جهان را اهالی فرهنگ تغییر می دهند نه سیاستمداران

گفتوگوی «ایران» با عوامل یک سریال ژاپنی با موضوع زندگی «توشیهیکو ایزوتسو» اسالمشناس و زبانشناس ژاپنی

همیشه دیپلماســی بین کشورها از راه گفتمــان سیاســتمداران رخ نمیدهد. گاهی ترجمه یک کتاب یا ساخت یک فیلم از هر سخن و زبانی بهتر میتواند در پیشــبرد دیپلماســی فرهنگــی بین دو کشــور مؤثــر باشــد؛ بخصــوص اگــر این تجربههــا به کمرنگشــدن مرزها منجــر شــود و بــه افزایــش آگاهــی در مورد فرهنگها بینجامد. «وقتی فیلم «شــرقی» ســاخته مســعود طاهری با موضــوع زندگــی و افــکار توشــی هیکو ایزوتسو فیلسوف و اسالمشناس ژاپنی را دیــدم اول حــس کــردم کــه آقــای توشــیهیکو ایزوتســو، ســوژه این فیلم را شــناختهام؛ فیلمــی کــه یــک ایرانی ســاخته و وقتــی در ژاپــن اکــران شــد، همــه خجالت کشــیدند که چــرا چنین فــرد مهمــی در کشورشــان بــوده اما او را نمیشــناختهاند و یک ایرانی اینقدر کامل او را شناخته و در موردش تحقیق کــرده و چنین فیلم خوبی ســاخته. ما فهمیدیــم چقدر از همکاران ایزوتســو اســتادان و دانشــمندان مطرح ایرانی بودند؛ افرادی که دوســتش داشــتند و او هم آنها را دوست داشته. مثل دکتر مهــدی محقــق کــه بــا همسرشــان به ایزوتسو خیلی کمک کردند. ما حتی از شرح احوال ایزوتسو در فیلم «شرقی» بخشــی ازتاریخ ایران را هم شــناختیم و دانســتیم که ایــران در زمــان انقالب چــه اتفاقاتــی را از ســر گذرانــد و یــک فیلســوف ژاپنــی هــم در آن دوران چه رویدادهایی را تجربه کرده است. شاید خود ایرانــی ها خصوصــاً جوانها هم این چیزها را ندانند.» اینها را «ســاحل رز»، هنرمند مشــهور ژاپنی میگوید. او با «کوناکا کازیا» کارگردان و برنامهساز ژاپنی و گروه فیلمبرداریشــان از ژاپن بــه ایــران آمــده تا در مــورد ایزوتســو و رابطــهاش بــا فرهنــگ و مــردم ایــران سریال بســازند. تهیهکننده این سریال شبکه اناچکی ژاپن است.

ســاحل رز بازیگر و مجری ژاپنی در پاســخ به اینکه چرا شــبکه اناچکی به این موضوع عالقهمند شد به «ایران» میگویــد: «خیلــی از افــراد معمولــی در ژاپــن ایزوتســو را نمیشناســند. اما بــا ایــن فیلــم میتــوان او را بــه همــه شناساند. فقط سیاســتمداران نیستند کــه دنیــا را پیــش میبرنــد؛ بلکــه یک اسالمشــناس ژاپنــی و کســی کــه اهــل عرفــان و فلســفه بــوده هــم میتوانــد این کار را انجام دهد. ما با دیدن فیلم «شــرقی» که یک ایرانی آن را ســاخته بود مشتاق شــدهایم به ایران بیاییم و ببینیم ایزوتســو چه کســی بــوده و چرا 10 ســال در ایــران زندگی کرده اســت؟ ایــن بــار میخواهیــم او را بــه خــود ژاپنیهــا معرفــی کنیــم.» او در مــورد دالیل آمدنش به ایران میگوید: «من ایزوتسو را نمیشناختم. آگاهی زیادی هــم از اســالم و ایــران نداشــتم. امــا تصمیم گرفتم به ایران بیایم و با نگاه ژاپنی و با احساســم داستان ایزوتسو را بــه مردم کشــورم نشــان دهــم.» او در پاســخ به اینکــه نمایش ایــن فیلم در ژاپن چه تأثیری در روابط ایران و ژاپن خواهد داشــت، گفت: «قطعاً با آمدن ما به ایــران خیلی از ژاپنیهــا به ایران عالقهمند خواهند شــد. وقتی به ایران بیاینــد طــرز فکرشــان نســبت بــه این کشــورعوض خواهد شــد. ما بــه خاطر ایزوتســو بــه ایــران آمدیم اما ایــران را هم بیشتر شناختیم.

وقتــی ژاپنیهــا این فیلــم را ببینند با ایرانیها هم بیشــتر آشــنا میشوند. اینکــه چقــدر ایرانیهــا مهرباننــد و به فرهنــگ مــا عالقــه دارنــد. ایــن بــرای تصویــر ایران هــم در دنیا خیلی خوب اســت. خــود آقــای ایزوتســو هــم ایــن موضــوع را خواســته اســت. کمکــی که مــا اکنــون میتوانیم بــه ایــران بکنیم این اســت که حقیقت ایران را به ژاپن نشان دهیم.»

این بازیگر در پاســخ بــه اینکه پس از پخش ســریال چــه بازتابــی در ژاپن خواهد داشــت؟ اضافه کرد: «سریالی که ما میســازیم بــرای ژاپنیها خیلی غافلگیرکننــده خواهــد بــود. خصوصاً وقتــی بفهمنــد چنیــن آدمــی در کشورشــان وجود داشــته و توانسته 30 زبــان یاد بگیــرد. او زبان عربی را در دو سال یاد گرفته تا بتواند قرآن را ترجمه کند. میخواســته به مــردم دنیا بگوید آدمهــا نبایــد بــا هم دشــمن باشــند و ذات انسانها به هم شبیه است.

در ایــن دوره انســانیت و مهربانــی نادیــده گرفتــه شــده و برداشــتهای نادرســتی از دین وجود دارد. سیاســت میخواهــد آدمهــا را از هــم جــدا کند. اما ایزوتســو ایــن گونه فکــر نمیکرد و فلســفهاش این بود که همه انســانها مثــل هــم هســتند و میتواننــد عشــق داشــته باشــند؛ درعیــن حــال کــه میتوانند عقاید خود را داشــته باشند. وقتــی ســریال مــا در ژاپن پخش شــود همــه مشــتاق میشــوند کتابهــای ایزوتســو را بخوانند. حتی ممکن است خجالت بکشند که چرا تاکنون ایزوتسو را نشــناختهاند. هــم فیلم «شــرقی» و هم ســریالی که ما می سازیم دو کشور ایــران و ژاپــن را خیلی به هــم نزدیک خواهد کرد.»

کونــاکا کازیــا کارگــردان این ســریال کــه هنــوز اســم آن قطعــی نشــده هم در مــورد چرایــی آمدنــش بــه ایــران میگویــد: «فیلــم «شــرقی» را دیــدم و ایــن فیلــم باعــث شــد من بــه ایران بیایــم. یکــی از مهمترین دالیلش این بــود که یک ایرانی در مــورد یک ژاپنی فیلــم ســاخته بــود و من فکر کــردم او چــه کســی اســت؟ تصمیــم گرفتم در مورد توشــی هیکو ایزوتســو مســتندی بســازم و و بــه ایــران بیایم و از کســانی کــه ایشــان را میشــناختند مصاحبــه بگیــرم.» کازیــا ادامــه داد:«تــا قبــل از اینکــه فیلــم شــرقی را ببینــم آقــای ایزوتســو را نمیشــناختم. وقتــی ایــن فیلــم را دیــدم متوجه شــدم ایزوتســو در دنیا شــناخته شــده و در کشــورهای مختلف ایشــان را میشناسند. متوجه شــدم که ایزوتســو زبانهــای مختلفی را بلد بــوده و کارهــای مختلفی انجام داده، تفکــر ویژهای داشــته و در زمینه عرفان و فلسفه تحقیق کرده است.»

او کــه قبل از این ســفر تصور خوبی از ایــران نداشــته، میگویــد: «در ژاپــن هــر روز اخبــار ایــران پخــش میشــود. بهدلیــل مشــکلی کــه ایــران بــا امریکا دارد. وقتــی ما میخواســتیم بــه ایران بیاییم تصورمــان در مورد مردم ایران خــوب نبــود و احســاس میکردیــم ایــران امــن نیســت. امــا وقتــی بــه اینجــا آمدیــم، متوجــه شــدیم مــردم ایــران به شــکل عــادی زندگیشــان را میکننــد و نگرانیای کــه قبل از آمدن داشــتیم بیمــورد بــوده اســت. خیلی احســاس امنیت کردیم. مــن در بازار با دانشــجوها صحبت کــردم و متوجه شــدم مردم ایــران امیدوارنــد صلح و آرامــش در کشورشــان پابرجــا باشــد. سریالی که حاال دارم میسازم در مورد ایــن اســت کــه آقــای ایزوتســو اعتقاد داشتند میشــود یک دنیای سرشار از صلح به وجود آورد. میخواهم بدانم ایزوتسو چرا تصمیم گرفت 10 سال در ایــران زندگی کند و چــه تصوری از این کشور داشت.»

تصورمان در مورد مردم ایران خوب نبود و احساس میکردیم ایران امن نیست. اما وقتی به اینجا آمدیم،متوجهشدیم مردم ایران به شکل عادی زندگیشانرامیکنند

سریالی که ما میسازیم برای ژاپنیها خیلی غافلگیرکننده خواهد بود. خصوصاً وقتی بفهمند چنین آدمی در کشورشان وجود داشته و توانسته 30 زبان یاد بگیرد

کوناکا کازیا

ساحل رز