اسقاط یهادرخیابان
حالــت تهــوع گرفتــم، دود کل ماشــینو گرفتــه، انــگار اگــزوز تــو اتاقه، اصــالً این ماشــین راه نمیــره، چه اشــتباهی کردم سوار شدم.
وقتی پیاده شــدم، لباســم بــوی دود گرفته بود. به خودم میگم، آلودگی هوا کم بود، دود این ماشین هم اضافه شد. فکر کنم این ماشــین حداقل ۰۲ ســال از من بزرگتره. خوشــبینانه پیکان سفیدی که تا چند دقیقه پیش سوارش بودم، ۰5 سالش بود.
اونطــور کــه از کارشناســان شــنیدم، عمــر مفیــد خــودروی ایرانــی حداکثــر ۰۲ ســال اســت و بعــد از آن ایــن خودرو یــک متحــرک دودزا اســت. مدتهــا بــود ایــن مــدل خودروهــا را تــوی شــهر مخصوصــاً تهران ندیده بــودم، اما چند وقتیه که ترددشــون زیاد شــده. خیلی از ســواریهای شخصی فرســوده مشغول جابهجا کردن مســافران هســتند. از این خودروها که عمر مفیدشــون گذشته که تعدادشان زیاد است.
داشــتم بــه ایــن فکــر میکــردم کــه چطــوری بوی لباســم رو از بیــن ببرم که خودروی دیگهای رو دیدم که اون قطعاً ۰6 ســالش بــود. بــه راننــده گفتــم چــرا ایــن خــودرو رو نمیفروشــی، جــاش یه خودروی نو بخری که خودت هم راحت باشــی؟ این خودرو خیلی فرسوده است حتی بدنهاش زنگ زده.
تــو چنــد جملــه کوتــاه جوابمــو اینطــوری داد که «قرار بــود این خودرو رو اســقاط کنــم، امــا کلــی صبــر کــردم، آخرش هم مرکز اسقاط گفت پول برای خرید نداریم. قرار بود پیکان من رو 5.۲ میلیون تومان بخرنــد، اما االن تو بازار 5 میلیون تومان هم مشتری داره. از وقتی قیمت خودرو باال رفت بازار خودروهای اســقاطی هــم داغ شــد. کمتــر کســی رو میبینیــد که دارنــده خودروی فرســوده باشــه و صبــر کنــه تــا مرکــز اســقاط پول بده، چــون ماهــا میتونیــم خودروهای از رده خــارج شــده خودمــون رو گرونتر بفروشــیم. حــاال مــن بــا ایــن خــودرو مسافرکشیمیکنم.»
بــه راننــده گفتــم اگــه معاینــه فنــی
نداشــته باشــید روزی ۰5 هــزار تومــان جریمــه میشــید، پاســخ داد: «گرفتــن معاینه فنــی کاری نداره، فقــط باید ۰۰۱ تــا ۰5۱ هزار تومان شــیرینی بدی.» بعد از این گفتوگوها ســراغ انجمن صنفی مراکز اســقاط خودرو رفتم. سؤال اصلی این بود که چه اتفاقی افتاده خودروهای اسقاطی به خیابانها برگشتند، آن هم با این حجم از آلودگی هوا؟
داوود کریمــی، عضــو هیــأت مدیــره انجمــن صنفــی مراکــز اســقاط خــودرو گفــت: از ابتــدای طــرح اســقاط خــودرو یعنــی از ســال 4۸ تــا 5۹، حــدود ۲ میلیون خودرو اســقاط شــده است، این در حالــی اســت که در کشــور بیــش از ۳ میلیــون خودروی فرســوده وجــود دارد. اگر بخواهیم بر اســاس گواهی اسقاط به ایــن موضوع نگاه کنیم ۷ میلیون و ۰۰۳ هــزار خــودرو وجــود دارد. (توضیــح: به ازای یــک ســواری، یک گواهــی و به ازای وانــت ۲ گواهــی، مینی بــوس 5 گواهی، اتوبــوس 4۱ گواهــی، کامیون کشــنده 6۱ گواهی، موتورسیکلت یکچهارم گواهی و نیســان ۳ گواهــی بــرای اســقاط داده میشود.)
وی ادامــه داد: پیشبینی میکنیم تا ســال 4۰4۱ بیش از ۸ میلیــون خودروی فرسوده داشته باشیم و این بدون در نظر گرفتن گواهی اسقاط است.
عضــو هیــأت مدیره انجمــن صنفی
مراکز اســقاط خودرو با بیان اینکه مراکز اســقاط هیــچ کاری نمیکننــد چــرا کــه پولی وجود ندارد، توضیح داد: خودروی فرسوده پیکان در مراکز اسقاط 5.۲ تا ۳ میلیــون خریداری میشــود، این قیمت برای پژوها هم بین 4 تا 5 میلیون تومان اســت. حــاال قیمت همیــن خودروها در بازار 6 تا ۷ میلیون تومان است، از اینرو حتــی اگر پول هــم بــود، دارنــده خودرو بــا چــه انگیــزه مالــی خــودروی خــود را میفروشد؟
وی دربــاره اینکــه میــزان آالیندگــی خودروهــا چقــدر اســت، گفــت: میــزان آالیندگی یک موتورسیکلت کاربراتوری 5۱ گــرم بر کیلومتر اســت ایــن در حالی اســت که یک خودروی یورو ۲تا ۷.۲ گرم بــر کیلومتــر آالیندگی دارد. حــاال ببینید موتــوری کــه ۰۹ کیلــو هم نیســت چقدر آالیندگــی دارد. موتورهــای کاربراتــوری آالیندگی باالیی دارند، در ســطح کشــور ۸ میلیون موتور وجود دارد که ۰۹ درصد آن کاربراتوری است.
در شــرایطی که در کشور بیش از ۰4۲ مرکــز اســقاط وجــود دارد چــرا 5۱ هــزار نفــر در ایــن مجموعهها بیکار شــدند، 4 هزار میلیارد تومان ســرمایه هدر رفت و خودرویی از رده خارج نمیشود؟
یــداهلل مرتضوی، عضو هیأت مدیره انجمــن صنفــی مراکــز اســقاط خــودرو ســؤال ما را اینگونه پاســخ داد که «باید
بیــش از ۰۰۳ هــزار خــودرو در ســال از رده خــارج میشــد، اما نشــد. علت این هم امضای یکــی از وزرا بــود. وزیر وقت صمت، بهصورت یکطرفه خودروسازان را معاف از اسقاط خودرو کرد.»
طبق اطالعاتی که ما به دست آوریم در آن زمان حدود دو سال پیش بهخاطر اینکه هزینــه تولید خــودرو افزایش پیدا میکرد طرح اسقاط توسط خودروسازان ملغی شد. خودروسازان اعتقاد داشتند کــه اگــر بــه ازای ۰۱ خــودروی تولیــدی یــک خــودرو اســقاط کننــد، 5۲ درصــد بــه هزینههایشــان اضافــه میشــود. اما اخیراً در مجلس طرح ســاماندهی بازار خــودرو تصویب و برای اجرا ابالغ شــده که خودروسازان را مکلف میکند به ازای هــر 4 خودرویــی که تولیــد میکنند، یک خودرو اسقاط شود.
عضــو هیــأت مدیره انجمــن صنفی مراکز اسقاط خودرو عنوان کرد: «اگر این قانون اجرایی شود، تا حد زیادی آلودگی هــوا کنتــرل میشــود و خودروســازان متعهــد بــه اســقاط خــودرو میشــوند. آنطــور که ما ارزیابــی کردیم ۲5 درصد آالیندگــی کشــور مربــوط بــه خودروهــا اســت، ســهم خودروهــای ســنگین ۰۲ درصــد و ســواری و موتورســیکلت ۲۳ درصــد اســت.خودروهای فرســوده ۷.۵ میلیــارد دالر بــه کل کشــور آســیب زده است.»