تقسیم بازسازی سوریه بین قدرتها

ســوریه بهعنوان کشوری که حدود 8 سال جنگ و درگیری را از سر گذرانده و در خالل این سالهای سخت، نه تنها در برابر تروریسم بینالمللی ایستادگی کرده و دولتش از هم فرو نپاشــیده، توانسته تا 90 درصد ســرزمینهایش را آزاد کند؛ برای هر کشور خارجی دارای جذابیت سرمایهگذاری اســت. ورود هیأت چینی به دمشــق که یکشــنبه این هفته انجام شد نیز در همین راستا بود. در این بین سوریه که در گذر این سالها متحمل آسیبها و تخریبهای زیادی شده، اولویت نخست خود را، بازسازی زیرساختهای ویران شده قرار داده است. عزم دمشق در این خصوص باعث شده، با توجه به منابع غنی زیر زمینی سوریه بویژه نفت و گاز آن، کشورهای زیادی عالقهمند به ورود به عرصههای اقتصادی و سیاسی این کشور شوند. با توجه به شــمار زیاد عالقهمندان به مشــارکت در بازســازی ســوریه، دمشــق خود را در برابر چند طیف از کشورها میبیند. در درجه اول کشورهایی هستند که همچون ایران و روســیه، ســوریه را در خالل 8 ســال گذشــته در روند مبارزه با تروریســم همراهی کردند. دوم کشــورهایی که به تروریستها کمک کردند اما اکنون عالقهمند به مشارکت در بازسازی آن هستند. این کشورها که عمدتاً عربی هســتند، طبیعتاً در برابر ســؤالهای جدی قرار دارند. اما به نظر میآید یکی دو کشــور از این کشــورها بتوانند از این ســؤالها عبور کرده و به هر طریقی در بازسازی سوریه مشارکت کنند. دسته سوم، کشورهای اروپایی هستند که در طول این ســالها علیه دولت ســوریه مواضع سیاسی منفی گرفتند. اما اکنون بهدنبال کســب امتیازهای سیاســی هســتند تا وارد عملیات بازســازی شــوند. اما چندان امیدی به مشــارکت آنها نیســت. دســته دیگر نیز کشورهایی بزرگ مثل چین هســتند که طرحهای بلند پروازانه دارند و عالوه بر آن در ســالهای گذشــته، هیچگاه مواضع منفی علیه دولت ســوریه اتخــاذ نکردند. البته نکته سومی هم وجود دارد؛ تعدادی از تروریستهایی که در سوریه سالح به دست گرفتــه بودنــد، ملیت چینــی دارند و چیــن مایل نیســت، آنها بــه زادگاه خود برگردند و باعث تحریک احتمالی مســلمانان چین شــوند. بنابراین با در کنار هم قرار گرفتن این سه عنصر، این احتمال وجود دارد، چین که بهعنوان یک قدرت فعال درصحنه اقتصاد و تجارت شــناخته میشــود و در این سالها اگر حمایت سیاسی چندانی از سوریه نداشته، در تخریب آن هم نقشی نداشته و از تروریسم حمایت نکرده، بتواند در روند بازسازی این کشور ایفای نقش کند. اما در مورد روند بازســازی نیز باید گفت؛ در 8 ســال نبردهای ســوریه و یورش تروریســتها بــه آن، بخشهای اقتصادی مهمی در این کشــور ویران شــد که میتوان آنها را در ســه بخش کلی دســتهبندی کرد: منابع و تأسیســات نفت و گاز، صنایع و معادن و شبکههای ارتباطی شامل جادهها، خطوط ارتباط تلفن، اینترنت و آیتی. به نظر میرســد، قدرت هــای منطقهای و بینالمللی مهمی که در بازســازی سوریه ایفای نقش خواهند کرد، بتوانند این سه بخش را به نوعی بین یکدیگر تقســیم کرده و کار بازســازی را به عهــده بگیرند. به این ترتیب روســیه با توان نفتی و گازی خود میتواند کار بازســازی منابع و مراکز و تأسیســات نفت و گاز را در دســت بگیرد. ایران که تجربه فراوانی در صنایع و معادن دارد، با اتکا به بخش خصوصی و دولتی خود، در این بخش ایفای نقش میکند و چین هم که تســلط قابل توجهی در ارتباطات و خطوط ارتباطی راه و جاده و همچنین ارتباطــات آیتــی دارد، میتوانــد عهده دار این بخش شــود. به ایــن ترتیب از رقابت کاهنده و منفی هم در روند بازسازی سوریه جلوگیری میشود.