فرمول صداوسیما برای ترویج خشونت علیه زنان !

واکنش فعاالن حوزه اجتماعی به تبلیغ کتک زدن زن در رســانه ملی

چند روز پیش شــبکه یک ســیما در برنامه "فرمول یــک " در اقدامی عجیب و غریب داستان زندگی مردی را به تصویر کشید که در نهایت افتخار از ضرب و شتم همسرش صحبت میکرد و با لبخند میگفت که 27 بــار بــه دادگاه رفته تا به درخواســت طالق همســرش پاســخ دهد اما هر بار تأخیر در برگزاریجلسهدادگاهیاپادرمیانیبستگان و نزدیکان آنهــا را از جدایی منصرف کرده است. این مرد درحالی از بازگشت به کانون خانواده ســخن میگفت که یک اشــتباه را حداقل 27 بار تکرار کرده بود و همســرش نــه نقش ایثارگــر و کانون مهــر بلکه نقش قربانی را ایفا میکرد که حاضر شده دوباره بــه خانــهای برگردد کــه در آن خشــونت را بارها و بارها تجربه کرده اســت. به هرحال صداوســیما بازهــم در اقدامی نســنجیده پرچــم ســفید را بــرای مردانــی بــاال بــرده اســت که باید مــورد توبیخ و حتــی درمان قــرار بگیرنــد؛ اقدامی نســنجیده که شــاید برای بقــا و دوام خانوادههــا صورت گرفته اما به اعتقاد کارشناســان در جهت تعویق تصویــب الیحه منع خشــونت علیــه زنان قدم برداشته است. ■ عادی جلوه دادن خشونت علیه زنان معصومه ابتکار، معاون رئیس جمهوری در امــور زنــان نیز در واکنش بــه این برنامه در کانال تلگرامی خود نوشــت، در شرایط تالش برای تقویت و تحکیم بنیاد خانواده، این مصاحبه چه معنایی دارد؟ وی در ادامــه میافزاید: زنــی که بعد از 27 بار درخواست طالق به خاطر کتک خوردن از همسر، توانست به زندگی مشترک ادامه دهد! اومیگوید:تصویراینچنینیزندگی مشــترک را بــرای تشــویق جوانــان بویــژه دختران به ازدواج، ارائه میدهید؟ یا طرح این الگوها برای عادی جلوه دادن خشونت علیه زنان است؟ ■ اشاعه خشــونت علیه زنان به هیچ وجه قابلقبولنیست

بهمن کشــاورز حقوقــدان در گفتوگو با «ایران» معتقد اســت، به موجب قانون مدنی، عرف جاری شــناخته شده و اصول اخالقــی حاکــم بر جامعــه زوجین مکلف به حسن رفتار با یکدیگر هستند و تعریف این حســن رفتار البتــه در طبقات مختلف اجتماعیواقواموگونههایمختلفقومی متفــاوت اســت اما مطمئنــاً ایــن تعریف قدر متقنــی دارد. این حقوقــدان میگوید: تردیــدی نیســت کــه بدزبانــی و اعمــال خشونتلفظیوحرکاتواعمالبیادبانه و به طریق اولی تعرضات جسمی و بدنی و کتک زدن، ســوء رفتار است و نه قابل دفاع اســت و نه قابل توجیــه. وی تأکید میکند: سوء رفتار از موجبات طالق و جدایی است و در عیــن حال اگر به حد فحاشــی و کتک زدن برسد، حســب مورد میتواند موجب مجازات تعزیری و دیه باشــد. این بیان که «ممکن است از این قبیل اتفاقات بین زن و شــوهر بیفتد و اینکه شوهر زنش را گاهی کتک بزند طبیعی اســت و اشکالی ندارد» و ماننــد اینهــا گفتههایــی ســخیف اســت وحداقــل درجامعــه ایرانی جایی نــدارد یا نباید داشــته باشــد. این حقوقدان با اشاره بــه اینکــه عوامــل مختلفی باعــث ماندن در رابطــهای همــراه بــا خشــونت اســت، میافزایــد: ممکــن اســت خانمهایــی بــه چنین روابطی تن دردهند که تحت سلطه اقتصادی شــوهر باشــند که در این صورت ایــن موضوع باعث نهایت تأســف خواهد بود و مســألهای اســت که بایــد حکومت با برقــراری نهادی نظیر بیمه زنــان خانه دار آن را حــل کنــد. از ســوی دیگــر اما تحمل خشونتوکتکخوردندرزندگیزناشویی میتوانــد حاصــل ضعــف شــخصیت و احســاس حقارت چنین خانمی باشــد که این مورد نیز باعث تأسف است. اما گاهی هم ماندن در چنین زندگیهایی میتواند نتیجه ابتالی خانم به مازوخیسم (جنون

خودآزاری) باشــد که چنین افــرادی را باید درمــان کــرد. درعین حــال مــردی هم که زن خود را کتک میزند احتماالً به ســطوح مختلفــی از اشــکال روانــی مبتال اســت که میتواند تا حد سادیســم پیش رفته باشــد و اینگونه افراد برای جامعه هم خطرناک هســتند. اما در شرایطی که همه جهان در تالشــند تا خشــونت علیه زنــان و دختران از بیــن برود و با شــعارهایی نظیر جهان را نارنجــی کنید تا دیگــر در گوشــه و کنار این جهــان هیــچ دختــری مــورد آزار و اذیــت قرار نگیرد ســعی میکنند آسیب دیدگان این معضــل اجتماعــی را تحت حمایت قرار دهند. بهمن کشــاورز در پاسخ به این سوال رسانه ملی کشــوری که مسئوالن آن نیز با ارسال الیحه منع خشونت علیه زنان به نهــاد قانونگذاری تــالش میکنند زنان و دختــران کشــورش را بــه ســاحل امنیت اجتماعی برسانند کاری درست انجام داده اســت میگوید: آنچه مســلم است اشاعه این قبیل مسائل از رسانههای عمومی آن هم به نوعی در مقام دفاع یا توجیه باشــد به هیچ وجه قابل قبول نیست. اینکه گفته میشود باید خانواده را به هر شکلی حفظ

کــرد و این تصــور که جدایــی باعث لطمه خــوردن بــه فرزنــدان خواهد شــد ممکن اســت در مورد بروز اختالف ســلیقه جزئی بین زن و شــوهر قابل قبول باشد اما ادامه زندگــی زن و شــوهری که برخــورد و ارتباط نامعقول و ناســالمی نظیر آنچه گفته شد دارنــد از هر ســمی برای فرزندانشــان بدتر و خطرناکتــر اســت. وی تأکیــد میکنــد: بنابراینرسانههایعمومیکهباپولمردم اداره میشوند نباید به خود اجازه دهند که ثروت ملــی را در این مســیرها تلف کنند و رســانههای خصوصی نیــز شــرعاً و اخالقاً باید از اشاعه این گونه موارد و بویژه دفاع از آن خودداری کنند. ■ 60 درصدزنانخشونتراتجربهکردند

امــا در حالــی کــه آمارهــای جهانــی نشــان میدهــد از هــر 3 زن یــک نفــر در طــول زندگــی خــود خشــونت را تجربــه کرده، کافی اســت دامنــه دادهها را کوچک کنیــد تا به آمــاری تکان دهندهتــر در ایران برسید. رئیس مرکز فوریتهای اجتماعی ســازمان بهزیســتی کشــور چندی پیش در حالــی از آمــار 20 درصــدی همســر آزاری در میــان خشــونتهای خانگــی خبــر داد

که نتایــج پژوهشهای انجام شــده در 28 اســتان کشور نیز نشان میداد که حدود 60 درصــد از زنــان ایرانی در زندگی زناشــویی خــود حداقل یــک بــار خشــونت را تجربه کردهاند در چینی شرایطی آیا پخش چنین برنامههایــی از صــدا و ســیما میتوانــد به کاهــش خشــونت علیه زنان کمــک کند یا اینکه فرهنگ پذیرش خشونت و تحقیر از ســوی زنان و بــاال بردن پرچم ســفید برای مردان را نهادینه خواهد کرد؟ ■ رفتارناشــیانهصــداوســیما قابلتحلیل است

مریــم یوســفی جامعه شــناس در این باره به «ایران» میگوید: رفتار ناشیانه صدا و ســیما را باید با مکثــی بلند مدت تجزیه و تحلیــل کرد. چــرا که مــا در قرنی زندگی میکنیــم کــه اخالقیات و انســانیت حرف اول را میزنــد. ایــن برنامــه انســان عاقــل را بــه فکــر فرو میبــرد که یــک زن چگونه میتوانــد 27 بار خشــونت کالمــی و حتی جســمی را تحمــل کند امــا در فاصله بین دو جلســه دادگاه همــه چیــز را فرامــوش کند و دوباره آشتی کند. شاید این خانم به دالیل مختلفی مانند مشکالت اقتصادی

یا حضور فرزند از حق قطعی خود گذشته باشــد اما صدا و سیما با به تصویر کشیدن موضوعاتــی از ایــن دســت بــه نوعــی بــه ترویج و تشویق فرهنگ پذیرش خشونت کالمی و فیزیکی از ســوی همســر در میان زنــان میپردازد بــه این معنا کــه خانمها اگر مورد خشــونت قــرار میگیرید هم این خانــم را الگوی خود قرار دهید و به زندگی خود ادامه دهید. وی تأکید میکند: اگرچه ممکن اســت هدف صدا و ســیما از پخش ایــن برنامه تشــویق برای کاهــش طالق و بهدنبــال آن کاهش تعــداد کودکان طالق و فرزندان بدسرپرســت است اما نوع نگاه بــه ایــن موضــوع بســیار نادرســت اســت. درســت اســت کــه تعــداد زیــادی از افــراد جامعــه با یک بار خشــونت با تصور اینکه ایــن رفتار ممکن اســت دوباره تکرار شــود از زندگی خارج میشــوند و فرزنــدان را در معــرض مشــکالت بســیار قــرار میدهند امــا بایــد بدانیــم کــه تحمل خشــونت در چنین ســطحی زندگی فرزند یا فرزندان را با مخاطرات بســیار مواجــه میکند چراکه تأثیــری ناخوشــایند بــر شــخصیت آنهــا خواهدگذاشت.