مزایاومعایببودجه99

بودجه، حســاب دخل و خرج یک کشــور در یک ســال است. در واقع بودجه ســاالنه، سرنوشت یکساله اقتصاد کشور را طراحی میکند که اگر درســت و مناسب و دقیق عملیاتی نشود، امکان دارد کــه اثر خودش را ســالها بر اقتصاد بگــذارد. بدین ترتیب بودجه خوب، بودجهای است که درآمدهای آن واقعی باشد نه اینکه به صورت خیالی و توهمی درآمدها پیشبینی شــود. اگر درآمدها واقعی نباشــد، رقم پیشبینی شــده در بودجه تحقق نمییابد که این عدم تحقق بودجه، دولت را به ســمت کسری ســوق خواهــد داد که اثــرات آن بر اقتصــاد زیانبــار خواهد بود. همچنین اگر بودجه را به ترازو تشبیه کنیم، باید دو کفه آن یعنی هزینهها و درآمدها مساوی و واقعی باشد که امیدواریم همان گونه که دولت در بودجه ســال 99 بدین گونه عمل کرده است، درآمدها واقعی و هزینهها نیز براساس بودجه مصرف شــود تا کســری بودجه نداشته باشیم. این نکته را نیز باید اشاره کنم که نحوه بودجهریزی در کشــور ما، بودجهریزی متروکهای در دنیا است. این نحوه بودجهریزی بــه اتــالف منابع و از بین بردن آن میانجامد. یکــی از ویژگیهای بودجهریزی مدرن، باید براســاس عملکرد باشــد. متأســفانه چندین ســال اســت که بودجــه عملیاتی و بودجهریــزی مــدرن مــورد انتظار اهالی اقتصاد اســت که هنوز اجرایی نشــده اســت. هرچند این آرزوی دیرینه و قدیمی از یکی دو ســال پیش در حال اجرایی شــدن بود و دولت روحانی به دنبال اصالح اساسی بودجهریزی بود اما همه میدانیم که مسائل بینالمللی و مشــکالت اقتصادی چنین اجازهای را تا امروز نداده اســت. شاید دولت فعلــی بتوانــد تا پایان عمر خــود در لوایح باقی مانــده روش بودجهریــزی را عوض و بودجهریزی عملیاتی را اجرا کند که در این صورت نام نیکی از خود در اقتصاد برجای خواهد گذاشت. اما بودجه سال 99، این بودجه نیز در شرایط خاص بسته شده است. وجود تحریمهای ســخت، بدعهدیهای بینالمللی و مشــکالت اقتصــادی بودجه سال آینده را بودجهای انقباضی و سفت و بستهای برای اقتصاد کشور رقم زده است.

میتوانست این اتفاق یعنی عدم اکتفا به فروش نفت از سالها پیش رخ دهد اما به هــر دلیــل تا امروز ادامه یافت. تحریم باعث شــد در بودجه ســال 99 به خود بیاییم و خیلی متکی به نفت نباشیم. در تمام 40 سال گذشته هیچ بودجهای مثل بودجه سال آتی نبوده اســت. از یک ســو کمترین اتکا را به نفت دارد که جای خوشــحالی است؛ از سویی دیگر، البته کسب درآمد از منابع جایگزین، سختیها و فشارهایی بر اقتصاد وارد میکند. شــاید اگر این تحریمها نبود، شــرایط عادی بود و درآمدها نیز وجود داشــت، چنین تصمیم ســختی را دولت نمیگرفت، هرچند اتــکای اندکی به نفت همچنان در بودجه وجود دارد اما همین میزان اصالح نیز قدم مناســبی اســت. دومین ویژگی بودجه سال 99، افزایش درآمدهای مالیاتی به میزان 23 درصد است. اقتصاد خوب، اقتصادی اســت که متکی به درآمد مالیاتی باشــد. البته دولتها چندین ســال است که در بودجه ســاالنه وعدههای درآمدهای مالیاتی از منابع جدید را میدهند اما این منابع خود را در بودجه نشــان نمیدهد. همواره این نگرانی وجود دارد که این منابع جدید ناشناس تحقق نیابد. مجلس محترم در صورتی باید 23 درصد افزایش درآمد مالیاتی را بپذیرد که منابع جدید را با عدد و رقم دقیق مشخص کند. افزایش درآمد مالیاتی باید در صورتی رخ دهد که باز فشــار دریافت مالیات به کاســب و تاجر جزء و کارمند و کارگر ضعیف و کسب و کارهای کوچک و نوبنیان وارد نشود.

در هر کشوری که رکود حاکم است، منابع مالیاتی را گسترش نمیدهند. اگر درآمد باشــد، رونق رخ بدهد و رکود نباشــد، افزایش منابع مالیاتی اتفــاق خوب و مثبتی در اقتصاداستوگرنهباعثخشکاندنمنابعمالیاتییعنیتولیدکنندگانکشورمیشود و نتیجه مطلوب را نخواهد داد.

آخرین نکته، اینکه بودجه مقاومتی با ویژگی بودجه منهای نفت و بودجه متکی به مالیات نیازمند اجرای صرفهجویانه و منقبض در مجموعه اجرایی و حاکمیتی کشور است. دستگاههای اجرایی، دولتی و حکومتی باید پیشقدم صرفهجویی در مصارف و هزینههای خود شوند و فقط از مردم انتظار مقاومت و صرفهجویی نباید وجود داشته باشد. صرفهجویی اقتصادی به اجرای بودجه مقاومتی کمک بسیاری خواهد کرد.