ابهام زدایی از موضوع غرامت جنگ تحمیلی

اعــالم آغازگری عــراق در جنگ و تحمیل آن به کشــورمان از ســوی ســازمان ملل، گرچه با تأخیــر انجام گرفت اما اتفاق مهمی بود که آخریــن فصل از کتاب جنگ را شکل داده و حقانیت جمهوری اســالمی را نزد جهانیان به اثبات رسانید. خاویر پرز دکوئیار دبیرکل وقت ســازمان ملل متحد تنها بیســت روز قبل از پایان مســئولیت 01ســاله خود به این کار اقدام کرد و این ابهام را برجا گذاشت که چرا در ماههای اول مسئولیت خود در سال 1361 نسبت به این مهم اقدامی نکرد تا سرنوشت جنگ به نحو دیگری رقم خورد. البته ناگفته نباید گذاشــت که وی در طول جنگ عراق علیه ایران برای کاهش تنش میان دو کشــور تالش بسیاری کرد، همچنین نقش مهمی در مراحل تدوین و اجرای قطعنامه ۸۹۵ شــورای امنیت و برقراری آتش بس در ســال 1367 به کار بســت. دکوئیار در ۸1 آذر 1370 با ارائه گزارشــی به شورای سازمان ملل متحــد به صراحت از عــراق با عنوان آغازگــر جنگ یاد کرد و به مســئولیت قانونی خود با تأخیرعمل کرد. اما اینکه این اعالم دیرهنگام چه آثار سیاسی و حقوقیای در بردارد و ســایر پرســشهای حول وحوش این محور موضوع نشست ما با آقای دکتر عباس ملکی عضو ارشــد دیپلماسی کشــور در دوران دفاع مقدس است که حاصل آن پیش رویتان قرار دارد.

■ مــا بعــد از 3 ســال از پایــان جنــگ و 11 ســال پــس از شــروع آن بــا اتفــاق مهمی روبهرو هســتیم کــه خیلــی قبلتــر انتظار آن را داشــتیم و آن اعــالم آغازگری عراق در جنــگ تحمیلــی اســت. ایــن اتفــاق چــرا دیرهنگام بــه وقوع پیوســت و اعالم بــه موقع آن چــه آثــاری می توانســت در سرنوشت جنگ داشته باشد؟ خوب اســت ابتــدا یــادی کنیم از کســانی

کــه بــرای ایــن آب و خــاک جنگیدنــد و باعث شــدند که در یک جنگ ناخواســته بخشهایی از ســرزمین ایران از پیکره آن جدا نشــود. یاد همه آنان بخیر و جایشان خالی. اگــر بــه وضعیــت ژئوپلیتیکی جهــان در دهــه 80 میــالدی و متعاقــب آن دهــه 09میــالدی نظــری بیفکنیــد، مالحظــه میکنیــد کــه در ابتــدای این دهــه، یعنی در ســال 1979 (7531)انقــالب اســالمی در ایران پیروز میشــود و این شاید اولین حادثه عینــی و واقعی علیه امپریالیســم امریــکا در ســطح جهــان اســت.گرچه در گذشــته امریکا در جنگ ویتنام شکســت خورده بــود، اما جنگ ویتنــام و پایان آن بخصوص مذاکرات پاریس در آن سالها به صورتی نبود که شکست ایاالت متحده را به خوبی نشان دهد. همچنین با وجود آن کــه در جنــگ کــره، ایــاالت متحــده عقــب نشــینی کرد، امــا کره متحــد بر اثر تقابــل بیــن شــوروی و ایاالت متحــده به دو کشور کرهشــمالی و کرهجنوبی تقسیم شــد. در نقــاط دیگر هم رونــد حوادث به همیــن ترتیب بــود. اما در انقــالب ایران، بهصــورت خیلــی مشــخص یــک رژیــم وابســته و رانتی برکنار شــد و بــه جای آن سیســتمی آمد که هیچکس در اینکه این سیستم مستقل است و روی پای خودش ایستاده است تردیدی نداشته و ندارد. در همان ســالها اتهاماتــی همانند گرایش به اتحاد شــوروی مطرح میشد که با سه اقــدام عمــده نظــام برخاســته از انقالب در همان موقع مشــخص شد که اینطور نیســت. یکی دستگیری ســعادتی بود که رابطــه نزدیکی با ســفارت اتحاد شــوروی داشــت، دوم لــو رفتن شــبکهای از حزب توده که با سیســتم امنیتی اتحاد شــوروی یعنــی ک. گ. ب همــکاری میکردنــد و این همکاری هم در سطوح باال بود، سوم هــم مخالفــت حضــرت امــام با اشــغال افغانســتان توســط ارتش ســرخ شــوروی بــود کــه در آن موقــع در نــوع خــودش بینظیر بود. یکــی از اقدامات دیگر مــا در ارتباط با اتحاد شوروی که در نوع خودش عجیب بود، اینکه شــورای انقــالب کــه متکلــف اداره حکومت بود بعد از پیروزی انقالب در مورد عهدنامه