5 استان دستگاههای رادیو تراپی ندارند

دبیر انجمن رادیوتراپی و آنکولوژی ایران:

آمارهــا نشــان میدهــد حــدود 500 هزار نفــر در ایران با ســرطان زندگــی میکنند و ســاالنه حــدود 35 تــا 40 هــزار نفــر بــه ایــن تعداد اضافه میشــود. این درحالی اســت که ســازمان بهداشــت جهانی نیز از افزایــش دوبرابــری مبتالیــان بــه ایــن بیمــاری در ایــران طــی 15 ســال آینــده خبرمــی دهــد. یک حســاب سرانگشــتی کافــی اســت تــا بدانیــم زنــگ خطــر این بیمــاری در ایــران ماننــد بســیاری از کشورهای جهان به صدا درآمده است. از اینرو توجه به پیشگیری، کنترل و درمان بیمــاری ســرطان موضوعی بســیار مهم به نظر میرســد که نیازمنــد اتخاذ تدابیر بسیار است. ■ نیــاز 70 درصــد بیمــاران ســرطانی بــه رادیوتراپی دبیــر انجمــن رادیوتراپــی و آنکولــوژی ایران اما از واقعیتی تلخ ســخن میگوید. بهگفتــه دکتــر حســین فــودازی حــدود 0۷ درصد بیماران مبتال به سرطان برای درمان نیاز به رادیوتراپی دارند. وی معتقد است هرچند در زمینه دانش درمان این بیماری متخصصان کشور ما، همسطحمتخصصانکشورهایپیشرفته و برتر جهان هستند اما کمبود تجهیزات رادیوتراپــی، باعــث شــده بــرای بیماران نیازمند رادیوتراپی بیشــتر شیمیدرمانی انجام شود. دکتــر فــودازی تأکیــد میکند: بســیاری از مراکز اســتانها همچون قزوین، سمنان، کهگیلویــه و بویر احمد و ایالم فاقد مراکز رادیوتراپــی بــوده و اســتان آذربایجــان شرقی نیز تنها یک مرکز رادیوتراپی دارد. اهمیــت این موضــوع به اندازهای اســت کــه حتــی دبیــر علمــی ســومین کنگــره بینالمللــی کلینیــکال آنکولــوژی از اختصــاص یــک روز از ایــن کنگــره بــه رفــع مشــکل تجهیــزات رادیوتراپی خبر میدهــد. دکتــر پیــام آزاده در ایــن بــاره بــه «ایــران» میگویــد: امــروزه بــه مــدد پیشــرفت علــم و دانش در حــوزه درمان ســرطان گامهــای بزرگی برداشــته شــده اســت، متخصصــان کشــور ما نیــز از نظر تخصــص و دانش کم از کشــورهای دیگر ندارند اما متأســفانه یکی از نقاط ضعف ما در درمان این بیماری کمبود تجهیزات اســت. وی تأکید میکنــد: در حال حاضر حــدود 0۷ تــا 100 دســتگاه رادیــو تراپــی نیــاز داریم تــا بتوانیــم از نظــر تجهیزات به کشــورهای منطقه برســیم. متأســفانه فرســودگی تعــدادی از دســتگاههای رادیوتراپــی موجــود در کشــور نیــز یکــی دیگــر از نگرانیهای ما برای آینده درمان بیماران سرطانی است. ■ اســتاندارد ســازی خدمات تشــخیص و درمانسرطان دکتــر مهــدی شــادنوش رئیــس مرکــز مدیریــت پیونــد و درمــان بیماریهــای وزارت بهداشــت، درمــان و آمــوزش پزشــکی در گفتوگو با «ایران» میگوید: ایــن وزارتخانــه از ابتدای دولــت یازدهم «برنامــه ملــی مدیریــت ســرطان» را به منظور کاهــش بروز مرگ و میر ناشــی از ســرطان و بهبود کیفیــت زندگی بیماران مبتــال، طراحــی و در دســتور کار خود قرار داد و یکــی از مهمترین ابعاد این برنامه ارتقــای وضعیــت تشــخیص و درمــان ســرطان اســت کــه عمدتــاً چهــار هدف؛ اســتاندارد ســازی خدمــات تشــخیص و درمان ســرطان / توسعه زیرساختهای تشــخیص و درمــان ســرطان / توســعه نیروی انســانی حوزه ســرطان / مدیریت نظام اطالعاتی سرطان دنبال میکند.

وی میافزایــد: در راســتای توســعه زیرســاختهای تشــخیص و درمــان سرطان و به منظور ارزیابی وضع موجود، بــرآورد نیازهــا و توزیع عادالنــه امکانات در ســطح کشــور، برنامهای تحــت عنوان «برنامه آمایش ســرزمینی ســرطان» در سال 1393 طراحی و اجرا شد که حاصل آن دو سند مهم بود: «سند توسعه شبکه ملی مراقبت ســرطان» و «ســند توســعه نیــروی انســانی حــوزه ســرطان». این دو ســند، مبنــای توســعههای زیرســاختی و نیــروی انســانی ایــن حــوزه تا ســال 1404 هســتند. نتایج بررســیهای انجام شــده طی «برنامه آمایش ســرزمینی سرطان» نشــان داد که حــدود 64 درصــد بیماران جدید مبتال به ســرطان نیازمند خدمات رادیوتراپی هســتند و تعــدادی از بیماران عود کرده که در سالهای گذشه نیز مبتال به ســرطان میشــوند نیــز به ایــن تعداد اضافه میشوند. دکتــر شــادنوش مــی گویــد بــر ایــن مبنا نــه تنهــا کمبــود قابــل توجهــی در زمینه تجهیزات مورد نیاز سرطان مانند شتاب دهنده، سیتی سیموالتور و دستگاههایی چون پت اسکن در کشور وجود دارد بلکه توزیــع آنها نیز در ســطح کشــور مناســب نیســت و حتی بســیاری از مراکــز موجود نیز تجهیزات فرسوده نیازمند جایگزینی دارنــد. بــر ایــن اســاس و مطابــق «ســند توســعه شــبکه ملی مراقبت ســرطان»، زیر ساختهای مورد نیاز برای تشخیص و درمــان ســرطان در ســطح کشــور بــا توزیعی مناســب بــرآورد و مراکزی تحت عنوان مراکز تشخیص زودهنگام سرطان (تیــپ 1)، مراکــز تشــخیص و درمــان ســرطان (تیپ )2 و مراکز جامع ســرطان (تیــپ )3 طراحی شــدهاند. بــه گفته این مقام مسئول ساخت ۷31 مرکز تشخیص زودهنــگام تقریبــاً بــه پایــان رســیده و بــا تجهیــز آنها تــا پایــان ســال ۷9 و در چند مرحلــه به بهرهبــرداری خواهند رســید و به ایــن ترتیب ایــران در زمره کشــورهای پیشــرو از نظــر دارا بودن ایــن خدمات در سطح منطقه و جهان قرار خواهد گرفت. وی میافزایــد: بــا توجــه بــه وجــود ۷3 مرکــز تشــخیص و درمان ســرطان (تیپ )2 در ســطح کشــور، به ۷3 مرکــز دیگر و همچنیــن 15 مرکز جامع ســرطان (تیپ )3 نیــاز اســت. بــه این منظــور، معاونت درمان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشــکی با همکاری حوزه مشــارکتهای اقتصــادی و هیــأت امنــای صرفهجویــی ارزی در قالب مشارکت بخش خصوصی )PPP( ســاخت و تجهیــز برخــی از ایــن مراکز را در دست اقدام دارد. همچنیــن ســاخت و تجهیــز برخی دیگر از ایــن مراکــز از محــل ســایر منابــع در حــال انجام اســت کــه مراکز اســتان فاقد امکانــات در اولویت قــرار دارند. بهعنوان مثــال ســاخت مرکــز تشــخیص و درمان ســرطان (تیپ )2 اســتان قزوین در حال اتمام است و بزودی با تجهیز به دستگاه رادیوتراپی افتتاح خواهد شد. سایر مراکز اســتان از جمله ایالم، یاســوج، بوشــهر و ســمنان نیــز در اولویت ســاخت و تجهیز مراکــز تشــخیص و درمــان ســرطان قرار دارنــد و امیــد اســت بــا تأمیــن منابــع به بهره برداری برسند. ■ ایجادنوبت هایطوالنیانتظار برایدریافتخدمت رئیــس مرکــز مدیریــت پیونــد و درمــان بیماری ها در ادامه میگوید از طرف دیگر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در صدد بر طرف کردن کمبودهای فعلی در مراکــز موجــود ارائــه دهنــده خدمــت مرتبط با بیماری ســرطان نیز بوده است. در ایــن راســتا، برنامهریزی بــرای برطرف کردن کمبــود تختهای شــیمی درمانی ســرپایی از ســال 93 آغاز شــده و 50 مرکز شــیمی درمانی ســرپایی در دانشگاههای مختلــف کشــور بــا ظرفیــت حــدود 800 تخــت، ســاخته و تجهیــز آن انجــام شــد. از جمله اقدامات مهــم دیگر وزارت بهداشــت، درمــان و آموزش پزشــکی در این حیطه توجه ویژه به مسأله رادیوتراپی و تجهیــز مراکــز موجــود به دســتگاههای رادیوتراپیپیشرفتهاست. در جهــت تحقــق این هــدف در ســال 96 ارزیابــی دقیــق مراکــز موجــود از نظر نوع دستگاههاوبونکرهایموجودوانطباقنیاز آنها با «ســند توسعه شبکه ملی مراقبت ســرطان» انجــام شــد و با تشــکیل کمیته فنی رادیوتراپی در سطح معاونت درمان وزارت، مشخصات فنی دستگاههای مورد نیاز، تعیین و در قالب کدهای مشــخصی به هیــأت امنای صرفهجویــی ارزی اعالم و همزمان بخشی از منابع مالی مورد نیاز آنها تأمین شد. هیأت امنای صرفهجویی ارزی تاکنون مناقصه برخی از دستگاههای شــتاب دهنده را برگزار کــرده و برندههای این مناقصات مشخص شدهاند و با عقد قــرارداد رونــد تأمیــن آنها بســرعت طی خواهــد شــد. همچنین در آینــده نزدیک مناقصهسایردستگاههابرگزارخواهدشد. وی میگویــد امیدواریــم بــا تأمیــن ایــن دســتگاهها گام بزرگــی در جهــت ارتقــای مراکــز موجــود به دســتگاههای پیشــرفته فراهم و از ایجاد نوبتهای انتظار طوالنی برای دریافت این خدمت مهم جلوگیری شــود. از جمله موارد مهم در برخورداری مراکز از این دســتگاهها میتوان به درمان دقیق رادیوتراپی، کاهــش میزان عوارض درمــان، کاهش عــود بیمــاری و در نتیجه بهبود کیفیت زندگی بیماران و مدیریت و صرفهجویی در منابع اشاره کرد.