چترها را باید گشود

بررسی نقشههای هواشناسی و خبرهای خوب از پايیزی پرباران

از پاییـــز چه میخواهیـــم؟ نمنم بارانی با برگهـــای زرد و قرمزی که روی زمین ریخته.چقدراینصحنهمیتواندرؤیایی باشـــد؛ چیزی شبیه یکی از سکانسهای فیلمـــی رمانتیـــک. اگرچـــه بایـــد ایـــن صحنه را از شـــرق کشـــور حـــذف کرد که بارندگیهایـــش به طرز تأســـفانگیزی کاهشیافته.

همین ابتـــدای کار پاییز امســـال یک هیچ از پاییز ســـال گذشـــته جلوتر است. پاییـــز ســـال گذشـــته کمتریـــن بارندگی 01ســـال گذشـــته را رکـــورد زده بود. پس میشـــود امیدوار باشیم به پاییز پر باران امسال؟ برخی از کارشناسان هواشناسی عنـــوان میکننـــد پاییز امســـال پربارش خواهد بود. بارندگیهای چند روز گذشته تهران، گیان، مازندارن، خراسان و چند استان دیگر میتواند گواه این ادعا باشد؟

مرکـــز هواشناســـی اروپایی متشـــکل از 72کشـــور )ECMWF( کـــه اغلـــب مطمئنتریـــن پیشبینیهـــا را ارائـــه میدهنـــد، اواخـــر مردادمـــاه امســـال پیشبینـــی کرد پاییـــز امســـال در ایران، پربارش خواهد بود. پیشبینیهای این مرکز نشـــان میدهد غرب کشـــور بویژه ایـــام، کردســـتان، لرســـتان، آذربایجان شـــرقی و غربـــی و شـــمال خوزســـتان بیشترینبارشهاراخواهندداشت.

سال69 خشکترينسال05سالگذشته

پاییـــز ســـال گذشـــته بـــرای بیشـــتر استانهای کشـــور پاییز خشکی بود و اگر بخشی از این کمبارشی را زمستان و بهار جبراننمیکردکاهمانپسمعرکهبود. راه دوری نرویـــم؛ همین تهران خودمان اگر آن برف سنگینی که باعث تعطیلی ادارت و مدارس شـــد، نمیبارید ســـدها چنان وضعی نداشـــتند. البته این را هم بایـــد گفـــت که بهـــار متفاوتی داشـــتیم و بارندگیهـــا جســـته گریخته تا اواســـط خردادماه ادامه پیدا کرد اما روی هم رفته معدل ســـال آبی غیرقابل انتظـــار بود و کاهش 28 درصدی بارش نسبت با سال گذشته مشکات زیادی به بار آورد.

برگردیـــم بـــه آمارهـــا؛ آمارهـــای پژوهشـــگاه هواشناسی نشـــان میدهد میزان بارش ســـال زراعی یعنـــی از اول مهر6931 تا پایان شهریور7931 در کشور 165.8 میلیمتر بوده و این در حالیســـت که بـــارش دوره بلندمدت (میانگین 30 232.4)هلاس و نسبت به سال گذشتهاش 212.3 میلیمتر بوده است. بر این اساس بارش ســـال زراعی 1396-97 به ترتیب 28.7 و 21.9 درصد نسبت به بلندمدت و سال گذشته کاهش داشته است.

امـــا آمـــاری کـــه قابـــل تأمل اســـت کمبارشی22 استان کشور نسبت به مدت مشابه است. در این بین 7 استان دارای بارش نرمال و تنها دو استان آذربایجان غربی و شـــرقی بـــارش بیـــش از نرمال داشـــتهاند! این آمار گویای آن اســـت که بیشترین کاهش نسبی بارش به ترتیب در اســـتانهای سیســـتان و بلوچســـتان، کرمـــان، هرمـــزگان، فـــارس و کهگیلویه و بویراحمـــد به ترتیـــب بـــا ،67.3 57، 56 76، و 53 درصـــد کاهش نســـبت به دوره مشـــابه بلندمدت رخ داده اســـت؛ این در حالی اســـت که مقـــدار کاهش در اســـتانهای کهگیلویه و بویراحمد ،295 چهارمحال و بختیاری ،267 گیان ،254 فارس ،168.6 مازندران ،146.4 بوشـــهر ،125 هرمـــزگان 120 و خوزســـتان 107 میلیمتراست.

آمار نگرانکنندهای هم وجـــود دارد از کاهشمحسوسومعناداردرحوضههای آبریـــز. حوضـــه آبریـــز خلیجفـــارس و دریایعمان نسبت به 05سال گذشته با کاهـــش55 درصدی بارش روبهرو بوده و دریاچه ارومیه هم با کاهش96 درصدی و شرق کشور با26 درصد در وضعیت بسیار بغرنجیبسرمیبرند. امیدواربهبارندگیهایامسال

برگردیـــم به مهرمـــاه و بقیـــه پاییز. نقشـــههای هواشناســـی خبرهای خوبی به ما میدهد. قرار اســـت پاییز امسال با بارشهای خوبی همراه باشد. از ابتدای مهرماه یعنی سال آبی 98 – 97 بیش از 12 میلیارد مترمکعب باران و برف باریده و متوســـط بارش نزدیـــک به 8میلیمتر اســـت. این مقـــدار بارندگی نســـبت به میانگیـــن دورههـــای مشـــابه درازمدت 4.7( میلیمتـــر) 66 درصـــد افزایـــش و نسبت به دوره مشـــابه سال آبی گذشته ( 7.6 میلیمتـــر) 2.6 درصـــد افزایش را نشان میدهد.بر اساس همین نقشهها، بیشـــترین افزایش بارش فصل پاییز در دو مـــاه مهـــر و آبـــان و در نواحی غربی و شمالی کشور رخ میدهد. کاهش بارش از اواخـــر آذر تـــا دی پیشبینی شـــده اما دوباره شاهد فعالیت سامانههای بارشی بویژه در عرضهای جنوبیتر کشـــور در ماههـــای پایانی ســـال خواهیم بـــود. در مجموع بارش کشور در شش ماهه دوم سال در حد نرمال است اما توزیع ماهانه آن همگون نیســـت.از ابتدای مهرماه تا پایان روز بیست و دوم 20 استان کشور از بارشها بینصیب نماندهاند و آمارها از دریافت باران در اســـتانهای کمبارش و دچار خشکسالی حکایت دارد. به عنوان مثال استان قم، خراسانرضوی و تهران بـــه ترتیـــب بـــا 270 ،366 و 452درصد افزایش بارندگی نسبت به مدت مشابه بلندمـــدت روبـــهرو بودهانـــد و در طرف مقابـــل جدول اســـتانهای خوزســـتان، ایـــام، آذربایجانغربـــی و لرســـتان بـــه ترتیـــب بـــا 62 88، 59، و 24درصـــد درگیر کاهش بارندگـــی بودهاند. با توجه به بارندگیهایـــی که در ماههـــای آینده خواهیم داشـــت بســـیاری از شـــهرها از نعمت بارش برف و باران بهره خواهند برد.در این میان ســـؤالی که ذهن خیلی از مردم را درگیر کرده این است که وقتی بارشها افزایش مییابـــد تا چه اندازه از مشـــکل خشکســـالی برطرف میشود؟ نظـــر همـــه کارشناســـان و صاحبنظران حوزه اقلیمشناســـی و خشکســـالی این اســـت که با توجه بـــه باال رفتن دمـــا و از ســـوی دیگر کاهـــش بارشهـــا و از همه مهمتر برداشتهای بیرویه از آبهای زیرزمینی اگر حتی یکسال تمام هر روز شاهدبارشبارانوبرفباشیمهمچنان زیرپایمانخالیاستوجبرانزیانهایی که به سفرههای زیرزمینی زدهایم به این راحتیها نیســـت. چترهایتان را باز کنید و از باران پاییزی لذت ببرید. قرار اســـت امسالآسمانحسابیازشرمندگیزمین دربیاید.