پایان جدال 4 روزه حقوقی ایران و امریکا در «الهه»

دیوان پس از احراز صالحیت وارد بررسی ماهیت شکایت ایران میشود

دیــوان بینالمللــی دادگســتری الهــه که از دوشــنبه هفته گذشــته با هدف بررســی شکایت ایران از امریکا تشکیل جلسه داده بود بعد از چهار نشست متوالی پنجشنبه پیــش به کار خــود پایان داد تــا دیوان پس از نتیجهگیری درباره صالحیت خود برای رســیدگی به این پرونده و در صورت احراز صالحیــت وارد بررســی ماهیت شــکایت ایران شود. ســید عباس عراقچی، معاون وزارت خارجه ایران در پایان این جلســات گفــت کــه «طــرف امریکایــی در دادگاه الهه به جای پاســخ منطقی و حقوقی، به توجیهات غیرفنــی و غیرمرتبط با پرونده دســت زد وتالش کرد دادگاه را به انحراف بکشد.» جــدال حقوقــی تیمهــای حقوقــی ایــران و امریــکا در حالــی بــه پایــان رســید که بنا به شــکایت نمایندگان کشــورمان، امریکا بــا بازگردانــدن تحریمهــای هســتهای تعهــدات بینالمللــی خــود را زیــر پــا گذاشــته و همچنین باعث افزایش فشــار و خســارت بــه اقتصاد ایران شــده اســت. مقامهــای ایرانــی بر پایــه اعتــراض خود از دیــوان خواســتهاند تا اعالم کنــد امریکا با برقــراری مجــدد تحریمهــا و تهدید به اعمــال محدودیتهــای جدیــد بخشــی از تعهــدات خــود را بــر اســاس معاهــده مودت نقض کرده است. اما وکالی امریکا در اظهــارات خــود، بــر عــدم صالحیــت دادگاه در رســیدگی به شکایت ایران علیه تحریمهای هستهای تأکید کردند و گفتند کــه اقدامات و فعالیتهــای ایران امنیت ایاالت متحــده را به مخاطــره میاندازد و آن کشور حق دارد برای حمایت از خود، به اقداماتالزمدستبزند.امریکاهمچنین مدعی شده اســت که احتمال دارد تالش ایرانبرایدستیابیبهتسلیحاتهستهای پــس از پایان عمر برجام، برنامه موشــک بالســتیکی و حمایت از تروریســم و اقدام بــرای بیثباتســازی منطقــهای امنیــت شهروندانایاالتمتحدهرابهخطراندازد. مبنای شکایت ایران علیه امریکا عهدنامه مودت و روابط اقتصادی و حقوق کنسولی بین ایران و امریکا اســت که در سال 133۴ بین دو دولت امضا شد. ■ عراقچــی: دادگاه الهــه بایــد ابتــدا صالحیت خود را تشخیص دهد عباس عراقچــی، معاون سیاســی وزارت امور خارجه ایــران، در حمایت از مراجعه بــه دادگاه الهــه گفــت کــه «ما همــواره در پــی تأمین منافع ملی هســتیم و طبیعی اســت کــه در شــرایط مختلــف زمانــی، رفتارهــای مختلفــی اتخــاذ میکنیــم و هدف از مراجعه به الهه، وارد کردن فشار جهانی بر امریکاســت.» عراقچی در مورد رونــد رســیدگی به ایــن شــکایت گفت که «دادگاه الهــه باید ابتــدا صالحیت خود را تشــخیص دهد و بعــد وارد محتوا شــود و این پروسه طوالنی خواهد بود و در نهایت هر تصمیمی گرفته شــود، از منظر حقوق بینالملــل الــزام آور نیســت.» او گفت که هــدف دولت ایران از شــکایت به الهه این نیســت کــه «حتمــاً در دادگاه الهــه اثبات محکومیت امریکا را بگیریم و بعد امریکا مجبور به حرکت شــود، در حقیقت اقدام مــا بــرای نمایانــدن حقانیــت جمهــوری اســالمی به جامعــه بینالمللی اســت.» او گفــت کــه «چیدمان حقــوق بینالملل بهگونهای است که نمیتوان کشوری مانند امریــکا را در دادگاه محکــوم و مجبــور بــه اجــرای احکام کرد اما فشــارهای ناشــی از آن مؤثر است.» در حالی که این اظهارات، دستاویز زیر ســؤال بردن صالحیت دیوان برای رسیدگی به این پرونده از سوی وکالی امریکایــی حاضــر در دادگاه قــرار گرفــت، عراقچــی در گفتوگــو با ایرنــا در ارتباط با سوءاستفاده وکیل امریکا در دادگاه الهه از سخنانش گفت: «طرف امریکایی به جای پاســخ به انبوه ادله و استدالالت منطقی و حقوقــی وکالی ایرانــی به ارائــه توجیهات غیرفنــی و غیرمرتبــط با پرونــده مبادرت کــرد و بــا تقطیــع صحبتهــای مقامــات ارشــد کشــورمان و اینجانــب و نیــز ارائــه ترجمهها و تفســیرهای نادرســت، سعی کرد از پاســخگویی فرار کــرده و دادگاه را به انحراف بکشــد.» معاون وزیر امور خارجه کشــورمان تأکید کــرد: «نکته آن اســت که مــا با علم به اینکه اگر دیــوان رأی عادالنه دهد و تضییع حقوق ایران را تصدیق کند، امریکا بنا به ســابقه بد خود احتماالً در هر حال به رأی دیوان گردن نخواهد نهاد، باز تصمیم گرفتیــم دعوی خــود را در دیوان مطرح نماییم تا حقانیت ایران بر همگان روشن شود.» ■ خواستههایایرانازالهه دیــوان الهــه بعــد از پایان جلســات چهار روزه ضمن اشاره به اینکه مشورتهایش را آغــاز میکنــد، خبــر داد کــه دربــاره درخواســت تدابیر موقت در یک نشســت عمومــی، کــه تاریــخ آن در وقت مقتضی اعــالم میشــود، اعــالم نظر خواهــد کرد. آنطور که دیوان در بیانیه پایانی جلســات دادگاه اعــالم کــرده مقامهــای ایرانــی در شــکایت خــود خواســتار توقــف و تعلیــق تمــام تحریمهایی شــدند که امریــکا از 8 مــه(81 اردیبهشــت)، اعمال کرده اســت. ایــران همچنین خواســته ایــاالت متحده باید فوراً اجــازه انجام کامل تراکنشهایی را که پیش از این مجوز آنها بهصورت کلی یا مشــخصاً، صادر شــده، بخصوص برای فروش یا اجاره هواپیماهای مســافربری و تجهیزات و قطعات یدکی هواپیما، صادر کنــد. همچنیــن بنا بــه درخواســت ایران، ایاالت متحده باید به اتباع و شــرکتهای ایرانی، ایاالت متحده و غیرایاالت متحده اطمینان دهد که از دستورات دیوان پیروی میکند و باید هرگونه اقدام و بیانیهای را که شرکتهاواتباعایاالتمتحدهوغیرایاالت متحــده را از تعامــل و ادامــه تعامــل اقتصادیباایرانوشرکتهاواتباعایرانی، نهــی میکنــد، متوقــف کنــد. نماینــدگان کشــورمان همچنین از دیوان خواستند که واشنگتنبایدازهراقدامیکهممکناست حقوق ایران و شــرکتها و اتباع ایران ذیل عهدنامــه ۵۵91 مــودت را در ارتباط با هر تصمیمیکهممکناستایندیواناتخاذ کند،تضییعکند،خودداریکند. چنانچــه اســتدالل ایران از تخطــی امریکا از تعهداتــش در چارچــوب پیمان مودت بین دو کشور مورد قبول قضات دیوان قرار گیــرد، امــکان دارد آنهــا حکــم اضطراری تعلیــق تحریمهــا تــا پایــان رســیدگی و صــدور رأی نهایــی را صــادر کننــد. این در حالی اســت که نمایندگان امریکا در پایان جلسات استماع، با اشاره به استداللهای مطرحشــده در جلســه دادگاه، از دیــوان خواســتهاند درخواســتهای ایــران بــرای اتخاذ تدابیر موقت را رد کند.