ناکارآمدی قوانین کهنه در عصر سیطره تکنولوژی

بــا توجه بــه ســیطره تکنولوژیها و فضــای مجــازی چــارهای جــز تغییر در مسیر و روند بوروکراسی ســاخت فیلــم در ســینمای ایران نداریــم. یک زمانــی عکاسهای حرفــهای وقتــی میخواســتند عکــس یــا نگاتیوشــان را بــرای نشــریه یا آژانس عکسی در خارج از ایــران بفرســتند باید بــه وزارت ارشاد میرفتند و عکسها را نشان میدادند تا تأییدیه بگیرند. اگر هم قصد ارسال نگاتیو کارهایشان را داشتند بایــد بســته مورد نظر توســط نماینده وزارت ارشــاد در فــرودگاه مهر و موم میشــد تــا مجوز خــروج بگیرد. با فراگیر شــدن اینترنت دیگر چنیــن اقداماتی بیمعنی بود و پافشاری بر همان سبک و سیاق سابق، تعبیرش درک نشــدن زمان بود. در حوزه ســینما هم وقتی قرار بــود نوار ســلولوئید یک فیلــم یا کپــی VHS فیلم را به جشــنواره خارجی بفرســتند اول توســط ارشــاد چک و ســپس سیم و سرب میشــد اما االن که ارسال فایل در فضــای اینترنت در کمترین زمان ممکن میســر اســت چنین اقداماتی بی معنی اســت. موضوعاتی همچون مســئله صدور پروانه نمایش را هــم می توان از همین دســت الزاماتی دانست که دیگر دوره آنها سپری شده اســت. اگــر فیلمی خواهــان دریافــت امکانــات دولتی اســت میتواند فیلمنامه و طرح آن را به وزارت ارشــاد یــا هر نهــاد حمایت کننده دیگری ارســال کند تا اگر در راســتای سیاستهایشان بود مجوز بدهند و کمک هم بکنند. برای نظم و نسق یافتن این مسیر هم به اعتقاد من همین کافی اســت که سازندگان فیلم اطالع دهند که قصد ســاخت چــه فیلمی را دارنــد. مطبوعات هم درگیر همین ماجرا هســتند، ســالها در نوبت دریافت مجــوز میماننــد در حالــی کــه در کشــورهای دیگــر صاحبان نشــریات تصمیم خود را برای انتشــار نشریه جدید اعالم میکنند و اگر مشکلی پیش آمد نهادهای ناظر وجود دارند و اشــخاص مدعی میتوانند شکایت کنند و احقاق حق کنند. در صورت حذف پروانه ساخت، دیگر ساز و کار قدیمی وزارت ارشــاد بــرای مدیریــت و کنتــرل ســینما یعنــی پروانه نمایش وجــود دارد و فیلمها برای اکران قانونی بــه آن نیاز دارنــد. صدور پروانه نمایــش هم به اعتقاد من باید عمومی باشــد یعنــی اینکه قید جمله بالمانع کفایــت کند تا صاحب فیلــم در هر جایی کــه میتواند و دلــش میخواهــد آن را عرضــه کنــد اگــر توانســت با پخشکنندهای قرارداد ببندد اکران عمومی یا اکران هنر و تجربه بگیرد، اگر نه آن را به تلویزیون یا شبکه نمایش خانگــی یــا VOD هــر جایی که امکان نمایــش فیلم را دارد عرضــه کند. فقط یــک نوع مجوز نمایش عمومی الزم است و نه اینکه برای هر مؤسسه و فرصت نمایشی یک مجــوز صادر شــود و تنها فاکتوری کــه در این میان الزم اســت اجرا شــود تقســیمبندی درجه ســنی است. در نهایــت اینکه به اعتقــاد من در شــرایط امروز مجوز ســاخت لزومی ندارد و تنها اطالعرســانی فیلمســاز به نهادهای دولتی که نیاز به آمار دارند تا بدانند تولیدات ســینمایی چقدر اســت و نیازهای آینده سینمای ایران چیست، کافی و مناسب است. شایدعملی شدن چنین تصمیمهایی در ابتدای راه اغلب ســخت و غیرممکن به نظر برســد اما الزامی اســت باور کنیم که دوره گذر از برخی قوانین قدیمی رسیده است.