بانویی نشسته بر بام هنر دنیا

مونالیزا؛لبخندیمیانحزنوآرامش

داســـتان از یک لبخند شـــروع شـــد. لبخندی که هم حزن و غم داشـــت هم رضایـــت و آرامش. عالمت ســـؤالی کـــه بســـیاری از هنرشناســـان و محققـــان را تـــا به امـــروز درگیر خود کـــرده، این لبخنـــد، یکی از بزرگترین آثار هنری جهان به نـــام مونالیزا «لبخند ژوکونـــد» اثـــر بیهمتـــای نقـــاش و هنرمنـــد نابغه عصر طالیی رنســـانس (نوزایی)، لئوناردو داوینچی است. لئوناردو سفارش کشـــیدن مونالیزا را بین سالهای ۳۰۵۱ تا ۶۰۵۱ میالدی در فلورانس گرفت اما هرگز آن را تحویـــل ســـفارش دهنـــدهاش نـــداد. تابلویی کـــه همیشـــه بـــه همـــراه او بود و تـــا پایـــان عمرش که بـــه فرانســـه نقل مـــکان کرده بـــود، بـــر روی آن کار کرد. نقاشـــی رنگ روغن مونالیزا روی چوب ســـپیدار در ابعاد ۳۵ در ۷۷ ســـانتیمتر کشیده شـــده، داستان لبخند زنی فلورانســـی اســـت که مخاطـــب با دیدن آن نمیداند نقاش لحظه اندوه یا رضایتش را ثبت کرده است. این امر به دلیل تکنیک سایه روشن خاص داوینچی در نقاشـــیهایش به نام «اســـفوماتو» یا محو کاری اســـت که چهـــره زنـــی را با پشـــت زمینـــه طبیعت فلورانس در ترکیب بندی مثلث جا داده است. ایـــن اثـــر در مـــوزه لـــوور پاریـــس نگهـــداری و جزو پربازدیدکنندهتریـــن نقاشـــیهای جهان محســـوب میشود. بـــرای مونالیـــزا داســـتانهای زیادی گفته شـــده که معروفتریـــن ایـــن روایتهـــا؛ تصویر معشـــوقه یا مادر ندیـــده داوینچـــی بوده، اما بر اســـاس اســـناد بدســـت آمده توســـط محققان، این تصویر متعلق به «لیزادل ژوکوند» ســـفارش دهنده و مدل اصلی تابلو است. این تابلو آنقدر در دنیا معروف اســـت که هنرمندان بســـیاری دســـت به اقتباس از آن زدهانـــد. از جمله مارســـل دوشـــان فرانســـوی با گذاشتن ســـیبیلی بر ژوکوند اثری دادائیســـتی (ضد هنری) خلق کرده که خود اثری تأثیرگذار و معروف شد. مونالیـــزا در ســـال۱۱۹۱ میالدی توســـط کارمند موزه لوور دزدیده میشـــود، تـــا آن را بـــه میهن اصلیش باز گرداند، دو ســـال پس از ســـرقت، تابلو در ایتالیا پیدا شـــد و این ســـرآغاز شـــهرت جهانی یک لبخند شد.