قطار به سر ایران رسید

گفت و گو با خیراهلل خادمی، معاون وزیر راه درباره تحقق وعده ریلی دولت

اتصــال 5 مرکــز اســتان بــه شــبکه ریلی سراســری هدفگذاری دولت در توسعه حمــل و نقــل ریلــی و از اولویتهــای توســعه راهآهــن بــود که تاکنــون 2 مرکز همدان و کرمانشاه به شبکه ریلی پیوسته و امروز بــا حضور رئیس جمهوری قطار بــه ایســتگاه ارومیــه میرســد. خیــراهلل خادمــی مدیرعامــل شــرکت ســاخت و توســعه زیربناهــای حمــل و نقلــی در گفتوگــو با «ایــران» از رســیدن قطار بر اســاس بر نامــه زمانبندی به شــهرهای رشــت و تبریز خبــر داد که به این ترتیب گســترش حمل و نقل ریلی کــه اولویت مهم دولت اســت به تحقق میپیوندد. خادمــی بــه ســؤاالت مــا در خصــوص قطار ارومیــه و برنامه برای رفتن ریل به شهرهای دیگر پاسخ داده است. ■ حمل و نقــل ریلی اولویت توســعه در دولت اســت؟ برای رســیدن بــه اهداف توســعه ریلی از ســال 92 چــه اقداماتی را انجامدادید؟ یکــی از اولویتهــای اصلــی، توســعه حمــل و نقــل در بخــش ریلی اســت که بــرای دولت از اهمیت ویژهای برخوردار اســت. ایــران کشــوری اســت کــه بخش عمــده جابهجایــی بــار و مســافر آن از طریق جادهها صورت میگیرد و در حال حاضر بیش از 90 درصد حمل بار کشور از طریق جاده است و با توجه به مزایای حمــل و نقــل ریلی نســبت به جــادهای همچون صرفهجویی در مصرف انرژی، کاهــش آالیندههــای زیســت محیطی و کاهش ســوانح جــادهای، تمرکــز اصلی در حــال حاضــر بر توســعه شــبکه ریلی کشور است. در نظر بگیرید که اگر قیمت ســوخت در کشــور واقعی شــود اولویت حمــل از جــاده بــه ریــل تغییــر میکند و صرفهجویــی در ســوخت بســیاری از هزینههای حمل بار را کاهش میدهد. بــه منظــور توســعه شــبکه ریلی کشــور، ســاخت 01هــزار و 85 کیلومتــر راهآهن در قالب 33 طرح در دســتور قرار گرفته اســت کــه از ایــن رقــم حــدود 3هــزار و 300 کیلومتــر در حــال اجرا و ســاخت 5 هــزار و 252 کیلومتــر در حــال مطالعــه اســت که اعتبــار الزم برای ســاخت این حجم از مسیر ریلی به قیمت روز حدود 80 هــزار میلیــارد تومــان میشــود و بــا توجــه بــه بودجه هــزار میلیــارد تومانی در ســالجاری میتوانیــم اعــالم کنیــم که منابــع اعتباری ســاالنه بــرای اجرای این تعهدات کافی نیســت. سال گذشته اعتبار در نظر گرفته شده 2250 میلیارد تومان بــود و انجام این تعهــدات با این رقم اعتباری ما را بر آن داشــت تا دست به اولویتبندی پروژهها بزنیم. ■ معیارشمابرایاولویتبندیچهبود؟ ســاخت 3300 کیلومتر ریــل حداقل 20 هــزار میلیارد تومــان اعتبار نیاز داشــت پــس الزم بــود بــاز ایــن مقــدار را هم در برنامــهای 4 ســاله اولویتبنــدی کنیــم. در ســال 92 پاالیــش پروژههــا انجــام شــد و اولویتهــا به این صــورت تعیین شــد: اولویت اول مســیرهایی بــود که به اســتانهای پرجمعیت منتهی میشد، اولویت دوم مسیرهایی بود که پیشرفت فیزیکــی باالتــری دارنــد و اولویت ســوم مســیرهایی کــه در شــبکه حمــل و نقل تأثیر بیشتری دارند. از اولویتها، اتصال 5 مرکز اســتان به شــبکه ریلــی و اتصال کشور افغانستان به شبکه ریلی ایران در دستور کار قرار گرفت. بنابراین 6 مســیر ریلی جدید در دست ســاخت قــرار گرفــت کــه اولویتبندی و ســاخت مســیرهای جدید طبــق این 6 طــرح انجــام میشــود. برنامهریــزی شــده است بخشــی از این پروژهها را در ســالجاری آمــاده بهرهبــرداری کنیم و بخشی را به بهرهبرداری برسانیم. البتــه این نکتــه را هم بایــد مدنظر قرار داد کــه تأمین ریــل یکــی از چالشهای اصلــی در به ثمر رســاندن ایــن پروژهها بــود و تأمیــن مالــی خرید 200 هــزار تن ریل از طریق فاینانس با کشور هند یکی از راهحلهــای این موضوع شــد و از 200 هــزار تن ریل وارد شــده 60 هــزار تن آن بــه 6 پروژه اولویت دار اختصاص یافت. ناگفتــه نمانــد چــون قراردادهــای مــا با پیمانکاران بهصورت 100 درصد ساخت اســت و همه کارها از ســاخت تــا تأمین تجهیزات با آنها اســت در مواردی خود پیمانکاران برای خرید ریل از کشورهای چیــن روســیه و کشــورهای دیگــر اقــدام کردهاند. ■ تکمیل پروژهها با زمانبدیای که انجام دادید پیش رفت؟ 2 مرکــز اســتان همــدان و کرمانشــاه بــه طــول 440 کیلومتــر در ســال گذشــته بــه شــبکه ریلــی متصــل شــدند و امروز بــا بهرهبــرداری از مســیر ریلــی مراغهارومیه، اســتان آذربایجان شــرقی نیز به شبکه ریلی پیوست. در نظر داشته باشید که اســتان آذربایجان غربــی از مراغه به مهاباد در ســال 92 به بهرهبرداری رسید و امــروز مهابــاد تــا ارومیــه به طــول 98 کیلومتر به شــبکه ریلی متصل شــد و به این ترتیب اولین پروژه ریلی ما در ســال 97 به بهرهبرداری رسید. ■ راهآهن مراغــه- ارومیه چند ایســتگاه دارد و دارای چه ویژگیهایی است؟ ایــن مســیر یکــی از کامل تریــن خطوط ریلی کشــور است و زیرســازی، روسازی، تقاطعهــا و ایســتگاه هــای مســیر بدون نقص و صد درصدی آماده بهرهبرداری اســت. ایســتگاه تشــکیالتی ارومیــه بــا رعایت اصــول و اســتانداردهای جهانی همچــون مقاومــت در برابــر زلزلــه، انتقــال حــرارت و حــوادث غیرمترقبــه بــا تکنولوژیهــای روز دنیــا در زمینی به مســاحت 30 هکتــار بهعنــوان یکــی از زیباتریــن ایســتگاههای راهآهــن در خط ریلــی مراغه- ارومیه امروز در دســترس هموطنان قرار گرفت.این ایستگاه دارای دو ســکوی مسافری سرپوشــیده با سازه فضایــی قوســی شــکل بــه متــراژ 5640 متر مربع مجهز به دو دســتگاه آسانسور برای انتقال مسافرین از سالن به سکوها است. ایســتگاه راهآهــن نقده نیز بر اســاس معمــاری بومــی در زمینــی بــه مساحت 15 هکتار در حدفاصل بین ایســتگاههای راهآهن ارومیه و مهاباد بــه بهرهبــرداری رســید کــه مجمــوع مســاحت زیربنــای ســاختمانهای ایســتگاه آن 7331 متــر مربــع و ســاختمان اصلــی ایســتگاه 1920 مترمربع است. ■ راهآهنقزوین-رشتدرچهمرحلهای قرار دارد؟ ابر پروژه اتصال اســتان گیالن به شــبکه ریلــی از طریــق خــط آهــن قزویــنرشــت اســت. این مســیر ریلی بــه طول 164 کیلومتــر دارای 28 کیلومتــر تونــل و 9 کیلومتــر پــل بــزرگ و زیبــا اســت و احــداث ایــن خــط ریلــی در یکــی از صعبالعبورترین مناطق کشــور نشان دهنــده دانــش و توان مهندســان ایرانی است. نخســتین قطــار بــزودی وارد ایســتگاه رشــت میشــود و افتتاح رســمی آن نیز در چندمــاه آینــده انجــام میشــود.این مســیر در کریدور ریلی شــمال به جنوب قــرار دارد کــه از بندرعبــاس شــروع و به قزوین منتهی میشود. با افتتاح راهآهن قزوین-رشــت کریــدور شــمال –جنوب تکمیلتــر میشــود و در آینــده قطــار از رشــت بــه آســتارا و از آنجــا بــه کشــور آذربایجان، روســیه و در نهایــت به اروپا میرسد. اگر این حلقه تکمیل شود تأثیر مهمی در شبکه حمل و نقل بینالمللی دارد و مســیر انتقــال بــار از هند بــه اروپا نصــف و هزینههــای حمــل 30 درصــد کاهش مییابد. بنابرایــن راهآهن قزوین-رشــت نه تنها تحولــی در مســیر داخلی کــه تحولی در مســیر ریلــی بینالمللی ایجــاد میکند و بــا توجه به زیباییهای طبیعی مســیر ایــن خــط ریلــی خــود میتوانــد مقصد گردشــگری شــود و بــا در نظــر گرفتــن شــرایط، پیشبینــی جابهجایــی بــار و مسافر باالیی از طریق این خط میشود. آخریــن پــروژه اســتانی هــم اتصــال آذربایجــان شــرقی به شــبکه سراســری است. البته این استان در گذشته از طریق مراغــه با دور زدن کوهها به شــبکه ریلی متصل بود اما مســیر جدید بــا میانبر از میانه به ســمت بســتان آباد و تبریز 114 کیلومتر کوتاهتر میشــود که احداث این مســیر تا «بســتانآباد» در تعهد شرکت ســاخت وتوســعه اســت و پیشبینــی میشــود تا پایــان امســال تکمیل شــود امــا بهرهبــرداری از آن به آینــده موکول میشود. ■ از میــان اولویتهای ریلی یک مســیر اتصال به خارج از کشور هم داریم؟ بلــه. آخریــن مســیر از 6 اولویــت ریلی، اتصال تربت حیدریه به خواف و از آنجا بــه هــرات در کشــور افغانســتان اســت. راهآهــن خواف-هــرات ســبب احیــای جــاده ابریشــم از طریــق ریلــی و اتصال چیــن بــه ایــران از طریــق افغانســتان میشــود و عامــل مهمــی در توســعه و پیشــرفت منطقه، توســعه شــبکه ریلی کشــورهای عضــو ســازمان همــکاری اقتصــادی کشــورهای (اکــو)، افزایــش ترانزیت کاال از کشورهای آسیای مرکزی به اقیانوس هند و از طریق ایران به ترکیه و اروپا است. 77 کیلومتــر از مســیر 140 کیلومتــری راهآهــن خواف- هــرات در خــاک ایران و 62 کیلومتــر در خاک افغانســتان قرار دارد. راهآهــن چابهــار- زاهــدان نیــز به طــول 600 کیلومتــر در حــال ســاخت اســت و بــا بهرهبــرداری از آن از طریــق بندر اقیانوسی چابهار نیز به افغانستان متصل خواهیم شــد. این مسیر ریلی در ادامه به بیرجند متصل خواهد شد.