سفری در جستوجوی نوشتن
5 سال از مرگ محمود استاد محمد گذشت
بىشــک دغدغــه نخســت محمــود اســتادمحمد خلق درام بود و برای جستن فضايــى كه بتواند در آن به خلق و آفرينش درام بپــردازد، راهــى ســفر زندگــى شــد. ســفر زندگــى او، بىگمــان ســفری بــود در جستوجوی نوشتن و خلق درام؛ درامى كه آبشــخورش در خاک و فرهنگ ايران امروز باشــد. فضاهای گوناگــون نمايشــنامههای او، همه به يک غايت اشــاره دارد، ســاخت جهانــى متعلــق بــه ايرانــى امــروز. جهانى سرشار از دغدغههای انسانى كه درگیرودار روابط اجتماعى است. فرديتى در مقابله با اجتمــاع و در عین حال تن داده به شــرايط اجتماعــى. محمــود اســتادمحمد، درام را در چنیــن فضايــى جســته اســت. در چنین فضايى آن را شــكل داده و نگاشــته اســت و با همین رويكرد به نقد شــرايط اجتماعى و تنهايى انســان مىپردازد. شايد كم نباشند نويسندگانى كه در آثارشان به تنهايى آدمى و درگیری او با شــرايط اجتماعى زمانه خود پرداخته باشــند اما حداقل در ايران و بويژه در نمايشنامهنويســى معاصــر كمتر ســراغ داريــم كــه ايــن دغدغــه در دل زيســتبوم نويســنده و بــا وامگیــری از عناصــر ايــن زيســتبوم به تألیف درآيد. اگــر بتوانیم دو جريــان غالب نوشــتن نمايشــنامه در ايران را، يكى در قالب درام كالســیک و به ســبک و شیوه كالســیک غربى بازشناسايى كنیم و ديگــری را در خرق عادت و ساختارشــكنى در فــرم و ژانــر و مديــوم، بايــد راه نوشــتن محمــود اســتادمحمد را راه ســوم خواند. از ســويى، دغدغه شــوريدن بر فــرم در آثار او در يــک محــدوده معنايــى مشــخص باقى مىمانــد و از ســوی ديگــر، از تــن دادن بــه ســاختارهای مألوف نیز مىگريــزد. در زبان نیــز راه اغــراق نمىپیمايــد. شــايد از آن رو كه دانسته اســت حداقل نمايشنامه، محل چندان مناســبى برای بازیهای فرمى زبان نیســت. او راهى میانهتــر را انتخاب مىكند و البتــه از تجربههای جديــد نیز نمىگريزد. نمايشــنامههای او، پیشــنهادهايى در حــوزه نوشــتن بــرای نويســندگان تازهجوی نمايشنامهنويسى است.
بىشــک دغدغههــای اجتماعــى و سیاســى زمانــه او، بــر اثــر شــتاب تغییــر در ايــران معاصر، ديگر رنگ باخته اســت، اما مىتــوان در كشــفهای او، از جهــان درام بســیار آموخــت. پــس شــايد بــد نباشــد كه ايــن نوشــته كوتــاه را بــا پیشــنهاد خوانــدن نمايشــنامههای او كــه در قالــب هفــت كتــاب منتشــر شــده اســت بــه مخاطبــان و عالقهمنــدان بــه پايــان بــرم؛ هفــت كتابى كــه هفده نمايشــنامه را در برگرفته اســت و خواندنش گشــت وگذاری با محمود اســتاد محمــد در جهــان درام اســت. پــس به اين گشت وگذار خوش آمديد.