فرار از کلیشهسازی رسانهای به کمک سواد رسانهای
یکی از مباحث مهم در عرصه ســـواد رسانهای با عنوان «کلیشه» شناخته میشود و زمانی که رسانه به بازنمایی یک واقعیت اصرار میورزد و بـــا گذشـــت زمـــان آن را به اشـــکال مختلف تکرار میکند، کارشناسان از این اتفاق با عنوان «کلیشـــه» یاد میکنند. رســـانه راههای مجسم کردن گروههـــا، هویتها، موقعیتهـــا ...و را از این طریق به مخاطبان خـــود میآموزد و پس از گذشـــت مدتی مردم این محتـــوا را در قالب کلیشههایثابتمیپذیرند.کلیشهسازییکیاز تکنیکهایرسانههایبزرگمحسوبمیشود تا با یادآوری یک مفهوم، شخص یا گروه خاص درذهنمخاطبتداعیشودوبالفاصلهکلیشه ساخته شـــده توســـط رســـانه مربوطه در ذهن مخاطبان نمایان گردد. این اتفاق میتواند روی قضاوتوتصمیمگیریهایمخاطبنسبتبه محیط اطراف و اتفاقات پیرامون تأثیر بگذارد. بهعنوان مثـــال در طول چند دهـــه اخیر لوازم صوتی-تصویـــری ژاپنی، خودروهـــای آلمانی و اجنـــاس چینی به کلیشـــههای ثابت در ذهن مردم تبدیل شـــدهاند تا با شـــنیدن آنها عالقه بیشـــتری به خرید کاالها پیدا کنند یا دســـت از خریدآنهابکشند. در ســـالهای اخیر همچنین برخی مشـــاغل یا گروههانسبتبهمحتوایفیلمهایپخششده از تلویزیون با مضمون پزشـــکان پول پرســـت، مدیران ناالیق ...و اعتراض کردند که این اتفاق نیـــز نوعی کلیشهســـازی در ذهـــن مخاطبان را نشـــان میداد تا رســـانه مربوطه در قالب فیلم سینمایی بتواند چنین اقدامی را انجام دهد. الزم بـــه ذکر اســـت اتفاق مذکور در بســـیاری از زمینههـــا میتواند مفیـــد واقع شـــود. بهعنوان مثال، زمانی که یک شـــرکت تولیدکننده تلفن همراه بهدلیل احتمال آتشسوزی باتریهای موبایلی آنها را جمـــعآوری میکند، این اقدام محبوبیت محصوالت شرکت مذکور را افزایش میدهـــد و نوعی کلیشـــه مثبت بـــرای این نام تجـــاری به وجـــود مـــیآورد تا مشـــتری به این نتیجه برسد که محصوالت معیوب این شرکت همواره از ســـطح بازار جمعآوری میشـــوند و فقط محصوالت سالم آن عرضه میشود. به هر حال، ســـواد رسانهای این امکان را فراهم میکنـــد تا مخاطبـــان بتوانند کلیشهســـازی در عرصه رسانهای را به آسانی تشخیص دهند.