روحانی و آرزوی 50 ساله صنعت
ابتــدای دهــه ۰5 و همزمــان بــا ورود دالر حاصــل از فروش نفت به بــازار داخلی، کارشناســان اقتصادی به شــاه در مورد فشــار باال رفتن ارزش پول ملی به صنعت مشاوره دادند. ظاهراًاین هشدارها به مذاق اعلیحضرت خوش نیامد و حتی گفته شده به یکی از بزرگانی که در این مورد سخن رانده بود، پیشنهاد استراحت داد! رفــاه حاصــل از دالر ارزان و وفور اجنــاس خارجی با کیفیت به ثمن بخس، گرچه برای جامعه خوشایند بود، اما صنعت رو به رشد دهه ۰4 ایران را دچار سکته کرد. این صنعت کم کم زانو خم کرد و آرام آرام رشد روزافزون خود را از دست داد. بعد از انقالب، انقالبیون ناآشــنا به مســائل اقتصادی، تحلیلی از نتایج باال بودن نفتی ارزش ریال نداشــتند و تصور غالب، همان ذهنیت عوامفریبانه شــاه بود که گرانــی ریــال را ارزش دانســته بود و چندین بــار ُپز آن را داده بــود. بعدها به دالیل زیادی از جمله جنگ، وعدهها و حتی بعدتر برای کسب رأی و عوامفریبی از نفت مایه گذاشته شد و این روند ادامه پیدا کرد، تا جایی که صنعت نیم بند محتاج به سوبسید دولتی، کم کم رو به انقراض رفت. دولتی شدن صنایع نیز از این شرایط استقبال کرد و مزید بر علت شد تا ام الدالیل فساد، مشکالت اقتصادی، بیکاری و ناتوانی بخش خصوصی از ورود به بازار پنهان بماند. بــا وجود ایــن مانع بزرگ و بی توجهی بــه تولید، صنایع به آرامی و بــی صدا آرام آرام رشــد کردنــد و با وجــود تفاوت بیــش از ۰5 درصدی میان قیمــت دالر بازار و دالر عاری از نفت، توانســتند کم و بیش از گردنههای مشــکالت عبور کنند. گرچه این روند، بدون تلفات نبود و بسیاری از صنایع، حتی بزرگانی که سمبل صنعت بودند، از گردونه انتفاع خارج شدند. تا همین پارسال- اگر دولتیها و خصولتیها را کنــار بگذاریــم ـ خواســته واقعی و بحق صنعت، نزدیک شــدن قیمــت دالر به ارزش واقعــی خود بود. صنعتگــران برای افزایش قیمت ارز دســت کم به اندازه تورم ســاالنه به دولتمردان التماس میکردند و در دورههایی کوتاه، زمانی که این فاصله اندکی بهبود مییافت، خودی نشــان میدادند. شاید مهمترین آنها سال 6۹ بود که فوالدیها توانستند تا ۹ میلیارد دالر (با دالر زیر 4 هزار تومان) صادرات داشته باشند. اما سال گذشته را میتوان مبدأ تاریخ جدید برای صنعت دانست. تاریخــی که زیرســاخت حیاتی مالی برای رونق صنعت شــکل گرفــت و بعد از 5 دهه، بازار مالی کشور از لوث وجود دالرهای خانمان برانداز نفتی پاک شد، گرچه ظاهراً این اقدام، پیشگیری از تبعات تحریمهای جدید بود، اما نتایج آن بی شک میتواند ســرآغاز تحولی بزرگ باشد. زمســتان پارسال، زمانی که دولت از اعمال تحریمها توسط امریکا مطمئن شد، در اقدامی شجاعانه توانست بر غول تخیلی ممکــن نبــودن زندگی بدون نفــت غلبه کند و یک بار و انشــاءاهلل برای همیشــه پولهــای کثیف نفتــی را از بــازار بزداید. حاال نگرانی اهل اقتصــاد و اهل صنعت، ظهور پوپولیســتهایی اســت که با علم به ســرمایه بزرگ صندوق ذخیره ارزی، فردا روز با شعارهای مردم فریبانه تکراری چون آوردن نفت بر سر سفره، بار دیگر کشــور و اقتصاد را به قهقرا نبرد. گرچــه امروز روحانی هدف تهاجم همه جانبه از طرف دوست و دشمن قرار دارد، اما بدون شک تاریخ در مورد این روزها قضاوت درســتتری خواهــد داشــت و در آخــر اینکه بر دولت فرض اســت که بــا تدبیری مناسب، راه را بر بازگشت دالرهای نفتی به بازار برای همیشه ببندد.