زنانتأثیربیشتری دردیپلماسی عمومی دارند
روحانی: وزارت خارجه انتخاب خانمها و اهل تسنن را به عنوان سفیر ادامه دهد گفت و گو با پروین فرشچی دومین سفیر زن ایران
انتخاب پروین فرشچی برای مسئولیت ســفارت ایران در فنالند بــه معنای آن بــود که حضــور زنــان در مناصب عالی دیپلماتیک که با سفیری مرضیه افخم در مالــزی آغاز شــده بــود، یک اســتثنا نیســت. گزینــش او بــه عنــوان دومیــن ســفیر زن نشــان داد کــه پررنگ شــدن نقش زنان در دستگاه دیپلماسی کشور یک رویکرد مســتمر اســت. اگــر چه در ایــن مقطــع برخی از زنان بــا حضور در ســطوح پایینتر دیپلماتیــک همچون کارداری ســفارتخانهها خــود را بــرای نقشهــای اصلیتــر ســفارت آمــاده میکننــد، اما انتخاب از میــان زنانی که در دیگــر نهادهــای دولــت تجربههایی در ســطوح بینالمللــی اندوختهاند به یــاری وزارت امــور خارجه آمده اســت. راهــکاری کــه البته بــا انتقاداتــی همراه بود و حتی به طرح شــایعاتی مبتنی بر دوتابعیتــی بودن فرشــچی منجر شــد. در همیــن حــال وًهوا با ســفیر ایران در فنالند کــه احتماال در هفتههــای آینده عازم محل مأموریت خود خواهد شد، گفتوگــو کردیــم. گفتوگــوی کوتاهی کــه در آن بــه روند انتخــاب او برای این مســئولیت و توانمندی زنان در پیشبرد اهداف دیپلماتیک کشور پرداخته شد. ■ انتخابتــان به عنوان ســفیر جمهوری اســالمی در فنالند و دومین زن سفیر در تاریخ انقالب اســالمی چه روندی را طی کرد و با پیشنهاد چه کسی انجام شد؟
ایــن انتخــاب از طریــق وزارت امــور خارجــه انجــام و در آنجا پیگیری شــد. من از سال 1377 به این سو در سازمان حفاظت محیــط زیســت کار میکردم. منتها بهدلیلفعالیتدربخشدریایی ایــن ســازمان و همکاریهــای محیــط زیســتی بــا 11 کشــور همســایه، پیگیری فعالیتهــای مربوط به دو کنوانســیون کویــت، کنوانســیون تهــران و ارتبــاط بــا ســازمانهای بینالمللــی تخصصــی و حرکتهــای جهانــی زیســت محیطی با فضــای بیرون از کشــور و پروتکلهای ارتباطــی آن ارتبــاط و همــکاری مســتمر داشــتم. همچنیــن برعهــده داشــتن مســئولیت هماهنگکننــده همکاریهــای زیســتمحیطی بــا 5 کشــور خزر و کشــورهای همسایه خلیج فــارس و دریــای عمــان و حضــور در برخی ســازمانهای منطقهای از جمله تجربیاتی بود که زمینه آشنایی و تعامل با همکاران وزارت امور خارجه را فراهم کرد. ■ گفته میشــود که در مذاکرات سیاسی تعیین رژیم حقوقی دریای خزر که بعضاً در ســطح رؤســای کشــورهای ســاحلی جریان داشته نیز حضور داشتهاید؟
در نشست سران کشورهای ساحلی دریــای خــزر در رابطــه بــا شــکلگیری کنوانســیون تهران حضور نداشتهام اما در برخــی نشســتهای وزرا از جملــه اعضــای هیــأت مذاکرهکننــده ایــران بودهام. ■ گفتید که پیشنهاد شما برای سفارت از ســوی وزارت خارجه مطرح شده است. مشخصاً چه کسی؟ آیا شخص وزیر امور خارجه شــما را برای این سمت انتخاب کرد یا دیگر مقامات؟
بــا آقایــان ســرمدی و عراقچــی مذاکرات اولیه را انجام دادم. ■ انتخاب شــما به عنوان دومین ســفیر زن ایــران در خــارج از کشــور در حالــی اســت کــه رئیــس جمهــوری روحانــی و مقامهــای بلندپایــه کشــورمان تأکیــد ویژهای بر حضــور مؤثر و پررنگ زنان در ســطوح باالی مدیریتی کشــور دارند. در کنار ویژگیهای کاری، سوابق و تخصص شما، زن بودن چه تأثیری در این انتخاب داشته است؟
فکر میکنــم این رویکرد مشــخصی اســت کــه فرصــت بــرای زنــان بــرای ایفــای نقــش در مســئولیتهایی همچــون ســفیری جمهــوری اســالمی ایران و بســیاری دیگر از مســئولیتهای تأثیرگذارترفراهمشود.رئیسجمهوری و مقــام معظــم رهبــری بارهــا از ایــن رویکــرد حمایــت کردهانــد. امــا طبیعتاً اجرایی شــدن این خواســت بــه معنای نادیــده گرفتــن ضــرورت احــراز دیگــر شرایط مورد نیاز یک مسئولیت نیست. بنابراین فکر نمیکنم این انتخاب فقط بــه دلیل خانم بودن مــن صورت گرفته باشــد. البتــه حتمــاً توجــه بــه حضــور و مشــارکت مؤثــر بانــوان در عرصههــای بینالمللــی مؤثــر بــوده اســت امــا این انتخــاب بــدون ضابطه و اســتدالل هم نبوده اســت. چنانکه در پروسه انتخاب مــن تاریخچــهای از ســوابق حضــور در ســازمانهای منطقــهای، دانــش روابط بینالملــل و تجربــه کار بــا ســازمانها و کشــورهای مختلــف حتمــاً بــه عنوان معیارهای اصلی نقش داشته است. ■ به تجربــه فعالیتهایتان در محافل بینالمللــی اشــاره داشــتید؛ بنابرایــن حــاال کــه قــرار اســت در ســطح بــاالی دیپلماتیک مســئولیت داشــته باشــید بهتــر میتوانیــد از تفــاوت ویژگیهــای دیپلماتهای زن و مرد سخن بگویید...
بــه نظــرم خانمهــا بــه دلیــل نکتهسنجیهای خاصی که در برقراری ارتباط با دیگران مد نظر قرار میدهند، میتوانند تأثیرگذاری بیشتری بویژه در پیشبرد اهداف دیپلماسی عمومی ایفا کنند. دیپلماسی که ضمن همپوشانی با دیپلماســی رســمی و ســطح یــک از قدرت نفــوذ و تأثیر بیشــتری برخوردار اســت. ما میتوانیــم ایــن توانمندی را بویــژه در دیپلماســی عمومــی متمرکز بر حوزه ارتباطات فرهنگی و اجتماعی و نیز در بخش اقتصادی به کار بگیریم و در خدمــت گســترش ارتباطــات بینالمللی قرار دهیم. ■ از کشــور محــل مأموریــت خــود چه شناخت و اطالعاتی دارید؟
بنــا بــه ضــرورت موقعیــت کاریــم بــه نقــاط مختلفــی ســفر کــرده و مســئولیتهای مختلفــی داشــتهام از جملــه به مدت چهار ســال با ســازمان ملــل کار کــردم ولــی تاکنــون فرصــت حضــور در فنالنــد را نداشــتم. بــه همیــن دلیــل دربــاره کشــورهای حوزه اســکاندیناوی مطالعــات گســتردهای دارم که پایه شــناخت من از این کشــور قــرار گرفتــه اســت. دربــاره موقعیــت سیاســی، ظرفیتهــای اقتصــادی، تبادالت فرهنگــی و نرمهای اجتماعی فنالنــد و همچنیــن ظرفیتهــای تکنولوژیک و ســرمایهگذاری این کشــور به شناخت نسبتاً خوبی رسیدهام.
■ با توجه به تحوالتی که پیرامون برجام بر سیاســت خارجــی کشــورمان حاکم شده و سفرای کشورمان در خارج از کشور مأمــور پیگیــری دیپلماســی اقتصادی و تأمین منافع اقتصادی کشــور در قالب این توافق شدهاند، برنامه مشخصی در دستور کار دارید؟
بلــه پیگیــری اهــداف اقتصــادی کشــور بــا توجه بــه برجــام و توجه همه مجموعههــای دولــت به دســتیابی به تأمین منافع اقتصادی کشــور از جمله مهمترین برنامههایی اســت که تالش میکنــم بــا بهــره گرفتــن از زمینههای مختلــف ارتباطــات از جملــه تبادالت تکنولوژیــک و اقتصــادی آنهــا را دنبال کنــم. در ســمینار دوهفتــهای ســفرای جمهوری اســالمی که در تهــران برگزار شــد، راهکارهای مؤثری بــرای پیگیری مطالبات اقتصادی کشور مطرح شد که من هم بنا به بهرهای که از این نشست گرفتم، تــالش میکنم این خواســتهها را بــا یک برنامه مدون و مطالعه شــده مورد پیگیری قرار دهم.