دغدغهمند ایران و نگران آینده آن

دکتر محمدعلی مرادی همواره با سه مسأله بنیادین در تفکر خود مواجه بود؛ یکی، مسأله فهم درست و بنیادین از غرب. دوم، مســأله ایران و ســوم نگاه انتقادی نســبت به پروژههایی که در ایران امروز وجود داشــت. نخســتین آشنایی ما در همایش بینالمللی مرحوم شریعتی بود که مــن در آنجا نگاه ایدئولوژیک به بحثهای دینی را مورد انتقاد قــرار داده بودم و از تفکــر عقلی عالمهطباطبایی، مرحوم حائری و مطهری دفاع کردم و دکتر مرادی نیز بهعنوان سخنران بعدی مهمتریــن مســأله ما را فهم عقلــی و بنیانهای عقلــی دانســت. از آن زمان به بعــد تقریبــاً در بســیاری از موضوعات از جملــه بحثهای هویــت، ایران، صلح ...و بــا یکدیگــر گفتوگو میکردیــم. دکتر مرادی معتقد بود که ما فهم درســتی از غرب نداریم و نتوانســتهایم بنیادهای غرب را مورد مطالعه قرار دهیم. از این رو، همواره تأکید میکرد که باید آثار عمیق و کالســیک متون فلسفی مهم غرب را خوانــد تا فهم درســتی از آن بهدســت آورد. به باور او «فیلســوف باید در کرانه بنویســد» این عبارتی بود که بارها تکرار میکرد؛ یعنــی، بدون نگاه غرضورزانه یــا دلدادگی و بــدون پشــتوانههای ایدئولوژیک بتواند با غــرب مواجهه پیدا کند؛ چراکه دکتر مرادی باور داشت ما تاکنون نتوانستهایم غرب را بدرستی بر اساس بنیادهای فلسفی آن بشناسیم. این در حالی است که ما طوالنیترین و بیشترین نسبت را با غرب داشتهایم. به باور دکتر مرادی همچنان که غرب، ما را در درون «نظریه اروپا محوری» میفهمد ما هم نتوانستیم بر اساس نگاه صحیح با غرب رابطــه برقــرار کنیم. علت آن هم عدم التفات و توجه ما به آثار مهم فیلســوفان غرب اســت.اهتمام دوم او، «مســأله ایران» بود و در این راستا ما 25 سخنرانی و نشست را باهم داشتیم و دغدغه ما این بود که ما باید برگردیم به گذشته تاریخ ایران و میراث آن و آنها را از حیث فلسفی و وجودی مورد توجه قرار دهیم. مســأله ســوم دکتر مرادی «آینده ایران» بــود که در این باره بیشــتر بحثهای او دربردارنده مفهوم «صلح» بود. «آینده ایران از لحاظ فکری و فلســفی» آخرین نشستی بود که ما باهم داشتیم. از این رو، معتقدم، میراث ایشــان برای ما، نخســت، توجه به فهم و تفکر اســت و دوم دغدغههای زیســتمحیطی او اســت. دکتر مرادی چندین نوشته در مورد زایندهرود داشت و آینده ایران از لحاظ زیستمحیطی همواره مورد توجه جدی او بود. روحش شاد و یادش گرامی