وضعیتشغلیروزنامهنگاراندرجهانچگونهاست؟

در حالی که رکود اقتصادی سراسر جهان را فرا گرفته اســــت و هر روز اخبار مختلف در مورد اخراج کارمندان به گوش میرســــد، مرکز تحقیقاتی «پیو ریســــرچ» بر اســــاس آخریــــن بررســــیهای خــــود اعــــام کــــرد کاهــــش نیروهــــای کاری در روزنامههــــای سراســــر جهان طی یک سال گذشته فراتر از انتظار بوده و رسانههای خبری دیجیتال نیز شــــرایط مشــــابهی را تجربــــه کردهاند. طبق آخرین آمار منتشــــر شده، در فاصله زمانی ژانویه 2017 تا آوریل 2018 میادی 63درصد بزرگترین روزنامههای جهان و 23 درصــــد خبرگزاریهــــای دیجیتالــــی بزرگی که بیشــــترین ترافیــــک آناین را به خوداختصاصدادهاندبخشیازکارمندان خــــود را اخــــراج کردهانــــد. در ایــــن میــــان گفته میشــــود آن دســــته از روزنامههایی که بیشــــترین تیراژ را داشــــتند نیز باالترین میزان اخراج روزنامهنگاران را هم به خود اختصاص دادهاند. این بررســــی به نوعی پایین بودن امنیت شغلی روزنامهنگاران را به وضوح نشان میدهد. ■ امنیتشغلیروزنامهنگاری

بررســــی جدید مرکــــز تحقیقاتی «پیو ریســــرچ» نشــــان داد شــــرکتهای بزرگی کــــه روزنامههای صاحبنام و پرتیــــراژ را در زیرمجموعه خود قــــرار دادهاند و از جمله آنها میتوان به شرکت «نیوز کورپ» اشاره کرد، در یک ســــال گذشته بیشترین میزان اخراج روزنامهنــــگاران در جهان را به خود اختصاص دادنــــد و مهمترین دلیل آنها برای اعمــــال چنین تصمیمهایی کاهش هزینههایسازمانیبود.

این مرکز تحقیقاتــــی برای آنکه نتایج مســــتند و قابل اعتمادی را به دست آورد میزان اخراج روزنامهنگاران در 110 روزنامه و 35 خبرگزاری بزرگ را تحلیل کرد. تمام روزنامههایــــی کــــه در این بررســــی حضور داشتند، به استثنای «وال استریت ژورنال» که از دوشنبه تا جمعه منتشر میشود، در شنبه هر هفته دســــت کم 50 هزار نسخه تیراژ داشــــتند. در بخش خبرگزاریها هم گفته شد که تمام سایتهای مورد بررسی دســــت کم ماهانه 10 میلیون بازدیدکننده مجزا داشتند که در خانواده خبرگزاریهای بزرگجهانطبقهبندیشدند.

براســــاس نتایج حاصل از این بررسی که 16 ماه بهطول انجامید مشــــخص شد 36 درصــــد روزنامههــــا گــــزارش رســــمی مربوط بــــه اخراج کارمندان خــــود را ثبت کردند و در این میان نیمی از مراکز مذکور بیــــش از یک بــــار چنین اتفاقــــی را تجربه کردند. روزنامههای بزرگی که تیراژ روزانه بیشــــتر از 250 هزار نســــخه دارند بیشتر از روزنامههــــای کوچک در معــــرض اخراج کارمندان قرار گرفتند و بررسیها مشخص کــــرد از 16 روزنامــــه بزرگی که تیــــراژ باالی 250 هزار نسخه داشتند، 9 مورد با اخراج گســــترده کارمندان خود مواجه شدند. در مقایسه با این اتفاق، از 44 روزنامه حاضر در این بررسی که تیراژ روزانه آنها بین 100 تا 250 هزار نســــخه بود 16 مرکز کارمندان خود را اخراج کردند و در مقابل، در بین 50 روزنامــــهای که تیراژ روزانــــه آنها بین 50 تا 100 هزار نسخه محاسبه شد تنها 15 مورد تصمیمبهاخراجروزنامهنگارانگرفتند.

آمار رســــمی منتشر شــــده حاکی از آن اســــت که اخراج روزنامهنــــگاران در مراکز خبری بزرگ بســــیار شــــایع شــــده است و بخصوص ایــــن بررســــی 16 ماهه نشــــان میدهد روزنامهنگاران بیــــش از هر زمان دیگــــر امنیت شــــغلی خــــود را از دســــت دادهانــــد. بیــــن ســــالهای 2014 تــــا 2017 میــــادی تعداد افــــرادی کــــه در تحریریه روزنامههــــا مشــــغول به فعالیــــت بودند کاهــــش 15 درصــــدی را تجربــــه کردنــــد و البته خبرگزاریهای آناین موفق شــــدند در مقیاس کمتر اخــــراج کارمندان بخش تحریریهراتجربهکنند. ■ دستمزدماهانهروزنامهنگاری

بررســــی جدیــــد مشــــخص کــــرد در بخش تحریریه روزنامهها دو برابر بیشــــتر از دیگــــر ســــازمانها و بخشهــــای کاری افراد فارغالتحصیل شــــده از دانشــــگاهها مشغول به کار هســــتند. با این وجود، این افــــراد کمترین میزان حقوق را نســــبت به دیگر صنایــــع دریافت میکنند و میانگین دســــتمزد آنهــــا چنــــدان قابــــل ماحظه نیست.

مرکز «پیو ریســــرچ» در گزارش جدید خود توضیح داد 79 درصد افراد شــــاغل در تحریریــــه روزنامههــــا، خبرگزاریهــــا و شــــبکههای خبری از جملــــه خبرنگاران، ســــردبیران، ویراســــتاران، عکاســــان و فیلمبــــرداران دســــت کــــم یــــک مــــدرک دانشــــگاهی مرتبــــط با شــــغل خــــود را در اختیار دارنــــد. در مقابل، در بیــــن افرادی کــــه در دیگر صنایع و مشــــاغل مشــــغول به فعالیت هســــتند این رقــــم 36 درصد گزارش شــــده اســــت.در بخــــش پرداخت حقوق هم تفاوتهایی در این زمینه وجود داشــــته اســــت. بهعنوان مثال آن دسته از روزنامهنگارانی که تحصیات دانشگاهی دارند دســــتمزد باالتری نســــبت به دیگر همکاران خــــود دریافت میکننــــد و البته میانگین درآمد آنها نسبت به افراد شاغل در دیگر صنایع کــــه تحصیات آکادمیک دارند پایینتر محاسبه میشود. بر اساس بررســــی جدید مشــــخص شــــد میانگین درآمد ســــاالنه شــــاغان در تحریریههای امریــــکا که از ســــواد دانشــــگاهی برخوردار هســــتند 51 هزار دالر است و در مقابل، آن دســــته از افرادی که با مدرک دانشــــگاهی در دیگر مشــــاغل مشــــغول به کار هستند میانگین درآمد ساالنه 59 هزار دالری را از آن خود کردهاند.

یکــــی از دالیلی که باعث شــــده اســــت میانگیــــن درآمــــد روزنامهنگاران نســــبت به دیگر مشــــاغل پایینتر باشد این است که تحصیات آنها در رشــــتههای انسانی بوده اســــت و کارمندان با این تخصصها معمــــوالً درآمد کمتری دارند. بر اســــاس مطالعه جدید مشخص شــــد 77 درصد روزنامهنگارانی که ســــواد آکادمیک دارند در یکــــی از رشــــتههای انســــانی تحصیــــل کردهانــــد و ایــــن رقم نســــبت بــــه افرادی که با مدرک رشــــتههای انســــانی در دیگر مشــــاغل مشغول به کار هســــتند سه برابر بیشــــتر اســــت. همچنین مشــــخص شده اســــت از هر 10 کارمند تحریریه روزنامه که مدرک دانشگاهی دارد سه نفر بهصورت تخصصیدرزمینهروزنامهنگاریتحصیل کردهاند. از دیگر رشــــتههای مرسوم که در این فضا مشــــغول به کار هستند میتوان بــــه 13 درصد افــــراد بــــا مــــدرک روابط عمومــــی، 11درصــــد بــــا مــــدرک زبان و ادبیات و 7 درصد با ســــواد رســــانههای جمعی اشــــاره کرد. در مجموع میتوان گفــــت روزنامهنــــگاران نــــه تنهــــا امنیت شغلی کمتری نســــبت به دیگر مشاغل دارند، بلکه میانگین دســــتمزد آنها هم پایین اســــت و ایــــن مســــأله از بزرگترین نگرانیها برای آنها محسوب میشود.