ترامپ یا محمد بنسلمان؟

قضیه عجیب قتل روزنامهنگار عربســتانی، در کنسولگری ایــن کشــور در اســتانبول، جهــان را در شــوک فــرو بــرد. نه بهدلیل اینکه یک نفر کشــته شــده اســت و نه حتی به این دلیل که یک مخالف رژیم کشــته شده است؛ چرا که از این نــوع قتلها زیاد رخ داده اســت. رژیمها به عللی مخالفان خــود را در داخل یا خارج ســر به نیســت میکردند، پس از ایــن هــم کمابیش انجــام خواهنــد داد. پس چــرا این قتل این اندازه بازتاب داشت و حتی کشورهای غربی را وادار به تغییر رفتار کرد و حتی احتمال میرود که موجب تغییرات مهمی هم در داخل عربســتان شــود؟ پاســخ این است که ایــن قتل به کلی غیرمنتظــره بود. زیرا هیچ کشــوری حاضر نمیشــود بهصورت احمقانه یک شــهروند خود را برای انجام یک کار اداری از یک کشور دیگر به یک کشــور دیگــری دعوت کند و روز قبلــش یک تیم مأمور ویژه بــا هواپیما به مقصد بفرستد و نیز در همان روز تمامی کارمندان محلی را به مرخصی بفرستد و سپس برخــاف بدیهیترین ســنتهای رایــج اخاقی و عربی، او را بــه محلی که ظاهراً باید امن باشــد بیاورد و ســپس بدون چون و چرا او را بکشــد و قطعهقطعه کند و مأمــوران اعزامی بافاصله پس از اجرای مأموریت به عربســتان برگردند. انجام این کار در قرن ۱۲ به مغز هیچ بشری خطور نمیکرد ولی انجام شده است. چرا؟

اجــازه دهید به یکی از قتلهای مهم مشــابه اشــاره شــود. در ســال ۰49۱ و در اوج جنــگ جهانــی دوم کــه 99 درصد اخبار جهان را به خــود اختصاص میداد، یــک جوان اســپانیایی، تروتســکی را در مکزیــک و در خانه خودش بــا چاقو یا تبر کشــت. آن فرد بهصورت عادی وارد خانه تروتســکی شــد و در هنگام گفتوگو او را کشــت. خبــر ترور تروتســکی در آن تاریــخ در برابر اتفاقاتی کــه در جبهه جنگ رخ میداد اهمیت چندانی نداشــت. حتی اگر اســتالین هم میگفت من دســتور بــه کشــتن او دادهام هیچ اتفاقی رخ نمیداد. چون غربیها برای شکســت دادن آلمان هیتلری حاضر به همکاری با هر شیطانی بودند، چه رسد به استالین. ولی قاتل هیچگاه و هیچگاه حاضر نشد که بگوید از کجا دستور قتل را گرفته است. ۰۲ ســال بعد که آزاد شــد، رفت روســیه و به او مدال لنین را دادند. حاال این قتل را با آن قتل مقایسه کنیم متوجه ماجرا میشویم. در حالی که دنیا به دالیلی باید به سمت قانونمداری و اخاقیات بیشتری برود، چنین پسرفت وحشتناکی را تجربه میکند. چرا؟ آیا محمد بنسلمان یک احمق است؟ به نظر من شاید بگوییم او احمق است ولی همه ماجرا این نیست.

زمانی که ســعید مرتضوی فاجعه کهریزک را در دامن نظام گذاشــت، گفتم کــه او پیــش از ایــن کارهایی انجــام داده کــه باید مانعش میشــدند که نشــدند. آنان که برای کارهای پیشــین او کف میزدند و هورا میکشــیدند، در بروز جنایت کهریــزک نقش مؤثرتری از مرتضوی دارند. در واقع آنان ســبب بودند و در اینجا سبب اقوا از مباشر است. بنابراین مسببین نباید منتقد این رفتار او باشند. قضیه محمد بنسلمان نیز همین طور است. روزی که او توانست با خرید سیاستهای دولتهای غربی، در یمن فاجعه بیافریند، نخســتوزیر لبنان را بازداشت کند و بــرای هــر کار دیگری کمابیش چک ســفید امضا به او دادنــد و ترامپ با او رقص شمشیر نمود؛ باید منتظر چنین اقدامی هم میبودند!

ولــی ایــن اقدام محمد بنســلمان چند اشــکال اساســی داشــت کــه آنها نیز ریشــه در همین سیاستهای غربیها داشت. اول اینکه به لحاظ عملیاتی بسیار احمقانــه طراحی شــده بود. در واقع اگر میخواســتند به همه دنیــا بگویند که ما خاشــقجی را کشــتیم، بهتر از این نمیتوانســتند برنامهریزی کنند. چرا عملیات احمقانــه بود، چون نیازی به اندیشــه و فکر و برنامهریــزی ندارند و حوصله آن را هم ندارند. با کمک پول همه اینها را میخواهند جبران کنند. حتی برنامه توسعه ۰5 ســاله را میخواهند طی ۰۱ ســال پیش ببرند. چرا؟ چون پول دارند. لذا خیلی به فکر و برنامه نیاز ندارند.

اشــکال دوم دســتکم گرفتن یا بیتوجهی به امکانات فناوری جدید اســت. احتماالً ترکها در آنجا دوربین یا شنود داشتهاند، دوربین جلوی در هم که وجود دارد. ساعت خاشقجی و موبایل همسرش نیز همه چیز را ضبط میکرده است. بنابرایــن متوجــه نبودند که اگر به خدا اعتقاد ندارند، که به کارشــان نظارت کند، بایــد متوجــه باشــند که دوربیــن و ضبــط همه جا هست.