صحنهای که تنها نام کودک را یدک میکشد!

کــودکان و نوجوانــان همــواره يکــى از مهمتريــن اقشــار جامعهاند که لزوم توليد آثار مناسب برای آنها چه درزمينه ادبيات و چه تئاتر و ســينما بشــدت احســاس مىشــود. در جوامــع پيشــرفته بحــث توليد آثار مناســب برای اين قشــر از جامعــه از اهميــت بســيار ويــژهای برخــوردار اســت کــه نمونــه آن را مىتــوان در توليــدات کمپانىهايــى همچــون والتديزنــى، بــرادران وارنر ...و مشــاهده کرد؛ امــا در ايران باوجود اينکه تمام مســئوالن در گفتار به اهميت اين قشرکــه آينــده جامعــه مــا را مىســازند- آگاه هســتند و درباره لــزوم رســيدگى بــه کــودکان و نوجوانان شــعارهايى بســيار زيبا مىدهند، در عمل شــاهد اتفاقهای درســت و اصولى نيســتيم. يکى از مهمترين شــاخههای هنری کــه مىتواند بهصورتى بنيــادی به امور مربوط به آموزش کودکان بهدور از شــعارزدگى يا اســتفاده از پند و نصيحتهای گلدرشت بپردازد، تئاتر اســت. از آنجا که شعار اين دوره از جشنواره بينالمللــى کودکونوجوان، «کــودک و حقوق اجتماعى» است و بنيادیترين حق کودک برای نمايشگران اين است که کودک حق ديدن تئاتر داشــته باشــد، در اين يادداشــت بــه شــرايط امــروز تئاتــر کودکونوجــوان و جايــگاه اين هنر در کشــور خودمــان مىپردازيــم. بــا نگاهــى بــه ســالنهای تئاتــر درمىيابيــم تئاتــر کودکونوجــوان در ايــران بشــدت مظلــوم واقــع شــده اســت؛ بهعنوانمثــال در شــهر تهران کــه پايتخــت کشــور ما اســت، در کنــار ســالنهای رنگارنگ دولتــى و خصوصى که به تئاتر بزرگســال اختصاص دارند، تنها شــاهد ســه مکان تئاتری دولتى تاالر هنر و ســالنهای بوستان و گلســتان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان هستيم. مسئوالن سالنهای خصوصى هم يا اصاً تمايلى به اينکه ســالنهای خود را در اختيار هنرمندان تئاتر کودک قــرار دهنــد ندارند يــا زمانها نامناســبى همچون ســاعت 16 الــى 18 را بــرای اجــرای تئاتــر کــودک در نظــر مىگيرند درحالىکه اين ساعتها برای مخاطبان تئاتر کودک بسيار نامناســب است و بسياری از خانوادهها نمىتوانند فرزندان خــود را در ايــن زمان بــرای ديدن تئاتر به ســالنها بياورند. زمانىکــه صحبــت از کمبــود ســالن تئاتــر کودکونوجــوان مىشــود، بسياری از دوستان مىگويند که گروهها مىتوانند تئاترهــای خــود را بــه فرهنگســراها ببرنــد درحالىکــه اين ســالنها بههيچعنــوان عمق مناســبى بــرای اجــرای تئاتر ندارنــد و اصــوالً امکانات نوری ...و مناســبى هــم در اختيار گروههــا قرار نمىدهند چراکه برای برگزاری همايش توليد شــدهاند و نــه اجــرای تئاتــر. ســالنهايى هــم کــه امکانات بيشــتری دارند اغلب کففــروش از گروهها طلب مىکنند و ترجيــح مىدهند ســالنهای خــود را در اختيــار گروههای موسيقى قراردهند تا هم درآمد بيشتری داشته باشند و هم برنامه نهايتاً يک شب برگزار شود و درگير پروسه سى شب اجرای نمايش نشــوند. از ســويى ديگر چون کودک همواره بايد بههمراه خانواده خود به تماشــای تئاتر بنشيند، بهای بليــت نمايشهــای کودکونوجوان را بســيار اندک در نظر مىگيرند تا به خانوادهها از بعد مالى فشار زيادی وارد نشود و در نتيجه گروهى که مىخواهد نمايشــى مناسب و جذاب برای کودکونوجوان آماده کند، بشــدت با مشــکات مالى دســتبهگريبان مىشــود چراکــه برخــاف تصــور عمومى مبنى بر اينکه توليد تئاتر کودک بسيار کمهزينه است، برای باورپذيری و جذابيت بصری نمايش، گروه بايد برای دکور، لبــاس، گريم ...و نمايش متحمل هزينههای بســيار زيادی شــوند. از ســويى ديگر موســيقى يکى از اجزای بســيار مهم تئاتر اســت اما در تئاتر کودک اين حضور اين عنصر حياتى اســت درنتيجه گروه بايد هزينههای گزافى را برای ســرودن شــعر، آهنگســازی ...و در نظــر بگيرد. درنتيجه بــا توجه به بهای بليــت تئاتر کودک کــه حداکثر بيســتهزار تومان در نظر گرفته مىشــود، نمىتوان هــم هزينههای تئاتر کودک را بــرآورده کرد و هم برای اعضای گروه دســتمزدی در نظر گرفت و گروه بايد به کمکهزينههايى که از سوی دولت به نمايشها اختصاص پيدا مىکنند اميدوار باشد درحالىکه در اختصــاص کمکهزينهها هم شــاهد نوعــى بىتوجهى نســبت به تئاتر کودک هســتيم و معمــوالً کمترين مبلغها را بــه گروههــای تئاتر کودکونوجــوان اختصاص مىدهند. درواقع بهقول بســياری از هنرمندانى که تنها درزمينه تئاتر کودک کار مىکنند؛ «عشق است که تئاتر کودکونوجوان را زنده و سرپا نگاه داشته است.»