سفری برای دفاع از حیثیت
جرمی هانت، وزیر خارجه انگلیس امروز به تهران میآید
جرمی هانــت امروز برای نخســتین بار از زمان عهــدهدار شــدن مســئولیت وزارت امــور خارجــه انگلیــس بــه تهــران ســفر میکند. ســفری که گفته شــده او در خالل آن دربــاره برجــام، مناســبات دوجانبــه و همچنین تحوالت منطقهای با مقامهای بلندپایه کشورمان به گفتوگو مینشیند. هانــت کــه تیرمــاه ســال جــاری پــس از اســتعفای «بوریــس جانســون» از ســوی ترزا مینخســت وزیر انگلیس جانشین او شــده اســت، در حالی به تهران میآید که موضوع برجام و کوشــش شرکای اروپایی این توافق برای تدارک یک ســازوکار ویژه مالی (اسپیوی) بــا هدف تأمین منافع اقتصادیایرانبهاصلیترینمسألهمورد بحث دو طرف تبدیل شده است. حضــور وزیــر خارجــه انگلیس بــه عنوان یکی از اضــالع اروپایی برجام در بحبوحه تالشهــای ایــران و اروپا بــرای حفظ این توافق بیــش از هر چیز نمایان کننده عزم سیاســی و عملی اروپــا برای ایســتادن در مقابلکارشکنیهایامریکاست.ایناراده از یک ســو با بیانیههــای متعدد و مواضع ســفت و ســخت اروپاییهــا در دفــاع از برجام و از سوی دیگر با واقعیت بخشیدن بــه راهکارهــای عملــی حفظ ایــن توافق و اجــرای قوانیــن بازدارنــده در مواجهــه با بازگشــت نظــام تحریمهای هســتهای امریکا نمایان شــده اســت. چه دیدارهای سطح باالی مقامهای ایران و اروپا که هم در قالــب رایزنیهــای اقتصــادی با هدف حفظتوافقهستهایونیزتداومبخشیدن به گفتوگوهای سیاســی دو طرف انجام میشود، در این راستا قابل فهم است. انگلیس به عنوان شــریک اروپایی برجام تاکنــون تأکید ویژهای بر حفــظ این توافق داشــته اســت. جرمــی هانــت در خــالل دیــداری که با محمدجــواد ظریــف، وزیر خارجه ایران در حاشــیه هفتاد و ســومین نشســت مجمــع عمومــی ســازمان ملل متحد در نیویورک داشت، توافق هستهای را پیمانــی حیاتــی بــرای امنیــت جهانــی خواند و ضمن تأکید بر کوشــش کشورش جهــت حفــظ آن، از ایــران خواســت همچنان به تعهدات برجامیاش وفادار بماند. تأکیــدی که نشــان میدهد اگرچه انگلیس که به دلیل قدرت و نفوذش هر از گاهــی خود را از قوانین اتحادیه اروپا که به اجرایش عالقه نداشــت مستثنی میکرد و مخالــف سرســخت افزایــش اختیارات اتحادیــه در حوزههایــی ماننــد امنیــت و سیاســت خارجی بــود، اما بــه برجام جور دیگــری نگاه میکنــد. لندن تا حد نســبتاً قابــل قبولی همصــدا بــا اتحادیــه اروپا از حیات برجام حمایت و در مقابل مواضع ترامــپ ایســتادگی کــرده اســت. پیگیری این سیاســت در حالی است که برگزیت و پیامدهــای غیر قابل پیشبینــی آن برای انگلیــس کــه بزرگتریــن دریافت کننده ســرمایهگذاری مســتقیم خارجــی در اتحادیه اروپا به شــمار میآید، دســتکم در کوتــاه مــدت باعث شــود تــا مقامهای این کشور برای جلوگیری از این پیامدهای زیان بار اولویتهــای تجاری خود را بر هر نــگاه دیگــری ارجــح بداننــد. انتخابی که مقامهای انگلیســی بر پایه آن میکوشند از کاســته شــدن قــدرت نفــوذ انگلیــس جلوگیــری کرده و مانع از آن شــوند تا این کشــور در مقایســه با اتحادیه اروپا شریک تجــاری کــم اهمیتتــری قلمــداد شــود. این در حالی اســت که موضوع تبادل پول و ارتباطهــای بانکــی و تحریمهــای مالی ایران تحت تأثیر خروج امریکا از برجام به یکی از اصلیترین چالشهای مناســبات اقتصادی ایران و اروپا تبدیل شــده است. موانعی که گرچه روی کاغذ حل شــده اما بــی تردید فشــارهای پیدا و پنهــان امریکا و رد پــای البــی ســعودی و اســرائیلی در کشــورهای اروپایــی، مــوج فزاینــدهای از نگرانــی را برای کمپانیهــای بزرگی که با امریکا،اسرائیلوکشورهایعربی،تجارت و معامله دارند، نســبت به حضور در بازار اقتصادی ایران به وجود آورده است. وزیر خارجــه انگلیس ذیل چنین فضایی بــا هــدف حفــظ مــراودات اقتصــادی بــا تهــران کــه در دوره پس از برجــام روند رو به افزایشــی داشــته اســت، به تهران سفر میکنــد تــا ضمــن اطمینــان بخشــی بــه اینکه کشــورش ســهم قابل قبــول خود را در عملیــات حفــظ برجــام ایفــا میکند، نشــان دهــد لنــدن تا چــه انــدازه خواهان تعمیــق رابطــه اقتصادی با تهــران حتی بــا وجــود تهدیــدات متعــدد دولتمردان امریکا به قطع ارتباط شرکای اروپاییاش با کشورمان است. انگلیس در حالی که با چالشهای ناشی از تصمیــم بــه خــروج از اتحادیــه اروپــا دســت و پنجــه نرم می کند، میکوشــد با ســایر کشــورهای اروپایــی در حفظ برجام به عنــوان پیمانی که بیش از هر چیز وجه امنیتــی آن را غالــب میبیند، همســویی کنــد و در عین حال بــر این واقعیت تأکید میکند که رابطه سیاســی و اقتصادیاش بــا کشــورهای منطقه از جملــه جمهوری اســالمی ایــران تحــت تأثیــر تالشهــای آشــکار و پنهان دشــمنان منطقهای ایران برایتخریبرابطهقرارنمیگیرد. جرمی هانــت در هفتهای که گذشــت ســفری به عربستان و امارات عربی متحده داشت. او در این ســفرها با سران عربستان سعودی و امارات و همتای عمانی خود دیدارهایی از ســر گذراند که گامهایی در امتداد پایان بخشــیدن بــه خصومتهــای منطقهای ارزیابی میشود. این رویداد نشان میدهد لندن در پیگیری بحرانهای منطقهای با حفظ رابطهاش با تهــران نمیخواهد در جبههمتحدمخالفانایرانبایستد. این نکتهای اســت که پیــش از این کمیته روابــط خارجــی مجلس اعیــان انگلیس درخصــوص روند جهت گیری سیاســت خارجی این کشور در منطقه خاورمیانه آن را مورد توجه قرار داده اســت. سیاستی که به دولت توصیه میکند لندن دیگر نباید به رهبری امریکا در سیاســتهای خود در قبــال خاورمیانــه اتکا کند و میبایســت از همکاری بــا اتحادیه اروپا از تــداوم اجرای توافق هســتهای با ایران اطمینان حاصل کند. بنابراین ســفر هانت به تهران پس از سفر بهعربستانوبیاعتناییبهمواضعامریکا که از یک ســو اروپا را به دلیل حفظ توافق هســتهای تهدید میکنــد و از ســوی دیگر محدود کردن توان قدرت منطقهای ایران را با پیگیری پروســه موهوم ایران هراســی دنبــال میکند، مورد توجه قــرار میگیرد. جایــی کــه انگلیس دیگــر عضــو اتحادیه اروپایــی نیســت و میخواهــد بــا تقویــت همپیمانهایبینالمللیاشبهتصمیم به خروج از اتحادیه مشــروعیت ببخشد و در ســطحی بزرگتر میخواهــد با خروج امریــکا از یــک پیمــان جهانــی از حیثیت سیاسی خود دفاع کند.