Iran Newspaper

انقالب کاروری چگونه رخ داد؟

- علیرضا ایرانمهر داستان نویس

وقتــی همه چیــز تكراری و مــالل آور و بیفــروغ میشــود همیشــه بــه در انداختــن طرحی نــو نیاز اســت. چه در زندگــی، چه جوامع انســانی و چه در هنر و ادبیات. و اين طرح نو حتماً بــه معنای زيــر و رو كــردن همه چیز نیســت، بلكــه گاه چنانكــه ويكتــور شكلوفســكی گفتــه اســت بازخوانی امروزين و متفاوت از میراث گذشــته اســت كــه راهگشــای كار فروبســته میشــود. مثل حركت اســب در بازی شطرنج كه با انحرافی كوچــک در حركت مســتقیم در میان ديگــر مهرهها بهترين امــكان را برای باز كردن فضاهای بســته دارد. ريموند كارور و تراز نو داســتانها­ی كوتاهش همان مهره اســب در شطرنج ادبیات يکســوم پايانی قرن بیستم است. زمانی كه داستان كوتــاه نیــز بــا همــه ذخیــره حیــرت آور تاريخــیاش گرفتــار بازیهای مشــابه و تكراری شده بود. اين شبیه همان اتفاقی اســت كه دو دهــه پیشتر برای رمان افتــاد. زمانی كه بعد از افول رمان نوی اروپايی و مخصوصاً فرانسوی كه گل شكوفای ادبیــات بعد از جنگ جهانی دوم بود برخی ســخن از مرگ رمــان میگفتنــد. در آن زمــان بود كــه گابريل گارســیا ماركز و ديگــر لژيونرهای ادبیــات امريكای التین جريان رئالیســم جادويی را پیش كشیدند و داستانهای متفاوت و حیرت آور و خیرهكنندهش­ــان تراز نويی از رمــان را به جهان عرضه كرد. شكلی از قصه و روايت كه البته خیلی هم نو و بیسابقه نبود اما در هزارتوی گنجینه تاريخ ادبیات پنهان شده بود. آمیزهای از سوررئالیسم اروپايی و واقعنمايی امريكايی و رنگهای گرم و جادويــی فرهنگ امريكای التین. اهمیت و مســیر تاريخی انقــالب كاروری در داســتان كوتاه نیز چیزی شــبیه به همین است. ادبیات امريكا بیترديد مهمترين نقش را در گسترش و تثبیت داستان كوتاه بهعنوان يک گونه پیشرو ادبیات مدرن داشته است. ادبیاتی كه حتی رمان نويسان معروفش دستی هم بر آتش داستان كوتاه داشتهاند و بیش از هرجای ديگری داســتانها­ی كوتاه ناب و تكان دهنده و درخشان تولید كرده اســت. چنانكه در زمان بلوغ و درخشــش نويســندگی كارور نیــز يكــی از غنیتريــن میراثهــای ادبیات مدرن را داشــت و پرتوانتريـ­ـن داســتانها­ی كوتــاه جهان همچنان در بســتر ايــن ادبیــاتزا­ده میشــد. امــا انقــالب كارور با وصــل كردن دوباره اين ادبیات غنی با سرچشمه همیشه جوشان آنتوان چخــوف شــكل گرفــت. كاری كــه نیم قــرن پیــش از ريموند كارور پــدر بــزرگ نامدارش ارنســت همینگوی نیز در مســیر متفاوت انجــام داده بود. حاصل اين پیوند میمون و مبارک شــكلی از داســتانها­ی كوتاه است كه ســاختارها­ی ظريف و حساب شده داســتان كوتاه مدرن امريكايی را به همراه نگاه عمیق و شــهودی ارنســت همینگوی به جزئیات و تصاوير و ديالوگها و نیز شــخصیتپرد­ازی و انسان شناسی چخوفی يكجا دارد. داســتانها­يی كه از يک ســوی رواقیگری ارنست همینگوی را دارد و از سوی ديگر شفافیت تكان دهنده انسان در داســتانها­ی چخوف را نشان میدهد. تركیب دلنشینی و متفــاوت كه خوانندگان زيادی در سرتاســر جهان آن را چون هوايی تازه در جان خود فرو كشیدند.

 ??  ??
 ??  ??

Newspapers in Persian

Newspapers from Iran