جوالن خشکسالی و آفات در جنگل های بلوط
دولت باید احیای جنگلهای زاگرس را مانند احیای دریاچه ارومیه مهم ببیند
طبــق بررســیهای صــورت گرفتــه در اســتانهای زاگرسنشــین کشــور، بالغ بریــک میلیــون و ۰۰۴ هــزار هکتــار از سطح جنگلهای زاگرس تاکنون براثر بیمــاری زوال بلــوط خشــکیده یــا در معرض خشــکیدگیًاســت. این سطح خشــکیدگی عمدتــا در اســتانهای ایالم، لرســتان، کهگیلویه و بویراحمد، کرمانشــاه، فــارس، چهارمحــال و بختیاری و خوزستان پراکنش یافته، به طوری که ایــالم ۱۴۶ هزار هکتــار از این سطح خشکیدگی را به خود اختصاص داده و دارای شــرایط بحرانــی در ایــن زمینه و چالش زیســتمحیطی اســت. در ایــن راســتا، نــه تنهــا تاکنــون راهکار جــدی بــرای مقابلــه بــا پدیــده زوال درختان بلــوط ارائه نشــده، بلکه حتی دلیــل اصلی ایــن پدیده نیز مشــخص نشده است. ■ بهدنبالنابودیکاملآفاتنیستیم
«علــی محمــدی مقــدم»، مدیرکل منابــع طبیعــی و آبخیزداری چهارمحــال و بختیــاری در گفتوگــو بــا «ایــران» با یــادآوری اینکــه آفات به خــودی خود و بــه طور طبیعــی از قبل هــم در جنگلهــای اســتان بــوده اما از زمانی کــه جمعیتشــان افزایش پیدا کرد، خســارات نیز زیاد شد، تأکید کرد: درواقــع در بخــش مبــارزه بــا آفــات به دنبال نابودی کامل آنها نیســتیم بلکه هدف مــا کنترل جمعیتشــان اســت تــا افزایــش پیــدا نکننــد و ایــن کارهــم مستلزم حمایتهای دولت است.
وی بــا تأکیــد بــر اینکــه دولــت باید احیــای جنگلهــای زاگــرس را ماننــد احیــای دریاچــه ارومیــه مهــم ببینــد و بــه آن توجه ویژه داشــته باشــد، گفت: متأســفانه دولت هنوز به این بخش به طــور ویــژه ورود نکرده اســت؛ بنابراین حفظ و کنترل وضع موجود جنگلهای زاگــرس بــرای مــا مهمتــر از احیای آن است. ■ افزایشخشکیدگیدرختانبهصورت تودهای
مدیــرکل منابــع طبیعــی و آبخیــزداری چهارمحــال و بختیــاری با بیان اینکه این اســتان 7۰3 هزار هکتار مســاحت جنگلــی دارد که چند ســالی اســت خشــکیدگی و آفــات گونههــای جنگلــی موجــب تخریــب جنگلهای زاگرس در این استان شده، خاطرنشان کرد: این پدیده از اواخر ســال 89 اتفاق افتــاد کــه آن زمان شــاهد خشــکیدگی درختــان بــه صــورت تــک پایــهای و لکــهای (پراکنده) بودیم، اما در4 ســال اخیر خشــکیدگی درختــان این منطقه به صورت تــودهای (دســتهای و یکجا) مشــاهده شــده اســت. همچنیــن بــا تهیــه نقشــه پهنهبندی خشــکیدگی از ایــن جنــگل در اســتان مشــخص شــد ۰4 هزار هکتار از جنگلهای این منطقه درگیر خشکســالی لکهای و تک پایهای بوده اســت. متأســفانه از ســال گذشته خشــکیدگی درختــان این محــدوده به صورت تودهای درآمده که در این راستا اقدامهایی نیز انجام شده است. ■ بحرانیترین خشــکیدگی تــودهای در «بارز»
به گفته وی طبق پایش و تحقیقاتی که انجام شــده از ۰5 هزارهکتار اراضی جنگلــی کــه دچــار خشــکیدگی شــده بــود، ۰۱هــزار هکتــار تــودهای بــوده که بحرانیتریــن آن در منطقــه «بــارز» شهرســتان لــردگان در5 هــزار هکتــار شناســایی شــده اســت. اقدامــات بیولوژیکی و مکانیکی هم در این راستا انجام شــده که اثراتش ســالهای بعد قابل مشاهده خواهد بود.
مدیــرکل منابــع طبیعــی و آبخیــزداری چهارمحــال و بختیــاری ایجاد چالههای فلســی (هاللی آبگیر) پــای درختــان کــه مانع خــروج آب نیز میشــود و تغذیــه درختــان بــا تزریــق ریزمغذیها به ریشه درختان را از دیگر اقدامها برای مقابله با خشکســالی در ایــن منطقه جنگلی بیان کــرد و افزود: در بخش مبــارزه با آفــات جنگلی هم کارهایی انجام شــده اســت. بــه عنوان نمونــه امســال بــا پاشــیدن محلــول «بی تــی» (نوعــی باکتری اســت که به صــورت محلول روی درختان پاشــیده میشــود تــا آفتــی کــه از جوانــه بلــوط تغذیه می کند با خوردن این محلول از بین بــرود) مانع افزایش آفات جنگلی این منطقه شدهایم. این محلول هیچ گونه آثار مخرب زیست محیطی ندارد و روی دیگر جانوران هم اثر نمیگذارد. ■ مشــخص شــدن مناطق آسیبدیده زاگرس«حجــت اهلل فتحــی»، معــاون فنــی اداره کل منابــع طبیعــی و آبخیــزداری اســتان ایــالم هــم در گفتوگــو بــا «ایــران» با اشــاره بــه این اتفــاق کــه از ســال 78 تاکنــون در جنگلهای بلوط این اســتان رخ داده و از آن زمان تاکنون مناطق آسیب دیده زاگرس منطقهبندی و مشخص شده، گفــت: طبــق ایــن شناســایی ۰۱ درصد جنگلهــای زاگــرس در ایــن اســتان دچار این دو پدیده شــده، البته کاهش بارندگــی، تغییر اقلیم و ریزگردها را در وقوع آنها نیز نباید نادیده گرفت. ■ طرح بینالمللی «جایکا» برای حوزه ایالمتعریفنشده
وی با اشاره به اجرای طرح مشارکتی جنــگل و مرتــع حوضــه آبخیــز کارون بزرگ با مشارکت آژانس همکاریهای بینالمللــی ژاپــن (جایکا) در 5 اســتان زاگرسنشــین، افــزود: متأســفانه ایــن طــرح برای حوزه ایالم تعریف نشــده و تنها در حــوزه کارون بزرگ با 7 میلیون هکتار وسعت اجرایی میشود.
مرحلــه نخســت این طــرح با هدف پوشــش گیــاه و حفاظــت از خــاک در چهارمحــال و بختیــاری و اســتانهای حوضــه آبخیــز کارون شــامل فــارس، خوزستان، کهگیلویه و بویراحمد، ایالم و اصفهان به اجرا درآمد.
معــاون فنــی اداره کل منابــع طبیعــی و آبخیــزداری اســتان ایــالم دربــاره اقداماتشــان در زمینه احیای جنگلهــای زاگــرس در ایــن اســتان، تصریح کرد: تاکنون با مشــارکت مردم در قالب برنامــه «جنگالنه» 2 میلیون نهــال مختــص جنگلهــای زاگــرس کاشته شده است.
در ایــن طــرح، نهالهــا را بــه مردم میدهیم و از آنــان میخواهیم تا آنها را در مکانهایی که شناسایی کردهایم، بکارند.
اقدامهایــی هــم کــه تاکنــون بــرای احیــای جنگلهــای زاگــرس انجــام دادهایم شامل برش درختهای آفت زده، اصــالح تــاج درختــان کهنســال و ایجاد سامانههای ســطوح آبگیر باران بوده که در این طرح با ایجاد چالههای هاللــی در پــای درخــت، آب بــاران در آن جمع میشــود و برای مدتی آب به ریشه درخت میرســد. این کاربا توجه به خشکســالی و کاهش آب سفرههای زیرزمینی انجام میشود.
نهالــکاری و بــذرکاری هــم از دیگــر اقدامهــا برای احیای جنگلهای بلوط استان بوده است. ■پیشــرفت 70 درصــدی جنگلهایبلوط فتحی با اشاره به اجرای برنامه توسعه جنگلهای بلوط اســتان طی امســال، خاطرنشــان کــرد: در حــال حاضــر احیــای 7 هــزار هکتــار از ایــن جنــگل را در دســت اجــرا داریــم کــه تاکنــون ۰7 درصــد پیشــرفت داشــته اســت. ایــن مقــام مســئول در اداره کل منابع طبیعــی و آبخیــزداری اســتان ایالم با بیــان اینکــه خوشــبختانه خشکســالی نسبت به ســالهای قبل روند کندتری داشته، یادآور شد: امسال ۰۰2 میلیون دالر اعتبــار از صنــدوق توســعه ملــی در قالــب پروژه مدیریــت جامع آبخیز ســازمان جنگلهــا بــرای احیــای 25 هــزار هکتــار از جنگلهــای زاگرس در کشــور اختصــاص پیــدا کــرد کــه از 25 هزار هکتــار جنگلهای زاگرس 5 هزار و ۰68 هکتار آن در اســتان ایالم اســت و در قالب این طرح احیا خواهد شد. معــاون فنــی اداره کل منابــع طبیعی و آبخیــزداری اســتان ایــالم رونــد تخصیــص اعتبــار بــرای ایــن بخش را نســبت به ســالهای قبل بهتــر عنوان کــرد و گفــت: برای احیــای جنگلهای بلــوط اســتان کمبــود اعتبار داشــتیم، اما اکنون مشــکالت در این زمینه کمتر شده است. احیــای