ادغــام بانکهــا خبــر داد. پیــش از ایــن صحبــت از ادغــام بانکهــای نظامــی در یکدیگر مطرح بود اما روز گذشــته حیدری خبــر از ادغــام در بانکهــای دولتــی داد. پیگیریهای «ایران» نیز نشان میدهد که حاال قرار است بانکهای انصار و حکمت ایرانیان در بانک «سپه» ادغام شوند. ■ چرانهادهاینظامیبانکدارشدند؟ اولیــن نهــادی کــه در اقتصــاد ایــران خواهــان تأســیس بانــک شــد، ســپاه پاســداران انقــالب اســالمی بــود. صندوق انصارالمجاهدیــن، زیــر نظر بنیــاد تعاون ســپاه، در طول دهه هشــتاد 500 شعبه در سراســر کشور دایر کرد و سرعت رشد آن به انــدازهای باال بود که بانک مرکزی تصمیم گرفــت مجــوز تأســیس بانــک را بــه نــام ســپاه، صادر کند. درهمان اولین سالهای فعالیــت، ایــن بانــک از طریــق ســپرده و تأمیــن مالی اولیه بنیاد تعاون شــش هزار و 200 میلیــارد تومان ســرمایه جــذب کرد. بر اســاس آخرین صورتهای مالی بانک انصاربیشترینثروتوسوددهیرادرمیان بانکهایخصوصینظامیدارد.
این تجربه ســپاه باعث شــد تا نهادهای دیگرنیزدراواخردهههشتادبهفکربانکداری بیفتنــد. در آن زمــان بــه خاطــر وضعیــت اقتصادی و نظام بانکــی تمام نهادهایی که پولیدراختیارداشتند،تصمیمگرفتندبانک تأســیس کنند و به جــای آنکه پول هایشــان را در بانکهــای دیگــر ســپردهگذاری کننــد، خودشان مدیریت را در دست داشته باشند. حــاال در ســال 79، بانک حکمت متعلق به ارتــش، بانک انصار متعلق به ســپاه، بانک قوامین متعلق به نیروی انتظامی، مؤسسه کوثر متعلق به وزارت دفاع و مؤسســه ثامن متعلــق به ســپاه، در مجموع شــش بانک و مؤسســه نظامی را در اقتصاد ایران تشــکیل میدهنــد. صورتهای مالی ایــن بانکها از ســال 95 به بعد به روز نشده است اما همان صورتهــای قدیمی نیز وضعیت مناســبی را نشــان نمیدهند. حاال یک سالی است که صحبت از ادغام بانکهای نظامی داغ شده است. ■ روندادغامچطورپیشمیرود؟ از ابتــدای ســال 96 صحبتهای ضد و نقیض مختلفــی از ادغــام برخی بانکها وجــود داشــت کــه ســپردهگذاران را نگران کــرده بــود. در نهایت در نیمه مرداد ســال گذشــته ولــیاهلل ســیف، رئیــس کل بانک مرکزی رســماً اعالم کرد که مؤسســه ثامن و مهراقتصــاد بــا مؤسســه کوثــر تجمیع و یک بانک ایجاد خواهد شــد. امیر حاتمی، وزیــر دفــاع نیز کــه مؤسســه کوثر زیــر نظر وزارت اوســت، در زمســتان ســال پیــش گفــت:«وزارت دفــاع در چارچــوب قوانین بانک مرکزی، ساماندهی مؤسسات مالی و اعتبــاری وابســته بــه نهادهــای نظامــی را صــورت میدهــد و معتقدیــم ایــن ساماندهی وضعیت را بهتر میکند و جای نگرانیوجودنخواهدداشت.»
فرشــاد حیدری معــاون نظارتی بانک مرکزی نیز در اواخر اسفند 96 اعالم کرد که قرار بر این اســت تا در مرحله اول مؤسسه ثامن و مهر اقتصــاد در بانک انصار ادغام شــوند. برخی خبرها نیز نشان میدهد که ســرمایه اولیه این بانک ســه هــزار میلیارد تومــان خواهــد بــود. در مرحلــه دوم نیــز بانکهای حکمت، قوامین و مؤسسه کوثر به یک بانک واحد تبدیل شوند. در نهایت نیز در چشــماندازی دورتر قرار اســت تا دو بانک بزرگ تشــکیل شده نیز یکی شوند و بتوانند یک بانک بزرگ و کارآمد نظامی را ایجادوفعالیتکنند. ■ چرابانکهابایدادغامشوند؟ در اقتصــاد ایــران در کل 20 بانــک غیردولتــی از بانک مرکزی مجوز فعالیت دارنــد و تعــداد شــعبههای بعضــی از ایــن بانکهــا در شــهر تهــران بــه بیــش از 05عــدد میرســد. بنابــر اعــالم بانــک مرکــزی 58مؤسســه مجــاز فعــال نیــز در بازار پول کشــور حضــور دارند. نام دو بانک قرضالحســنه معتبــر در فهرســت بانک مرکــزی وجــود دارد. نــام هفــت صنــدوق قرضالحسنهمرتبطبابانکهاومؤسسات مالــی و اعتبــاری هــم در فهرســت بانــک مرکزی بهعنوان مؤسســات مجاز فعال در بازار پول آورده شــده است. البته این اعداد بدون احتســاب بانکهــای دولتی اســت. این شرایطی اســت که بهاءالدین حسینی هاشــمی، اقتصاددان و مدیرعامل ســابق بانکسرمایهازآنبهعنوانبانکزدگییاد میکند و پیش از این به «ایران» گفته بود: « بانکهای دولتی و شبه دولتی ما با اسامی مختلف فعالیــت میکنند، امــا همه یک کار انجــام میدهند. تعدد بانکها رقابت ناسالم ایجاد میکند و اقتصاد را به نابودی میکشــاند. روش ادغــام برای مؤسســات مالی و اعتباری استفاده شد، اما حتی برای بانکهــای بــزرگ هــم باید چنین روشــی پیش گرفت تا بــا مدیریت کارآمد، بتوانند فضایبحرانزدهبانکیرامدیریتکنند.»