معافیت ایران از کاهش تولید نفت

اوپک یکی از پیچیدهترین و نفسگیرترین نشستهای خود را در دو روز اخیر تجربه کرد. نشســتی که بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت از آن با عنوان «سخت و سختتر از همیشه» یاد میکند. نتیجه اما برای ایــران مطلــوب بود؛ توافق اوپک بر ســر کاهش 00۸ هزار بشــکهای تولید نفت خام و معافیت ایران از مشــارکت در این توافق. روز گذشــته کشــورهای غیر عضو در این سازمان هم به اعضای اوپک ملحق شدند و تعهد کردند که 400 هزار بشکه در روز از تولید خود بکاهند. به این ترتیب باید انتظار داشت که در 6 ماه نخست سال ٩۱02 یعنی دوره اجرای این توافق مجموعاً یک میلیون و 200 هزار بشکه در روز از عرضه نفت خام به بازارهای جهانی کاسته شود. کاهشی که به اعتقاد 24 کشور شرکتکننده در این توافق متعادلکننده بازار خواهد بود. در این باره سهیل المزروعی، وزیر انرژی امارات و رئیس دورهای اوپک در زمان افتتاحیه پنجمین نشســت وزارتی مشــترک اوپــک و غیراوپــک که باید جای خود را به وزیر انرژی ونزوئــال بدهد، اظهار کرد: «در سال ٩۱02 تمرکز ما مانند سال ۸۱02 بر ثبات بازار نفت و همکاری سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) با کشورهای غیرعضو اوپک خواهد بود.» ■ 5.2درصدازتولیدماهاکتبر عالوه بر ایران دو کشــور لیبی و ونزوئال هم از توافق کاهش تولید معاف شدند. اما مبنای کاهش تولید سایر اعضا چه بود؟ بر اساس آنچه اعالم شده ۱۱ عضو دیگر این ســازمان قرار شــده 2.5 درصــد از تولید ماه اکتبر(مهر-آبــان) ۸۱02 خود را به مــدت 6 ماه کاهش دهند. این کاهش 00۸ هزار بشــکهای در حالی رقم میخورد که فقط ســه کشور عربســتان، امارات، عراق در ماه اکتبر به ترتیب ۳۱6 هزار، ۸٩2 هزار و 2٩۱ هزار بشکه در روز بیشتر از ماه مه نفت خام تولید کردهاند. این سه کشور قرار است با بیشترین افزایش تولید در ماههای اخیر فقط 2.5 درصد از تولید ماه اکتبر خود بکاهند؛ یعنی میانگین 265 هزار، ٩7 هزار، 6۱۱ هزار بشکه در روز کاهش تولید که باز هم از میزان افزایش تولیدشان کمتر است. افزایش تولیدی که به بهانه تحریمهــای ایران رقم خورد اما با صفر نشــدن صــادرات نفت خام ایران و حفظ بــازار، درنهایت دامن تولیدکنندگان دیگر اوپک را هــم گرفت. با این حال تعادل بازار و حفظ قیمت نفت خام در کانال باالی 60 دالر، دســتاورد مهم این اجالس برای تمام کشورهای تولیدکننده نفت خام بود. هرچند که بازهم عربستان و روسیه دو تولیدکننده بزرگ نفت خام بیشترین سود را از این توافق بردند. امــا زنگنــه کــه در دو روز گذشــته بــا مذاکــرات فشــرده و تحــت فشــار قــرار دادن تولیدکننــدگان نفت خام عضو و غیرعضو اوپک به نتیجه مورد نظر ایران دســت یافتــه بود، پیــش از ترک دبیرخانه اوپک در بین خبرنگاران حاضر شــد و صراحتاً اعالم کرد: «به آنچه منافع اوپک و ایران را تأمین میکند، دست یافتیم.» بــه ایــن ترتیب میتوان ادعا کرد که دیپلماســی قهر و آشــتی زنگنه بــا اوپک یک بــار دیگــر در اجــالس 57۱ به بار نشســت. حتی خبرگزاریهــای خارجی از جمله بلومبرگ درباره آن نوشتهاند: ایران برنده این نشست پرمنازعه بود. ■ روسیهمیانایرانواوپکراگرفت روسیه بهعنوان بزرگترین تولیدکننده نفت خام که در ماه اکتبر بیش از ۱۱ میلیون و 600 هزار بشــکه در روز نفت خام تولید کرده اســت، روز گذشــته پیش از اجالس اوپــک و غیــر اوپک با زنگنه دیــدار کرد. تا زمــان تنظیم این گــزارش جزئیات این نشست رسانهای نشده بود اما منابع آگاه میگویند که این دیدار اوپک را به توافق کاهش تولید یک گام نزدیکتر کرد. روســیه و ٩ کشــور غیرعضو در اوپک متعهد شدهاند که 400 هزار بشکه در روز از تولید خود بکاهند. روسیه از ماه مه تاکنون بیش از 450 هزار بشکه در روز به تولید خود افزوده است. ■ قیمتنفترویمدارصعود قیمت نفت خام که روز پنجشــنبه از توافق کاهش تولید اوپک ناامید شــده بود به مرز ٩5 دالر برای هر بشــکه رســید اما روز گذشــته بعد از توافق اوپک و غیر اوپک برای کاهش تولید روند صعودی در پیش گرفت. به طوری که در زمان تنظیم این گزارش با بیش از 5 درصد افزایش به ۳6 دالر و 56 سنت برای هر بشکه رسید.