چرا بدمصرفی ترویج میشود؟

مصوبهای در روز چهارشــنبه اول اســفند 1397 در مجلس شورای اســامی به تصویب رسید که بهواقع میتوان آن را «ترویج تعمدی بدمصرفی» تلقی کرد. مصوبه این است: «کلیه واحدهای آموزشــی دولتی وزارت آموزش و پرورش از پرداخت هزینههای آب، برق و گاز با رعایت الگوی مصرف معاف هستند.»

آنهــا کــه حامی گنجانــدن این مصوبــه در قانــون بودجه ســال 1398 بودهاند و کســانی کــه بــه آن رأی دادهاند، به احتمال زیــاد به دنبال کاســتن از هزینههای وزارت آمــوزش و پــرورش بودهانــد، اما اعجابآور آنکه کســی بــه جدول تبصره 14 الیحه بودجه ســال 1398 که از ســوی دولت به مجلس ارسال شده بود، توجه نکرده است. هزینه آب و برق و گاز طبق الیحه دولت هیچ هزینهای بر آموزش و پرورش تحمیل نمیکرد. طبق این الیحه، وزارتین نیرو و نفت متقبل شده بودند کــه به ترتیب مبالــغ 30 06، و 10 میلیارد تومان (جمعاً 100 میلیارد تومان) بابت کمــک به هزینههای گاز، برق و آب مصرفی در مدارس دولتی به وزارت آموزش و پرورش بپردازند. الیحه ارســالی دولت، هزینه گاز، بــرق و آب را از دوش وزارت آموزش و پرورش برمیداشــت و در همان حال، نه دســتگاه اداری کشور را درگیر نوشتن آییننامه و تعیین سقف الگوی مصرف برای مدارس میکرد و نه عماً به اصحاب آموزش و پرورش و از همه مهمتر به دانشآموزان– که قرار است الگوی مصرف صحیح داشــته باشــند و سازندگان ایران فردا باشــند- این پیام را منتقل نمیکرد که گاز، برق و آب مجانی هستند و مانعی پیش روی مصرف آنها وجود نــدارد. مصوبــه مذکور عماً به معنای بیتوجهی به همه اندیشــهها، شــعارها و عزمهای دلسوزان کشور برای اصاح الگوی مصرف است.

ایــن مصوبــه به جهت دیگــری هم بر یک ســادهانگاری و فــرض غلط متکی اســت. مفروض مصوبه آن اســت که مدارس صرفاً برای اهداف آموزشــی بهکار گرفته میشــوند و دانشآموزان تنها کاربران مدارس هســتند. این فرض آشــکارا غلط اســت. یک جستوجوی ســاده اینترنتی نشان میدهد که هر ساله مدارس عمدتاً در ایام تابستان و نوروز، برای مقاصدی نظیر جای دادن مسافران نوروزی و زائــران نیــز بهکار گرفته میشــوند. رئیــس اداره تعاون و امور رفاهــی آموزش و پــرورش خراســان رضــوی روز 30 بهمن 1397 اعام کرده اســت که هــزار و 124 مدرسه این استان در قالب 48 پایگاه ستاد اسکان زائران و مسافران نوروزی فعال خواهند بود و جمعاً 851 مدرسه در مشهد و 273 مدرسه در سایر شهرستانها و در مجموع 12 هزار و 300 کاس درس، برای پذیرایی از زائرین در نظر گرفته شده اســت. این وضعیت در همه شهرهایی که ظرفیتهای توریستی و زیارتی دارند، تکرار میشود. آموزش و پرورش از محل پذیرش زائر و توریستها درآمد نیز دارد و برای مثال گفته شده که تعرفه پذیرش و اسکان زائرین در مدارس در ایام نوروز 15 درصد افزایش خواهد یافت.

مصوبــه مجلــس درخصــوص رایگان شــدن گاز، بــرق و آب مــدارس، از نظر منطق حکمرانی و تربیت شــهروندان برای تــن دادن به قواعد حکمرانی مبتنی بر اصاح الگوی مصرف، غیرعقانی اســت و از منظر اخاقی نیز از آن جهت که منابعی از اموال عمومی را به مصرف خصوصی میرســاند، محل اشکال است. زائران و گردشــگران در مدارس اســکان مییابند و از آنجا که عماً هزینهای برای آب، برق و گاز توسط مدارس پرداخت نمیشود، حساسیتی نیز به شیوه مصرف آنها وجود نخواهد داشــت و به این ترتیب منابع عمومی به مصرف خصوصی زائران و گردشــگران میرســد. این مصوبه جز اصرار بر ترویج بدمصرفی نیست، آن هم در جامعهای که از بدمصرفی منابع طبیعی در رنج و عذاب است.