امریکا به نفت خاورمیانه نیاز ندارد؟

زنگنه: بعضی از کشورهای نفتی خاورمیانه به امریکا نیاز دارند

ایاالت متحده بهدنبال تســلط بر بازار انــرژی جهان اســت و ابــزار آن نفت و گاز شیل اســت. منابعی غیر متعارف که امــروزه به واســطه تکنولــوژی باب جدیــدی در اســتخراج آن بــاز شــده و مــدام در حال ســیر رونــدی صعودی اســت. حتــی قیمتهــای پایین نفت هم نمیتواند جلوی رشــد این منابع غیرمتعارف را بگیرد.

دونالــد ترامــپ، رئیــس جمهوری امریــکا هــم بــه واســطه ایــن منابــع میگویــد که دیگر کشــورش بــه انرژی غرب آســیا وابســتگی نــدارد. ادعایی کــه وزیــر نفــت ایــران نیــز آن را تأیید میکند. بیژن زنگنه میگوید: «امریکا راســت میگویــد، نفــت خاورمیانه به امریــکا نیــاز دارد، یعنــی بعضــی از کشــورهای نفتی خاورمیانــه به امریکا بیشتر احتیاج دارند تا امریکا به آنها.»

بهگــزارش ایرنــا، زنگنــه معتقــد اســت کــه اگرچــه امریــکا همچنــان واردات نفتی دارد اما در واقعیت این کشور با توجه به تولید نفت شیل خود نیازی به نفت خاورمیانه ندارد.

اما نفت شــیل و بازیهای سیاسی امریــکا چه تأثیری بر بازار نفت دارد؟ آیــا امریکا بــه سیاســتهای خــود در حوزه انرژی دســت مییابــد؟ مفهوم ادعــای بینیازی امریــکا از تنگه هرمز چیست؟ ■ 850 هــزار بشــکه نفت شــیل در راه بازار

اداره اطالعــات انــرژی امریــکا پیشبینی کــرده که تولید نفت شــیل این کشــور در ماه ســپتامبر امســال به 8 میلیــون و ۰77 هــزار بشــکه در روز میرسد.

بهگــزارش خبرگــزاری رویتــرز، بــه ایــن ترتیــب تولیــد نفــت شــیل از هفــت حوزه عمــده تولید نفت شــیل امریکا در ماه ســپتامبر امسال با ۰58 هــزار بشــکه در روز افزایــش مییابد. پیشبینــی ایــن اداره نشــان میدهــد بیشــترین رشــد تولید در حوزه پرمین در ایالــت تگــزاس امریکاســت کــه تولیــد آن بــا 75 هــزار بشــکه افزایش بــه 4 میلیون و ۰24 هزار بشــکه در روز خواهد رسید.

اگرچــه آمارها از تولیــد بیش از ٣۱ میلیــون بشــکه نفــت خــام حکایــت دارد امــا عضــو هیأت علمی مؤسســه مطالعــات بینالمللــی انــرژی ایــران میگویــد کــه بــا احتســاب میعانــات گازی ایــن کشــور اکنــون بیــش از 6۱ میلیــون بشــکه در روز نفــت تولیــد میکند و شــاگرد اول بازار نفت است. به واسطه همین بشکههای نفتی هم که در امریکا تولید میشود، این کشور تأثیرگذارتریــن تولیدکننده اســت و به نظر نمیرسد که این جایگاه را هم در سالهای آتی از دست بدهد.

مرتضی بهروزی فر در گفتوگو با خبرنگار ما ادامه میدهد: «بررسیها نشــان میدهد که تولیــد نفت خام و میعانــات گازی امریــکا در ســالهای آتــی از مــرز 8۱ میلیون بشــکه در روز نیز عبور خواهد کــرد. وضعیت تولید نفــت و گاز غیرمتعــارف در امریــکا بهگونــهای اســت کــه امــروزه حتی در قیمــت ۰٣ دالر بــرای هربشــکه نیــز تولید نفت بســیاری از چاهها منطقی اســت. اما اگــر قیمتها بــرای مدتی نوسان داشــته باشد، بازهم این کشور از برنامههــای تولیــد خــود صــرف نظــر نخواهد کــرد. چرا که اســتراتژی امریــکا حفــظ جایگاه و حتــی تقویت آن در آینــدهای نزدیــک اســت. ایــن استرتژی جدید نیست. ۰4 سال است کــه امریــکا برای ایــن برنامــه در حال برنامهریزی اســت و در ۰۱ ســال اخیر ایــن برنامه بلند مدت به بار نشســته است.» ■ امریــکا از ســال 1973 وابســتگی بــه خاورمیانه را کم کرد

ایــن کارشــناس انــرژی تدویــن استراتژی انرژی امریکا را به سالهای ٣79۱ میــالدی مربــوط میدانــد کــه اولین شوکهای نفتی و درگیریهای بین اعراب و اسرائیل شکل گرفت.

بهــروزی فــر در ایــن بــاره توضیح میدهــد: «امریــکا از همــان زمــان

دنبــال قطــع وابســتگی بــه منطقــه خاورمیانــه بویــژه خلیــج فــارس بود. امریکا دنبال چند مسأله بود. نخست آنکه پتانسیل داخلی را باال ببرد؛ دوم اســتراتژی کاهــش مصــرف و افزایش بهــرهوری انــرژی بــود؛ و ســوم اینکه، واردات انرژی ترجیحاً از مناطقی غیر از خاورمیانــه انجــام شــود. بــه همین خاطر اســت که اکنون امریــکا واردات نفت بسیار کمی از خاورمیانه دارد.» ■ اگر تکنولوژی امریکا همه گیر شود...

امریــکا به طور بالفعــل بزرگترین تولیدکننــده نفــت دنیاســت. بعــد از

امریکا روســیه بــا بیــش از ۱۱ میلیون بشــکه در روز و عربســتان بــا حــدود ۰۱ میلیــون بشــکه در روز بزرگتریــن تولیدکننــدگان نفــت خــام هســتند. کارشناســان بــر ایــن باورنــد کــه ایــن رتبهبندی در سالهای آتی و حداقل در ۰۱ ســال آتــی نیــز تغییــر نخواهــد کرد.

بهــروزی فــر میگویــد: «امریــکا سالهاســت کــه بــا سیاســتهای تشویقی شــرکتهای نفتی را تحریک کــرده اســت تــا در نفــتوگاز شــیل ســرمایهگذاری کننــد. ابتــدا هزینــه

اســتخراج این نفت باال بــود اما اکنون با توســعه تکنولوژی تــابآوری تولید منابــع شــیل بــاال رفتــه و حتــی در قیمتهــای کمتر از ۰4 دالر نیز صرفه اقتصادی دارد.»

او بــا هشــدار نســبت بــه احتمــال فراگیــر شــدن تکنولوژیهــای امریکا، ادامه میدهــد: «اکنون آمــاری مانند کاهــش تعــداد دکلهــای حفــاری مــالک مناســبی بــرای بررســی وضع بهرهبــرداری امریــکا از ذخایــرش نیســت. چــرا کــه تکنولوژیهــای حفــاری در ایــن کشــور بویــژه از نــوع افقی بســیار توســعه یافته اســت. این موضــوع یک زنگ خطر نیز به شــمار مــیرود. اگر کشــورهایی نظیر چین به این تکنولوژی دســت یابنــد، احتمال افزایــش تولید و عرضه نفــت به بازار وجــود دارد. این موضوع مازاد عرضه را افزایش خواهد داد.»

این کارشــناس بازار نفت با اشــاره بــه ذخایــر نفتــی امریــکا میگویــد: «اهمیت نفتوگاز امریکا بهاندازهای اســت کــه اکنــون یکــی از پارامترهــای تأثیرگــذار بر بــازار نفت اعــالم حجم ذخایــر نفتی این کشــور اســت. امریکا در بــازار نفت غیر قابل چشــم پوشــی اســت. همانطــور کــه بــر بســیاری از بازارهــای دیگــر نیــز بــه واســطه دالر سلطه دارد.» ■ اوپک راهی جز کاهش تولید ندارد

کشورهای عضو سازمان کشورهای صادرکننــده نفــت خــام (اوپــک) و همینطــور تولیدکننــدگان دیگری که اکنون در حال همکاری با این سازمان هســتند، برنامــه کاهــش 2.۱ میلیــون بشــکه در روز را در دســتور کار خــود دارنــد. امــا ایــن برنامــه تا چــه زمانی باید اجرا شود؟

بهــروزی فر در ایــن رابطه توضیح میدهد: «اوپک و دیگر تولیدکنندگان نفــت خام متعارف دنیا نظیر روســیه چــاره دیگری ندارند. اگــر میخواهند کــه قیمــت نفــت در محــدوده قابــل قبولی قرار داشــته باشــد، بایــد با هم همــکاری کننــد و از عرضــه نفــت بــه بــازار بکاهنــد. نمیتــوان بــه کاهــش تولیــد نفت امریکا امیدوار بود. امریکا زیــر ســاختهای مــورد نیــازش از جملــه خطــوط لوله را توســعه داده و هزینههــای تولید و حفاری را کم کرده اســت. ضمن آنکه بعید است که این کشــور مایل بههمکاری با اوپک باشد و از عرضــه نفــت خــام خــود بــه بازار بکاهــد. حتــی بخشــی از تحریمهــای امریــکا علیه ایران نیز برای گســترش بازار و به دست آوردن مشتریان نفت خام کشــور ما اجرا شــد. این سیاستی اســت که امریــکا برای ســالهای آتی نیز دنبال خواهد کرد.»