«ولودیمیر» چشم در چشم «والدیمیر»

رؤسای جمهوری روسیه و اوکراین امروز در پاریس برای بازگشت آرامش به شرق اوکراین مذاکره میکنند

بنفشه غالمی/ یکی از کاگب پا به دنیای سیاســت گذاشــته و دیگــری از دنیــای کمــدی وارد بــازی بــزرگان شــده اســت؛ دو جنــس کامالً متفاوت. اما قرار اســت، امروز در پاریس، شــهر عشــق و موسیقی و نــور، کنار هم بنشــینند، تا شــاید شــرق اوکراین آرام گیرد.

در دیــدار امــروز گــروه «نورمانــدی» کــه بــا مشــارکت و حضــور «امانوئــل مکــرون»، رئیسجمهــوری فرانســه و «آنگال مرکل»، صدراعظم آلمان انجام میشــود، نــگاه رســانههای جهــان روی دو چهــره نابرابــر اما اصلی این نشســت اســت: «والدیمیــر پوتیــن» و «ولودیمیر زلینســکی». تنهــا نگاهــی به ســابقه این دو دلیــل توجه رســانهها به ایــن دیدار را بازگو میکند. دیروز خبرگزاری فرانسوی «فرانــس پرس» یکی از رســانههایی بود کــه نابرابری این دو چهــره را مورد توجه قــرار داد و نوشــت، «والدیمیــر پوتیــن»، رئیــس جمهــوری روســیه که ســالها در دنیــای مرمــوز «کاگب» بــا رمــز و رموز سیاســت آشــنا شــده بود، اکنون نزدیک به 20 سال اســت (به جز یک دوره چهار ساله نخستوزیری که با تدبیر خود او نیز بود)، رئیسجمهوری روسیه بوده است. او در این ســالها روسیهای را که غرق در

مشکالت پســا فروپاشــی اتحاد جماهیر شوروی بود، به اوج قدرت رساند. طوری کــه اکنــون مســکو صاحب نفــوذی قابل توجــه در خاورمیانــه و امریــکای التیــن اســت. «پوتین» که گهگاه بــا تصاویرش از نبرد با خرسها و یخهای قطبی، توان باالی جســمانیاش در 67 ســالگی را به نمایش میگذارد، کولهبــاری از تجربه را به دوش میکشد. ■ کفهنابرابرپوتین

امــا هرقــدر پوتیــن کارکشــته اســت، «ولودیمیر زلینســکی»، خام اســت و در آغاز مسیر. «زلینســکی» 41 ساله، تازه 5 ماه اســت، بر کرســی ریاســت جمهوری اوکراین نشســته اســت. او که تنها سابقه فعالیــت سیاســیاش، بــازی در ســریال تلویزیونــی «خــادم مــردم» در نقــش رئیسجمهــوری اوکرایــن بــوده اســت، مــردی ســاده و معمولی اســت که حتی در روزی که باید سوگند ریاستجمهوری میخــورد، با لباســی غیر رســمی، بدون کراوات، پــای پیاده از خانهاش به محلی کــه آمــاده شــده بــود، تــا او ادای ســوگند کنــد، رفــت. «زلینســکی» شــاید تــازهکار باشــد، امــا ایدهآلهایــی در ســر دارد که شــاید دســتیابی بــه آنهــا در واقعیــت ســخت باشــد، امــا او دربــاره آنها بســیار زیبــا همانطــور کــه در نمایشهایــش سخن میگفت، صحبت میکند. نمونه این ســخنان زیبــا و ادبی «زلینســکی» را میتــوان در مصاحبــه چنــد روز پیش او بــا مجله «تایم» مشــاهده کــرد. آنجا که گفــت: «پیروزی زمانی به دســت میآید که ســالحها خاموش شوند و مردم زبان بگشایند.» ■ بهرههایدورئیسجمهورازیکدیدار

«زلینســکی» در ایــن چنــد مــاه، دیدارهایــی دوســتانه بــا برخــی ســران اروپا داشــته اســت، اما دیــدار امروز برای او جدیتریــن دیداری اســت کــه تاکنون داشــته اســت. او در این دیدار میخواهد خود را رئیسجمهوری توانا نشــان دهد که از دنیای ســینما فاصله گرفته و قصد جامــه عمــل پوشــاندن به وعــده اصلی انتخاباتیاش، یعنی صلح در اوکراین و پایان دادن به جنگ در شــرق کشــورش دارد. جنگی که از ســال 2014 به این ســو 13 هزار کشته برجا گذاشته و یک میلیون نفــر را از خانه و کاشــانه خــود آواره کرده اســت. البته این دیــدار بــرای «والدیمیر پوتین» هــم خالی از اهمیت نیســت. او نیز این دیدار را که در آن با دو سیاستمدار برجسته اروپا، «امانوئل مکرون» و «آنگال مــرکل» دیدار خواهد داشــت، عرصهای

بــرای خــروج از انزوایــی میبینــد کــه از ســال 2014 و الحاق شبهجزیره کریمه به روسیه، به آن مبتال شده است. «پوتین» شاید در 5 سال گذشته تالش کرده باشد، ایــن انــزوا را بــا برقــرار کــردن پیوندهای بیشتر با برخی کشورهای آسیای میانه و بویژه چین که نتیجه آن طرح بزرگ خط لولــه گازی از ســیبری به شــانگهای بوده است، بشــکند. اما خود بخوبی میداند، اقتصــاد روســیه بهدلیــل تحریمهایــی کــه غــرب بهخاطــر «کریمه»، بر روســیه اعمــال کــرده، در شــرایط خوبی نیســت و هــر قدر در این ســالها در دیپلماســی و نفــوذ سیاســی در ســایر کشــورها موفق بوده، در اقتصاد در شــرایط خوبی نبوده است. و البته میداند، طرف مذاکرهاش در آن سوی میز در شرایطی بهتر نیست و کشــورش فقیرتریــن کشــور اروپا اســت و اقتصــادش در پــس 5 ســال نبــرد در ممالک شرقیاش ویران شده است. ■ چشماندازنهچندانمثبت

با وجود احســاس نیازی که ســران دو کشــور روســیه و اوکرایــن بــه دیــدار امروز دارند، همانطور که «دیوید اســترن»، در تحلیلی در روزنامه امریکایی «واشنگتن پســت» نوشــته، نبایــد انتظــار گشایشــی فوقالعــاده را از این دیدار داشــت. دیدار امروز در واقع ادامه مذاکرات و دیدارهای گــروه «نورمانــدی» اســت کــه بــا ابتــکار فرانســه و آلمان تشــکیل شــد اما از سال 2016 بعد از دو سال مذاکره بیسرانجام، معلق ماند. این دیــدار هرچند -بهگفته برخی ناظران- به نتیجهای ختم نخواهد شــد، اما نباید نســبت به آن بدبین بود و ممکناست،منجربهتوافقهاییکوچک شود که میتوانند در آینده راهگشا باشند. همانطور کــه «آندری یرماک»، مشــاور «زلینســکی» در ســخنرانی روز پنجشنبه خود در اندیشــکده «چتــم هاوس» گفته اســت، یکی از این دســتاوردهای کوچک میتوانــد، بــه ثمــر رســیدن درخواســت اوکرایــن بــرای اجرا شــدن آتــش بس در شــرق این کشور و تبادل اســرا باشد. او در حالــی امیــدوار اســت اوکراین بــه چنین دســتاوردی برســد کــه «زلینســکی» در مصاحبــهای که با مجله «تایم» داشــته، تأکیــد کــرده: «بــه هیچکس؛ نــه پوتین و نه رهبــران اروپایــی اعتماد نــدارم.» این جمالت، برای به نتیجه رسیدن مذاکرات امــروز میتواند، جمالتی هشــدار دهنده باشد. زیرا اصل اول هر مذاکرهای اعتماد، ولو اعتماد نســبی حداقــل به میانجیها اســت. «کنســتانتین گازه»، تحلیلگــر سیاســی در مرکــز مســکوی اندیشــکده «کارنگــی» در همیــن ارتبــاط میگویــد، زلینســکی اگــر میخواهــد در مذاکــره بــا پوتین که در این فن چیرهدســت اســت، موفق باشــد، باید ســعی کنــد، رابطهای خــوب با همتــای روس خود برقــرار کند. هرچنــد کــه در ایــن بیــن، طــرح شــدن نــام «زلینســکی» در ماجرای اســتیضاح «دونالــد ترامــپ»، میتوانــد بــرای رئیسجمهــوری روســیه که پیــش از این رسانههای امریکایی بســیار درباره روابط او با رئیسجمهوری امریکا نوشته بودند و دموکراتهای این کشور نیز وی را متهم به مداخله در انتخابات6102 کرده بودند، حساســیت برانگیز باشــد. با این حال به نظــر میرســد، «پوتیــن» کــه بــه دالیلی میتوانــد بــرای «زلینســکی» احترامــی بیــش از «پوروشــنکو»، رئیسجمهــوری قبلــی اوکراین قائل باشــد، انتظــار دارد، رئیسجمهوری اوکراین در پشت درهای بسته و هنگام مذاکره کمی عملگرا ظاهر شــود و همان طور که اشــاره شد، آغوش زلینســکی را به ســوی خود باز ببیند. این چیزی اســت کــه روز جمعــه «دیمیتری پســکوف»، ســخنگوی پوتین به آن اشاره کــرد و گفــت کــه کرملیــن بــه ایــن دیدار خوشــبین اســت و انتظار دارد ایــن دیدار باعث بهبود روابط مسکو و کییف شود.