سایه تهدید فضای مجازی روی سر نخبگان فرهنگی
«صــدای مــردم» بــودن از مالکهــا و معیارهابرایسنجشمیزانمحبوبیت چهرههای شناخته شده در میان مردم اســت. چهرههایی کــه با وجــود امنیت جایــگاه و پایگاهی که در ســایه شــهرت کســب کردهانــد امــا خــود را از رنجهــا و مشــکالت جامعــه برکنــار نمیدانند و نســبت به آن احساس وظیفه میکنند و صــدای مــردم میشــوند بــرای بیــان دغدغههــا و مشــکالت. هنرمنــدان و چهرههای فرهنگی نیز بواسطه همین دیــده شــدن در تنگناهــا و مشــکالت مختلــف عــالوه بــر تولیــد محصوالت فرهنگــی بــا موضعگیــری در قبــال کاستیها تالش کردهاند صدای جامعه را رســاتر بــه گوش مســئوالن برســانند. همچنیــن بهعنــوان یکــی از الگوهــای مرجــع در ســالهای اخیــر واکنــش فعاالنه به معضالت اجتماعی داشــته و حضوری داوطلبانه در بر طرف کردن آن دارند. این حضور خیرخواهانه از یک سوموجبتقویتحساسیتواحساس مسئولیت جامعه نسبت به بحرانها و آسیبهای اجتماعی میشود و از سوی دیگر پشــتوانهای محکم برای مسئوالن و مدیــران دولتی بــرای حل معضالت ایجادمیکند. ■ بسیجاجتماعیجامعهوصدایرسای مردم در ســالهای اخیــر فضــای مجــازی و شــبکههای اجتماعی فرصتی فراهم کرده تا هنرمندان در زمان بروز بحران یا آســیبهای اجتماعی، از شهرتشان بــرای توجــه مــردم بــه مســائل مهم زیستمحیطیوانسانیاستفادهکنند و بــا انتشــار تصویــر یــا یک یادداشــت شــاخکهای جامعــه را نســبت به آن حســاس کنند. ایجــاد کمپینهایی در راســتای حفاظــت محیــط زیســت و برانگیختن حساســیت مردم نســبت به بحران کمآبــی، وضعیت تاالبها، دریاچــه ارومیــه ...و یــا فعالیتهــای مدنــی و اجتماعــی در خصــوص کــودکان کار، زنــان سرپرســت خانــوار، کــودکان بدسرپرســت ...و نمونههایی از فعالیــت داوطلبانه هنرمندان برای ایفای نقش مسئولیت اجتماعیشان در ایجاد همبســتگی میان مردم برای رفع مشــکالت اســت. عالوه بر بســیج اجتماعــی جامعه برای بــرون رفت از یک بحــران، هنرمندان صــدای مردم بــرای بیــان مشــکالت، گالیــه و انتقاد جامعــه بودهاند و بــا نــگاه دردمندانه جامعه را همراهی کرده و مشکالتشان را بازتاب دادهاند. ■ خدشــه واکنشهای آنی و هیجانی بر اعتمادمردم اگر چه این احســاس مسئولیت نه تنها در هنرمندان ایرانی بلکه در اغلب چهرههای فرهنگــی و هنــری جهان هم درونی شــده و در ســالهای اخیر فعالیتهای ســازنده خوبــی از آنهــا گــزارش شــده امــا گاهــی موضعگیریهای شــتابزده و واکنشهای آنی و هیجانی نســبت به برخــی پدیدهها باعــث ایجاد حواشــی شــده اســت کــه به اعتقاد صاحبنظران پیامدهای آن ســلب اعتمــاد جامعه نســبت بــه ایــن الگوهای مرجع اســت. «اکنون با بحــران اظهار نظر مواجهیم و متوجه نمیشــوم که چرا باید همکاران هنرمندم در مورد هر چیزی نظر بدهند. به همکاران خودم میگویم که اگر میخواهیــم جایگاه مرجعیــت و اعتماد مردم نســبت بــه خودمــان را حفظ کنیم، الزمهاش این است که نسبت به هرچیزی اظهار نظر نکنیم یا کمی با تأمل صحبت کنیم.»این عبارات بخشی از صحبتهای همایوناسعدیانرئیسهیأتمدیرهخانه ســینما در نشست خبری اســت که حدود دو هفته پیش در خانه ســینما برگزار شــد. در ایــن خصــوص محمد مهــدی فرقانی (اســتاد علــوم ارتباطــات) و پرویــز اجاللی (جامعهشــناس) و همایــون اســعدیان (کارگــردان) دیدگاههای خــود را با «ایران» در میان گذاشتهاند که در ادامه می خوانید.