جنجال «مرد اول» در سینماهای جهان
ترامپ: این فیلم را اصًال نمیبینم زیرا نصب پرچم امریکا در کره ماه را نشان نمیدهد!
شــروع عرضــه جهانــی فیلــم «مــرد اول» ســاخته جدیــد دیمــی یــن چــازل کارگــردان ۳۳ ســاله امریکایــی بحثهای مرتبط با این فیلم را مجدداً داغ کرده است.
ایــن فیلــم ابتدا طــی شــهریور ماه در جشــنوارههای معتبــر ونیــز ایتالیــا، تلورایــد امریــکا و تورنتــو کانــادا اکــران شــد و از همــان زمــان جنجالهــا و اعتراضهایی از سوی محافل افراطی در امریــکا نســبت بــه فیلــم صــورت گرفــت امــا «مــرد اول» کــه نخســتین فیلــم چــازل بعــد از «الاللنــد» فیلــم چند اســکاری ســال 6۱0۲ او به حساب میآید، از دید اکثر منتقدان مهر تأیید هنری و کیفی خورده است. ■ داســتان اولین فاتح مــاه یا قصه یک جعلتاریخی؟
ایــن فیلــم که اســتیون اســپیلبرگ مشهور هم از مدیران اجرایی آن بوده، دربــاره پــرواز ســفینه آپولــو ۱۱ امریــکا بــه کــره مــاه در ســال ۹6۹۱ و مقدمات و تبعــات آن و متمرکــز بــر شــخص نیل آرمســترانگ اســت که یکی از سه فضانورد مســتقر در سفینه بود و چون زودتــر از بقیــه (بازالدریــن و مایــکل کالینز) پا به کره ماه گذاشــت، بهعنوان نخســتین فاتح ماه شناسایی شده و به تبع آن به شــهرت بســیار بیشــتری در قیاس با همسفرانش رسیده است.
کالینز در آن دقایق در ســفینه مادر باقــی ماند و بــر خالف آرمســترانگ و بازالدرین با مدول ماه نشــین موســوم به عقاب، بر ســطح ماه ننشســت ولی همه اینها در صورتی اســت که اصوالً بپذیریم این اتفاق واقعاً افتاده اســت زیــرا بســیاری از محققــان معتقدنــد پرواز سفینههای متعدد آپولو در نیمه دوم دهــه 06۹۱ و نیمــه اول دهه 07۹۱ که مأموریت اکثر قریب به اتفاقشــان تســخیر مــاه و ســردرآوردن از رازهــا و شــرایط زیســتی آنجا بــود، اصــالً روی نــداده و امریکاییهــا بــا شــبیه ســازی شــرایط ماه در خفا و در یک استودیوی ســینمایی در گوشــهای از خــاک کشورشــان و فیلمبــرداری پنهانــی از فرود صوری انسانها به سطح ماه این ماجرا را جعل کرده و برای برتر نشــان دادن خود نســبت به سایر کشورها این صحنهها را بهخورد مــردم دنیا داده و این جعــل تاریخی را صــورت دادهاند و حتــی یــک فیلــم ســینمایی بهنــام «کاپریکورن یک» که در سال 77۹۱ با بازی الیوت گولد، جیمز برولین و برندا واکارو در نقشهای اصلی عرضه شد، همین فرضیه را مطرح میکند ولی با این تفاوت که نه سفر به ماه بلکه فرود انســانها بر کــره مریــخ را بــه نمایش میگذارد. ■ رئیسمعترضان
بازی رایان گاسلینگ در نقش اصلی (نیل آرمســترانگ) و کلیر فوی در قالب جانت شــیرون همســر اول آرمسترانگ از نقاط قوت اصلی «مرد اول» شــمرده شــده اما حرفهای پر ســروصداتر بیان شــده در مورد فیلم که البته دولتمردان امریــکا مطــرح کردهانــد، نــه اینگونــه مســائل بلکه پرهیز چازل از نشان دادن لحظهای است که آرمسترانگ و آلدرین پرچــم امریــکا را روی خــاک ماه نصب میکنند و ســر دســته معترضان در این زمینــه طبــق معمــول رئیسجمهوری تندرو امریکا بوده اســت. دونالد ترامپ بــدون اینکــه ایــن فیلــم را کــه از دیــروز (جمعــه 0۲ مهــر) در قارههــای امریکا، اروپای غربی، آســیای شــرقی، بخشی از امریــکای التین و اقیانوســیه اکران شــد، ببیند، گفته است: جای شرمساری دارد که سازندگان «مرد اول» بهجای افتخار کــردن بابــت کار تاریخــیای کــه امریکا ۹5 ســال پیش در خاک مــاه انجام داد، در ارتبــاط بــا آن احســاس ناراحتی هم میکننــد و مهمتریــن رویــداد لحظات پاگذاشــتن بشــر روی مــاه را کــه همانــا نصــب پرچــم ما بــر خــاک ماه اســت، سانسور کردهاند. من حاضر نیستم این فیلم مزخــرف را حتی برای یک لحظه ببینم. ■ چازل: نیازی به این کار نبود
دیمی ین چــازل کارگردان نوجویی کــه پیــش از «الاللنــد» بــا فیلــم ســال 4۱0۲ خــود بهنام «ضربه شــالق» هم اســتعدادهای خــود را نشــان داده و ســبب تعلقگرفتن اســکار نقش دوم مــرد به جیکی ســیمونز بازیگر مســن ولــی انفجاری آن فیلم شــده بــود، در مــورد موضوع فوق گفته اســت: نیازی نبــود کــه مــن لحظــه نصــب پرچــم امریــکا را به نمایش بگــذارم و حواس معترضــان را بــه ایــن نکتــه جلــب میکنم. چرا که پرچم امریکا در خاک مــاه در گوشــه برخــی تصاویــر دیــده میشــود. هــدف مــن این جــور چیزها نبــوده و مــن میخواســتم مأموریــت جالب و کار بزرگی را که در ارتباط با ماه صورت گرفت، به تصویر بکشم. ■ این فقط پروپاگانداست
اعضــای خانــواده آرمســترانگ هــم کــه در ســال ۲۱0۲ در ۲۸ ســالگی درگذشــت، بــا انتشــار بیانیــهای بــه حمایــت از فیلم چازل برخاســته و آن را یــک داســتانگویی صادقانه توصیف کــرده و هرگونــه تــم ضــد امریکایــی را در آن منکــر شــدهاند. بازالدریــن هــم کــه بــه فاصله فقــط 0۲ دقیقــه بعد از آرمســترانگ پــا بر کــره ماه گذاشــت و برخالف آرمسترانگ هنوز زنده است، با توئیت کــردن دو عکس از خودش و آرمســترانگ در لحظــه الصــاق پرچم امریــکا روی خــاک ماه بــر فیلم چازل مهــر تأییــد زده اســت. اکثــر منتقــدان فیلــم در غــرب نیــز کار چــازل را در ایــن فیلــم مثبــت بــرآورد کردهاند اما ریچارد برادی منتقد نام آشنای نشریه نیویورکر این فیلــم را یک پروپاگاندای دســت راســتی و تبلیغ برتــری جعلی امریــکا بــر ســایر ملــل توصیف کــرد و گفــت: امریــکا فکــر میکند بــا اینگونه آثــار هنــری از رجحانــی در نــزد خــود میگوید که نسبت به ســایر ملل دارد. حال آنکــه نه در دهــه 06۹۱ و نه امروز چنین ارجحیتی وجود خارجی نداشته و ندارد و اینها فقط توهم دولتمردان خوابزده امریکا است. ■ از ایستوود پیر تا چازل جوان
بــد نیســت بدانیــد «مــرد اول» براســاس کتــاب بیوگرافــی نیــل آرمسترانگ با همین نام نوشته جیمز ارهانسن و ســناریویی که جاش سینگر برمبنــای ایــن کتــاب نوشــت، ســاخته شــده و هانســن از تهیهکنندگان درجه دوم ایــن فیلــم هم بوده اســت. با این حال در ســال ۳00۲ و مدتها پیش از اینکه کمپانیهای یونیورســال، امبلین و دریم وورکز با اســتخدام چازل جوان اقدام به ساخت این فیلم کنند کلینت ایســتوود مشــهور و پیر و برخی شرکای وی در اســتودیوی بــرادران وارنر امتیاز ســاخت فیلمــی از روی رمان هانســن را خریــداری کردند اما پروژه آنها هرگز اجرایی نشد تا اینکه یونیورسال و دریم وورکــز در میانه دهــه 0۱0۲ این پروژه را تحویــل گرفتنــد و اضافه بر گاســلینگ و فــوی که پیشتر نامشــان آمد، کوری اســتول را در نقــش بازالدرین، لوکاس هاس را در نقــش مایکل کالینز و پابلو شــرایبر را در قالــب جیــم الول دیگــر فضانــورد مجــرب و فرمانــده دوم و جانشــین آرمســترانگ در مأموریــت آپولــو ۱۱ و همچنیــن جیســون کالرک، کایل چندلر، کریســتوفر ابوت، پاتریک فوگیــت، برایان دارســی جیمــز، کوری مایکل اســمیت و جیوی اورمور را هم بهعنــوان ســایر بازیگــران فیلم جذب این پروژه کردند. ■ از فروش زیاد تا اسکار
قــرار گرفتــن «مــرد اول» در میــان ۳ فیلم پرفــروش این هفتــه امریکای شــمالی و 5 فیلــم نخســت جــدول پولسازان ســایر کشــورها قطعی نشان میدهد و برای کاندیدایی جوایز اسکار در اواخر سال هم بدون شانس نیست و جنجالــی کــه شــرحش را آوردیــم به جــای اینکــه شــانسهای ایــن فیلم را در ایــن گونــه گزینشهــا کاهش بدهد بیشــتر هم خواهد کرد. زیرا آن را دائماً در بیــن اخبــار و تحــوالت روز و بواقــع در بین مدعیــان جوایز مختلف حفظ خواهد کرد.