از سردار ملی تا جهان پهلوان

بازیگرانی که نقش کاراکترهای واقعی نام آشــنا را برایمان بازی کردند

«شــبی که ماه کامل شــد» فیلم ویژه ســی و هفتمین جشــنواره فیلم فجر بود. فیلمی بهکارگردانی نرگس آبیار که سیمرغ بلورین بهترین فیلم، بهترین بازیگر نقــش اول مــرد و زن، بهتریــن بازیگــر نقــش مکمل زن، بهتریــن چهــره پــردازی و بهتریــن کارگردانی را از آن خــود کــرد. این فیلم روایــت واقعــی از ازدواج عبدالحمید ریگی با فائزه منصوری اســت که پساز ازدواج به پاکســتان فرار میکنند و طــی ماجراهایی، بــرادر فائزه، شــهاب منصــوری توســط عبدالمالک ریگی به قتل میرسد. در این فیلم نقش عبدالحمید ریگــی را «هوتن شــکیبا» و فائــزه منصــوری را «الناز شاکردوســت» بازی کردند که هر دو به خاطر بازی در این نقشهای واقعی به ســیمرغ رسیدند. اما نگاهی به تاریخ ســینمای ایران بخصــوص در بعد از انقالب نشانمیدهدکهبازیگراندیگریهمبودهاندکهبازی آنها در نقشهای واقعی مورد توجه قرار گرفته و حتی بهخاطرشانسیمرغهمگرفتهاند.

ستارخان «ســتارخان» فیلمــی بهکارگردانــی زنــده یــاد علی حاتمی و بازیگری علی نصیریان، در نقش ستارخان قراچهداغیازسردارانآذربایجانیجنبشمشروطه ایران ملقب به سردار ملی است که در برابر نیروهای دولتی ضد مشروطه در تبریز ایستاد. فیلم ستارخان از ۳1 اســفندماه 1۵۳1 در 01ســینمای تهــران اکــران عمومی شــد اما با مخالفت روزنامهها و نمایندگان مجلس شــورای ملی روبه رو شــد کــه آن را تحریف علنــی تاریخ معاصر خوانده بودند. ســرانجام پس از حاشــیههای بســیار، کمیته امور ســینمایی وزارت فرهنگ وهنر، در روز 17 اسفند پروانه نمایش فیلم را لغو و آن را توقیف کرد. حسینقلیخانصدرالسلطنه «حاجــی واشــنگتن» فیلمــی دیگر از علــی حاتمی است که در سال 1۶۳1 در ایران ساخته شد و داستان زندگــی غمانگیــز حســینقلی خــان صدرالســلطنه نخســتین ســفیر ایران در امریکا را روایــت میکند و زنده یاد عــزتاهلل انتظامی نقش اصلی آن را بازی کرده اســت. نکته عجیــب درباره حاجی واشــنگتن این است که این فیلم بعد از گذشت سالها از زمان اولین نمایشش در اولین جشنواره فجر، توقیف بود و در سال 77 و زمانی که حاتمی دار فانی را وداع گفته بود، به نمایش عمومی درآمد.

کمالالملک علــی حاتمی که به زندگی شــخصیتهای تاریخی عالقه زیادی داشت، این بار به سراغ بررسی زندگی نقاش برجســته ایرانی، «کمال الملــک» رفت و در ســال2۶۳1 یکــی از به یــاد ماندنیتریــن فیلمهای تاریخ سینمای ایران را ساخت. نقش اصلی فیلم که شخصیت کمال الملک است را جمشید مشایخی بــازی کرده که به خاطــر آن موفق به دریافت جایزه ســیمرغ بهتریــن بازیگــر نقــش اول مــرد از دومین جشنواره فیلم فجر هم شــد. در این فیلم، زنده یاد عزتاهلل انتظامی نقش ناصرالدین شاه را برعهده داشــت و مظفرالدیــن شــاه را هــم علــی نصیریان نقشآفرینیکردهومحمدعلیکشاورزنقشاتابک را بر عهده داشت و شاهد بازیهای در خور توجهی بودیم.

شهیدسیدعلیاندرزگو فیلم سینمایی «تیر باران» در سال 65 به کارگردانی علی اصغر شــادروان اثری است که در مورد زندگی ســید علی اندرزگو ساخته شــده و وقایع سال ۳۴ که شــهید اندرزگو بــه همراه چنــد نفر دیگــر رو بهروی مجلــس منتظــر میشــوند تــا حســنعلی منصــور نخســتوزیر وقــت را ترور کنند به تصویر میکشــد. نقش شــهید اندرزگو را در این فیلم مجید مجیدی کارگــردان مطرح ســینمای ایــران که در آن ســالها بازیگری میکرد، بر عهده دارد که تماشای آن برای عالقهمندان به سینما جالب توجه است.

شهیدچمران «چ» بهکارگردانــی ابراهیــم حاتمیکیا که محصول سال 1۳92 است، داستان 2 روز از زندگی شهید دکتر مصطفی چمران طی نبرد پاوه را به تصویر میکشد که این فیلم برنده ۶ سیمرغ بلورین از سی و دومین جشنواره فیلم فجر شــد. در«چ» فریبرز عربنیا در نقش دکتــر مصطفی چمران، ســعید راد در نقش تیمســار فالحــی و بابک حمیدیان در نقش شــهید علیاصغــر وصالی به ایفای نقــش پرداختهاند. در خالل این فیلم عرب نیا با حاتمی کیا دچار اختالف سلیقه شــد و این موضوع تا جایی پیش رفت که در سکانس پایانی، بهدلیل حضور نیافتن عربنیا سر صحنه، کارگــردان از یک بدل به جای وی اســتفاده کرد!

غالمرضاتختی حاتمی بعد از دلشــدگان، به ســراغ پروژه زندگی جهــان پهلــوان غالمرضا تختی رفــت و نقش آن را هــم به خســرو نظافت دوســت قهرمان اســبق کشــتی فرنگــی بازیهــای آســیایی 1974 تهــران ســپرد. ســاخت این فیلم مصادف شــد با شــدت گرفتــن ســرطان حاتمــی امــا اجــل مهلــت تمام کردن این فیلم را به او نداد. بعدها بهروز افخمی اتمــام این پــروژه را بر عهــده گرفــت و فیلمی به کل متفــاوت از فضــای آثــار حاتمــی ســاخت امــا امســال و در ســی و هفتمین جشــنواره فیلم فجر، فیلم ســینمایی «غالمرضا تختی» به نویســندگی و کارگردانــی بهــرام توکلی به نمایــش در آمد که بــه ۳ دوره از زندگــی تختی در کودکــی، نوجوانی، بزرگسالی و مبارزات کشتیاش میپردازد. در این فیلــم علیرضا گــودرزی کشــتی گیر جــوان ایرانی نقش تختی را بازی میکند. نقشی که پیش از این قــرار بود امیــر جدیدی نقــش آن را ایفــا کند ولی گــروه تولیــد و جدیدی بــه این نتیجه رســیدند که فیلمبرداری مبارزههای کشــتی تختی با این گریم ســنگین امکانپذیر نیست. این فیلم در01 بخش کاندیــدای کســب ســیمرغ بلوریــن شــده بــود که موفق شد در 2 بخش این جایزه را از آن خود کند.

دریاقلیسورانی فیلم ســینمایی «شب واقعه» به کارگردانی شهرام اسدی نیز در مورد زندگی شهید دریاقلی سورانی در ســال 7۸۳1 اســت. شهید ســورانی، یکی از شهدای مؤثــر در ماجــرای آزادســازی حصــر آبــادان بود که نقــش او را در ایــن فیلم، حمید فرخنــژاد ایفا کرده است. حضرتمحمد(ص) «محمــد رســولاهلل» فیلمی بــه کارگردانــی مجید مجیدی اســت که داســتان زندگــی کودکی حضرت محمــد(ص) را روایــت میکنــد و قصــه از دوران جاهلیت و شرایط اجتماعی زمان تولد پیامبر اکرم آغاز میشود و در 12 سالگی ایشان به پایان میرسد. امیــر حیــدری نقــش کودکــی و نوجوانــی حضــرت محمــد(ص) بــدون نمایــش چهــره ایشــان را ایفــا میکند.علیرضاشجاعنوریدرنقشعبدالمطلب، مهــدی پاکدل در نقــش ابوطالب، مینا ســاداتی در نقش آمنه بنت وهــب و داریوش فرهنگ در نقش ابوسفیان از دیگر بازیگران این فیلم هستند که نقش چهرههای سرشناس آن دوره را بازی کردهاند.

احمدمتوسلیان «ایستاده در غبار» فیلمی به کارگردانی و نویسندگی محمدحسین مهدویان محصول سال ۴9۳1 است که سیمرغ بلورین بهترین فیلم جشنواره فیلم فجر ۴9۳1 را از آن خــود کــرد. ایــن فیلم به زندگی احمد متوســلیان فرمانــده لشــکر 27 محمــد رســولاهلل پرداختــه کــه ســال 1۶۳1 در لبنان ربوده شــد. نقش متوســلیان را در ایــن فیلــم هادی حجــازی فر بازی میکنــد کــه صــدای واقعــی متوســلیان جایگزیــن دیالوگهای او در این فیلم شده است.