فرونشست زمین در کمین یادمانهای هخامنشی

یکــی ازعواقب کــم آبی وخشکســالی، شــکافتن دل زمین بــرای برداشــت آبهــای زیرزمینــی اســت کــه در پــی آن مســأله آبهــای زیرزمینــی بتدریج از دســترس دور شــده و در این شــرایط، پدیده فرونشســت زمیــن رخ میدهد. از طرفــی حفــر چاههای غیرمجــاز هم از دیگر دالیلی اســت که اکنــون فارس را به گفته مدیرکل دفتر مشــارکتهای مردمی محیط زیســت کشور به رتبه یک فرونشست زمین در کشور و حتی جهان رسانده است. فرونشست اغلب در مناطقی رخ میدهد که بیش از حد از آبهای زیرزمینی برداشــت شــود و این پدیده برخالف زلزله و آتشفشــان دلیل انســانی در بروز آن دخالت مســتقیم داشــته به گونــهای که اکنون میراث کهــن خطه پارس را نیــز مــورد تهدید جدی قــرار داده و نمونه بارز آن ایجاد فرونشســت زمین در محوطه تاریخی «نقش رســتم» و در کنار بنایی موسوم به «کعبه زرتشت» در نزدیکی تخت جمشید است. «حمید فدایی»، مدیر پایگاه جهانی تخت جمشــید و پاسارگاد در گفتوگو با ایرنــا اظهارداشــت: ترکهایی در محوطه نقش رســتم وجــود دارد که مربوط بــه انقباض خاک بهدلیل کاهش رطوبت زمین اســت. در دشــت پارســه آثار ارزشــمند و میــراث جهانــی مانند تخت جمشــید و نقش رســتم وجــود دارد کــه البتــه بهدلیــل پیوســتگی ایــن 2 اثــر به کــوه، نگرانــی در خصــوص بحران فرونشســت و ترکهــای زمین و تأثیــر آن بر این دو بنای جهانی کمتر اســت. دشــت مرودشــت محل تمدن عظیم ایران باستان اســت و آثار فاخر جهانی ماننــد شــهر پارســه، تخــت گهر، پــل، بقایــای ابنیه تاریخی و ســاختار ســنگی بســیار در زیر ســطح و آثاری نیز روی زمین در این منطقه وجود دارد که برای حفاظــت از ایــن آثار در مقابل تهدید فرونشســت زمیــن مدیریت جامعتری میطلبد که مردم هم باید در آن مشارکت کنند. ایــن مقــام مســئول همچنیــن گفــت: در دشــت مرودشــت و در حریــم آثار باســتانی هخامنشــی، بیــش از 15 هــزار حلقه چاه کشــاورزی وجــود دارد که از ایــن تعــداد 7هزار حلقه چاه کشــاورزی مجاز و بیــش از 8 هزار حلقه چاه غیرمجاز است. مدیــر پایگاه جهانی تخت جمشــید و پاســارگاد تأکید کرد: ضروری اســت که الگو کشت در دشت مرودشت و در حریم میراث جهانی این محدوده تغییر پیدا کند. در شــرایط خشکســالی کنونی نباید محصوالت کشــاورزی پرآب بر نظیر برنج در ایــن منطقــه کــه میتوانــد تهدیــدی بــرای میــراث جهانــی بهشــمار برود کشــت شود اما متأسفانه اینگونه نیســت و هنوز برنج در این محدوده کاشته میشــود. درحــال حاضــر در محــدوده نقش رســتم و اطراف تخت جمشــید تــرک و نشســتهایی در زمین وجــود دارد و اگر زمانی بر تعــداد آن افزوده یا به فروچاله تبدیل شوند خطر جدی میراث این منطقه را تهدید خواهد کرد.