پروژههای عمرانی چالش دولت در بودجه

بودجه عمرانی کشور باید براساس مخارج و منابــع درآمــدی دولــت طرحریــزی و تخصیــص داده شــود. منابع درآمدی دولت نفــت، مالیات و ســایر منابــع اســت. با توجــه به تحریمها، منابــع درآمــدی دولت از فروش نفت محدود شــده اســت. با توجه به کاهــش درآمدهای نفتی مهمترین موضــوع در بودجهریــزی ایــن اســت کــه بــه هیچ وجــه پروژههای جدید را شــروع نکنیم. در بودجــه عمرانی بایــد بــه پروژههای نیمه تمــام توجه شــود برخی پروژ هها بیــش از 20 سال از زمان شــروع آنها میگذرد اما هنوز به پایان نرسیدهاند تا این پروژهها تکمیل نشود آغــاز هر پــروژه جدید و تخصیــص بودجه به آن اشــتباه اســت. پروژههای ناتمــام، چالش بــزرگ دولــت اســت، دولــت بایــد از شــروع پروژههایــی که زمانبندی و منابع مشــخص ندارد اجتناب کند چون نیمهتمام ماندن این پروژههــا هزینههای اضافه دارد. فرســایش و نگهداری آنها برای دولت هزینههای اضافی دارد کــه خــارج از بودجــه اولیــه ای اســت که برای آنها تصویب شــده اســت. واقعیت این اســت که دولتهــای مختلف بــا پروژههایی روبهرو میشوند که از دولت قبل باقی مانده، تکمیل نشــده و عمرمفید بســیاری از آنها رو بــه پایــان اســت و نهتنهــا نمیتواننــد کمکی به بخــش صنعت، تولید، عمران و اشــتغال داشــته باشــند، بلکه فقط بودجهها و منابع و سرمایههای کشور صرف آنها میشود. برخی پروژههــای نیمــه تمام اگــر در زمــان خود به اتمام میرســیدند، میتوانســتند تا 52ســال برای کشور مفید باشــند، درحالیکه به اتمام رسیدن آنها در شرایط فعلی یعنی تنها چند ســال عمــر مفیــد و در برخــی پروژههــا واقعاً عمر و کارآیی مفیدی وجود ندارد. پروژههای عمرانــی بایــد درنهایت بــه تولید و اشــتغال منجر شــوند و اقتصاد کالن بــا بهرهبرداری از آنها نفع ببرد برای رســیدن به بهترین شــیوه تخصیص بودجههای عمرانی متناسب با هر پروژه و تأثیــر آن پروژه بر اقتصاد ملی و کالن کشــور اســت. پروژهها بایــد با بررســی و تأیید کارشناسیوعلمیبهمرحلهتأییدتخصیص بودجهبرسند. در بودجهریــزی نمیتوانیــم بگوییــم بودجه عمرانــی مهــم و بودجــه جاری کــم اهمیت اســت. بــه طــور مثــال ســاخت مدرســه در ردیــف بودجه عمرانی قرار میگیرد اما وقتی بودجه جاری بــرای جذب معلم و راهاندازی مدرســه نباشــد کارآیی ســاخت مدرســه زیر ســؤال مــیرود. بنابراین هماهنگــی و تعادل بخشهــای بودجــه ای بایــد در باالترین حد باشد. اهمیت بودجه جاری و عمرانی همتراز است. مشکلدرتصویببودجههایساالنهدخالت نماینــدگان مجلس در بودجههــای عمرانی است،آنهاتالشمیکنندبیشترینتخصیص بودجه عمرانی را بــرای حوزههای انتخاباتی خــود داشــته باشــند در حالی کــه تخصیص منابع باید بر اساس مبانی علمی و کارشناسی باشد. مقامات سیاسی باید کمترین دخالت در بودجهنویسی و تخصیصها داشته باشند تا هزینه اضافی به دولت تحمیل نشــود. این یکی از مهمترین مسائلی است که در اقتصاد ایــران وجــود دارد نهادهــای غیرکارشناســی تبدیل به نهادهای قانونگذار شدهاند. از طرف دیگرنمایندگانمجلسدرتصویببودجهها بیش از اینکه بار کارشناســی داشته باشند بار سیاسیدارند. یکــی دیگــر از معضــالت بودجــه کشــور این اســت که بزرگ اســت و انضباط مالی ندارد. در بودجهریــزی عمرانــی بــه نیازهــا توجــه نمیشــود؛ مثالً در حالی که در تأمین بودجه برای ســاخت مدرســه مشــکل داریــم اما در اکثر شــهرها چند دانشــگاه دولتی ساختهایم حتی در شهرهای کوچک.این دانشگاهسازی غیراصولی است. اولویت بودجه باید آموزش عمومی باشــد نتیجه مدرسهســازی آموزش عمومــی اســت امــا در دانشگاهســازی فقــط مدرکگرایــی را رواج میدهیــم، دانشــگاهها تبدیــل بــه کارخانــه مدرکســازی شــدهاند و مــا با تخصیــص ناصحیــح بودجه بــه این معضــل دامــن میزنیم. بخــش خصوصی میتوانــد هرجــا و هر قدر خواســت دانشــگاه بسازد اما نباید بودجه دولتی را صرف ساخت دانشــگاه دولتی کنیم که حاصلی در آموزش عمومــی نــدارد. منفعــت فارغالتحصیــالن دانشــگاه بیشــتر منفعتــی خصوصی اســت. در بیــش از 50 شــهر کوچک دانشــگاه دولتی داریم. در ســال 84 حدود 52 واحد دانشــگاه دولتی داشــتیم اما امــروز این تعــداد به 154 دانشگاه افزایش یافته اســت. دانشگاهسازی