خروج «میمند» از فهرست میراث جهانی با مهاجرت روستاییان

با وجود اخبار منتشر شده در برخی از سایت ها زندگی در این روستای 3هزار ساله صخره ای استان کرمان جریان دارد

مهاجــرت ســاکنان روســتای ۳ هزارســاله صخــرهای «میمند» در اســتان کرمان، زمینه ساز خروج این روســتا از فهرســت میــراث جهانــی خواهد شــد و باید با ایجــاد امکانات برای ساکنان آن و رونق روستا، اجازه نداد تا این مسأله رخ دهد. ایــن روســتای زیبــا، ۶۰۴ «کیچــه» (کوچه) دستکند و ۲ هزار و ۰۶۵ اتاق دارد. ساکنان این روستا دارای آداب و رســومی خــاص هســتند و در زبان و گویــش آنــان هنــوز هــم از کلمات پهلوی ساســانی اســتفاده میشــود. میمنــد تنهــا روســتای تاریخــی در جهــان اســت که هنــوز روابط ســنتی زندگــی در آن جریان دارد و میتوان تعامــل انســان و طبیعــت در هزاره ســوم میــادی را بــه خوبــی در آن دیــد. بهتازگــی اخبــاری درخصوص مهاجــرت ســاکنان ایــن روســتا منتشرشــده کــه صحــت و ســقم آن را از برخــی مســئوالن مربوطــه جویا شــدیم، زیــرا مهاجرت از این روســتا زمینــه ســاز خــروج آن از فهرســت میــراث جهانــی خواهــد شــد و ایــن مسأله یک تهدید محسوب میشود. ■ مهیا بودن شرایط زندگی در روستا «فرهاد عزیزی»، مدیرکل دفتر امور پایگاههــای ثبــت جهانــی ســازمان میــراث فرهنگــی، صنایعدســتی و گردشــگری در گفتوگــو بــا «ایران» در ایــن باره اظهار داشــت: ســازمان و دســتگاههای مربوطه باید شــرایط زندگــی در ایــن روســتا را بــا فراهــم کــردن زیرســاختها مهیــا کننــد تــا شــاهد اتفاقاتــی مثــل مهاجــرت نباشــیم. خوشــبختانه بــا تقویــت و بهبود وضعیت فعلی روستا شرایط زندگی درآن فراهم اســت و تا حدی کــه مطلــع هســتم ۰۲ تــا ۰۳ خانــوار روســتا که در گذشــته مهاجرت کرده بودنــد، بــا ثبــت جهانــی میمنــد به روســتا برگشــتند، بــه عبارتی شــاهد مهاجرت معکوس بودیم. وی ایجــاد اقامتگاههای بومگردی با رعایت حفظ ظاهر و معماری روستا در مانــدگاری ســاکنان آن را مؤثــر دانســت و افزود: ایجاد اقامتگاههای بومگردی هم اشــتغالزایی داشــته و هــم اینکه بــه آمــار بازدیدکنندگان و گردشــگران داخلــی و خارجی از این روســتای تاریخی افزوده شده است. ســاالنه ۰5 تــا ۰6 هــزار گردشــگر از روســتا بازدید میکننــد که 15 درصد آنان را گردشــگران خارجــی به خود اختصاص دادهاند. ■میمنــد نیازمنــد معرفــی گردشگران عزیــزی با تأکیــد بر اینکه این روســتا نیازمنــد معرفــی بــه گردشــگران داخلــی و خارجــی اســت و بایــد تبلیغــات ملــی و فراملی در دســتور کار مدیریــت جدیــد پایــگاه ثبــت جهانــی میمند قرار گیرد، به اقتصاد روســتا اشــاره و تصریــح کــرد: باید با ایجــاد کارگاههــای مختلــف صنایــع دســتی عاوه بر اشــتغالزایی، زمینه احیــا و مانــدگاری هنرهــای ســنتی و بومی این منطقه را فراهم کرد. ■ مجوز اقامتگاههای بومگردی مدیــرکل دفتر امــور پایگاههای ثبت جهانــی ســازمان میــراث فرهنگــی، صنایع دســتی و گردشــگری بــا بیان اینکــه در حــد نیــاز ســاکنان روســتا بــرای جــذب گردشــگر اقدامهایی را انجام دادیم، اظهار داشت: در حال حاضر 5 مجــوز اقامت بومگردی به بــه متقاضیــان داده شــده که در دســت اقدام اســت و بــه تازگــی ۲ نفر دیگر هــم درخواســت مجــوز داشــتند کــه در دســت بررســی اســت. تسهیات هــم براســاس طرحــی کــه از ســوی متقاضیــان درخواســت میشــود، داده خواهــد شــد. بــه طــور معمول تســهیات از ۰۲ میلیــون تومــان بــه باال داده میشود و بازپرداخت آن با بهره 4 تا 6 درصد است. ■ حفظ معماری روستا عزیــزی یکــی از مــواردی کــه بــرای اقامتگاه بومگردی در روســتا بشدت بــر آن تأکیــد میشــود را رعایــت و حفظ معماری روســتا عنوان کرد که تحــت هیــچ شــرایطی نباید آســیب ببینــد ضمــن اینکه نــکات و آداب و رســوم روســتا در این اقامتگاهها باید رعایــت شــود. زیــرا یکــی از شــرایط ایجاد بومگردی احترام گذاشــتن به ارزشهــای تاریخی، فرهنگی و حتی معماری روستاســت که موجب احیا و زنــده مانــدن آن میشــود. برایــن مبنا بشــدت بر دخل و تصرف روستا نظارت داریم. ■ ایجاد زیرساخت جدید وی بــا بیــان اینکــه ایجــاد هرگونــه زیرســاخت جدیــد در ایــن منطقــه تاریخی باید با کســب مجوز از پایگاه ثبــت جهانــی میمنــد باشــد، افزود: نبایــد بــه بهانــه خدماترســانی بــه گردشــگران ســاختار و بافــت روســتا آســیب ببینــد. هرگونــه تغییــرات و آســیب رســاندن بــه حریــم روســتا غیرقابــل جبــران اســت و حتــی میتواند سبب خروج آن از فهرست میراث جهانی شود. ■ مهاجرتــی در ایــن روســتا اتفــاق نیفتاده در همیــن حــال، «غامرضــا فرخــی»، مدیرکل میــراث فرهنگی، صنایعدســتی و گردشــگری اســتان کرمــان هــم در گفتوگو بــا «ایران» از میمنــد بهعنوان روســتایی پویا یاد کــرد و افــزود: خوشــبختانه زندگــی عادی در روستا جریان دارد و چیزی که حائزاهمیت اســت نحــوه زندگی در آن است که کاماً سنتی و قدیمی است. فرخــی بــا یــادآوری اینکــه هیــچ مهاجرتــی در ایــن روســتا اتفــاق نیفتاده، گفت: در صورتی که میمند خالی از سکنه شود، یکی از امتیازات خود را بــرای ثبت جهانــی ماندن از دســت خواهــد داد. درحــال حاضــر تمام امکانات و شــرایط برای زندگی در روســتا فراهــم اســت. معماری و ظاهــر روســتا هــم کاماً حفظ شــده و هیــچ گونــه تغییــر و تحولــی در آن اتفاق نیفتاده است. ■ زندگی کوچ نشینی صخره نشینان میمند «مهری جــوادی»، سرپرســت پروژه میــراث جهانــی منظــر فرهنگــی روســتای صخــرهای میمنــد نیــز در گفتوگــو بــا «ایــران» بــه زندگــی کوچ نشــینی یا «درون کوچ ویژه» که خــاص ســاکنان روســتای صخــرهای میمنــد اســت، اشــاره کــرد و افــزود: کــوچ نشــینی در ایــن روســتا بــه این شکل اســت که ساکنان آن ۳بار کوچ 4 ماهــه دارند، بهطــوری که در 4 ماه اول ســال در «سرآغل»هــا (منــازل) کــه در دامنــه ورودی میمنــد اســت زندگــی میکنند، در 4 ماه دوم ســال در آبادیهــای اطراف روســتا ســاکن هســتند و در 4 مــاه آخــر ســال هــم کــه زمســتان اســت، در خــود روســتا میماننــد. براســاس آمــار در فصــل زمســتان همیشــه ۰6 نفــر در روســتا زندگی خــود را میگذرانند. بنابراین کــوچ روســتاییان میمنــد یــک بــاره اتفــاق نمیافتــد و روســتا خالــی از سکنه نمیشود، معموالً میمند طی ســال همیشه ۰۳ نفر ســاکن را دارد. بهعنوان مثال، سالخوردگان همیشه از ساکنان ثابت روستا هستند. ■ توزیع «گچ نیم پخته» برای مرمت خانههای صخرهای جــوادی دربــاره تســهیاتی کــه بــه ســاکنان روســتا بــرای مرمــت داده میشــود، گفــت: تســهیاتی کــه بــرای مرمــت داده میشــود بدیــن صــورت اســت کــه مصالح اســتفاده شــده در ایــن خانههــای صخــرهای مصالــح ســاختمانی فعلــی کــه در ساختمان سازیهای شهری استفاده میشود، نیســت. در این صخرهها از «گچ نیم پخته» اســتفاده شده که ما نیــز ایــن محصول خــاص را بــه طور رایگان در اختیارشــان قرار میدهیم تــا مثاً بــرای مرمت ســقف یــا دیوار استفاده کنند. برای مرمت و بازسازی فضاهای صخرهای هم کارشناســانی را اعــزام میکنیــم تــا با نظــارت آنها فضــای صخرهای مرمت و بازســازی شــود. بــرای جابهجایی ســنگها نیز بیلهــای مکانیکــی مخصــوص در اختیارشــان میگذاریم زیرا ورود این گونه وســایل به داخل روســتا ممنوع اســت. جادهای که از آن وارد روستای صخــرهای میشــویم از روی ســقف حمــام قدیمــی میگــذرد، بنابرایــن اگــر ایــن گونه وســایل نقلیه ســنگین بخواهنــد از این جاده عبــور کنند، به روستا آسیب خواهد رسید. ■ ایجــاد کارگاههــای مختلــف بــرای اشتغالزایی در میمند جــوادی بــا ارائــه خبــری از امکاناتی که پایگاه ثبت جهانی به روســتاییان میمند برای ایجاد اشتغال میدهد، افــزود: امکاناتــی از قبیــل ایجــاد کارگاه بــرای آمــوزش نمدبافــی، قالــی بافــی و احیــای صنایع دســتی را پایــگاه بهطــور رایــگان در اختیــار ســاکنان این روســتا قرار میدهد و تا زمانی کــه عاقهمندان بــه آموزش، بــه مرحلــه یادگیــری کامــل برســند مســئوالن پایــگاه در آنجــا میماننــد امــا بــه محض اینکــه افــراد آموزش دیــده بتواننــد تولید داشــته باشــند، پایــگاه فعالیتــش را کاهش میدهد تــا روســتاییان بتواننــد تولیدات خود را بــه فــروش برســانند که ایــن خود اشــتغالزایی هــم دارد. در همیــن راســتا، پایــگاه افــرادی را کــه ایــن دورههای آموزشــی را گذراندهاند به صنــدوق کارآفرینــی یا کمیتــه امداد معرفــی میکنــد و امکاناتــی را در قالب وام به آنان میدهد. وامهایی که کمیته امداد میدهد بازپرداخت آن بــا بهــره 6 درصــد و بازپرداخــت وامــی کــه صنــدوق کارآفرینــی میدهد، ۰1 تا ۲1 درصد است. وی درباره افرادی که این تســهیات را به طور مثال بــرای ایجاد اقامتگاه بومگــردی گرفتهاند اما هنوز دســت به کار نشدهاند یا درقالب کار دیگری اســتفاده کردهانــد، گفــت: تاکنــون بــه مــوردی در ایــن زمینــه برخــورد نکردهایــم امــا در حــال بررســی آن هســتیم تا اگر شــخصی مجــوز برای اقامــت بومگــردی گرفتــه امــا بــرای فعالیــت دیگــری اســتفاده کــرده را شناســایی و بررســی کنیــم. اگــر کــم کاری از سوی این افراد صورت گرفته باشــد مجوزشــان را باطل میکنیم و در صورتــی که امکانات روســتا اجازه فعالیت به آنها را نداده باشــد مورد بررسی قرار میدهیم.