بندر چابهار، فرصت مقابله با تحریم

معافیــت طرح توســعه بندرچابهــار از تحریمهــای جدید واشــنگتن، اهمیــت ایــن بنــدر اقیانوســی را بــرای اقتصــاد ایــران و منطقه نشــان میدهد. توســعه و تقویــت این بندر راهبــردی از ابعــاد بینالمللــی حائــز اهمیت اســت که به لحــاظ جغرافیایــی و تجــاری از نقــش ویــژهای بــرای هند، افغانســتان و نیز کشــورهای آســیای میانه برخوردار است. در بررســی تأثیرات دیپلماســی اقتصادی ناشــی از توسعه بندر چابهــار میتوان به فرصتهای اقتصــادی حاصله از آن برای ســرمایهگذاران و کارآفرینان کشــورهای حوزه آیورا موسوم به اتحادیه کشورهای حاشیه اقیانوس هند و تقویت همکاریهایمنطقهایبینکشورهایعضوشاملآفریقای جنوبی، هندوســتان، ایران، ســنگاپور، مالزی، اندونزی، تایلند، سریالنکا، استرالیا، اماراتمتحدهعربی،عمان،یمن،بنگالدش،کنیا،موریس(مقراتحادیه)،تانزانیا، ماداگاسکار، موزامبیک و سیشیل اشاره کرد. انجام تمهیدات الزم برای تولید اقالم وارداتی کشــورهای هند، افغانســتان و ســایر کشــورهای عضو آیورا در منطقه آزاد چابهار و صادرات آن به کشــورهای موصوف میتواند زمینههای مناســبی را برای توسعه همکاریهای اقتصادی و تقویت زیرساختهای تجاری در بندر چابهار در رقابت با بندر گوادر پاکستان به وجود آورد.

در راســتای طرح کریدور اقتصادی چین ـ پاکســتان بــه ارزش حدود 45 میلیارد دالر مدتهاست که قرارداد اجاره بندر گوادر به مدت 43 سال میان چین و پاکستان با هدف ایجاد قطب بزرگ اقتصادی منعقد شده است. این کریدور اقتصادی برای چینیها نقش یک شریان حیاتی را خواهد داشت که تارگت آن در نهایت دسترسی به بازار 400 میلیونی آسیای میانه و افغانستان و حتی روسیه است.از این رو، توسعه بندر چابهار عالوه بر نقش ملی دارای نقشــی بینالمللی برای رقابت هندیها که متحد امریکاییها هســتند با توسعهطلبیهای تجاری چینیها میباشد. این بندر به منزله نماد همکاری مشــترک کشورهای منطقه و بویژه هند، افغانستان و ایران اســت تا بتوان برای اســتفاده و به فعل درآوردن فرصتهای منطقهای از آن بهره مطلوب را برد. ضمن آنکه دارای مزایای اقتصادی ویژهای اســت و میتواند نقش مهمی برای هندوستان درانجام معامالت تجاری با افغانستان و آسیای میانه ایفا کند. چابهار همچنین دسترسی افغانستان را به بازار جهانی ممکن ساخته و زمینه را برای ایجاد یک اقتصاد توسعهای و منطقهای پویا هموار میسازد. هدف هند در چابهار سرمایهگذاری برای رقابت با چینیها و دور زدن پاکستان از طریق دریا است. احداث راهآهن چابهار به زاهدان و زرنج در مرز افغانستان از مسیرهای ریلی، مسیر مهمی اســت که چابهار را به ســرخس در شمال شــرق ایران متصل میکند. از این طریقاتصالبهکشورهایآسیایمیانهوافغانستانمیسرخواهدشد.بهعالوهمسیر کشــورهایی را که به دریای آزاد متصل نیســتند برای تجارت از طریق چابهار هموار میکند. بنابراین، توسعه بندر چابهار که اهمیت آن پس از رفع تحریمهای دور دوم امریکا ازآن، بیشــتر هویدا شــد، بهعنوان یک طرح بســیارمهم برای هند در تقویت هرچه بیشــتر روابط تجاری خود نه تنها با افغانســتان بلکه با آســیای میانه و حتی روسیهتلقیمیشود.ازاینرو،بایدگفتاستثناکردنبندرچابهارایرانازتحریمهای اقتصــادی بواقع ســختترین تصمیم در زمینه تحریم از جانــب امریکاییها بوده است. رفع تحریمی که هدف از معافیت آن، تمایل امریکا به کمکرسانی به هند، متحد خود در رقابت با چین است که میخواهد مسیر استراتژیک تجاری از طریق ایران و افغانســتان به آســیای مرکــزی را با دور زدن پاکســتان راهانــدازی کند. اکنون چشــمانداز ما به بندر چابهار بیش از پیش باید راهبردی و تحت تأثیر منافع ملی باشد تا بتوان از فرصت پیش آمده بهره اقتصادی الزم را برد.