میدان مشق، اولین فرودگاه ایران
سالروز ورود اولین هواپیما درعصر قاجار
ورود اولیــــن هواپیما به ایران در عصــــر قاجــــار و حــــدود 10 ســــال پس از اختراع آن توســــط بــــرادران رایت صــــورت گرفت. در 14 دی مــــاه 1292 / 4 ژانویــــه 1914 میالدی، اهالی دارالخالفه طهران شاهد پرواز اولین طیاره یــــا آیروپــــالن )Aeroplane( از نوع «بلریو»در آســــمان این شهر بودند. این طیاره توجه همگان را به خود جلب کرد و احمدشاه قاجار، ولیعهدش محمدحسن میرزا و جمعی از رجال نیز به اســــتقبال آن شتافتند و خلبان این هواپیماکهفردیلهستانیبهنام«کوزمینسکی»بود،موردتمجید قرار گرفــــت. اما عمدهترین مشــــکل در آن زمان معرفی محلی مناســــب برای فرود این هواپیما بود، چرا که طهــــران در آن زمان فاقد فرودگاه بود. در نهایت مقرر شــــد تا ایــــن هواپیما در میدان مشق بریگاد قزاق همایونی (محوطه اطراف وزارت امور خارجه فعلی) فرود آید. ایجاد این میدان به عهد فتحعلی شاه قاجار باز میگردد که به دستور وی این اراضی مسطح که در شما ِل طهرا ِن آن زمان قرار داشتند، برای تمرینات و مشق نظامی در نظر گرفته شد. بعدها در عهد ناصری عمارات با شکوهی در آن ساخته شد که عمارت بریگاد قزاق (دانشــــگاه هنر فعلی) باشکوهترین آنها
بود. بدین ترتیب، میدان مشــــق که امروزه در قلب شهر طهران قرار دارد، اولین فرودگاه ایران است که حداقل تا سال 1298 مورد اســــتفاده قرار میگرفت و از آن برای پروازهای نظامی یا نمایشی استفاده میشد. نیروهای ژنرال دانسترویل انگلیسی که در خالل جنگ جهانی اول وارد ایران شــــدند دارای هواپیماهایی بودند که از آنها برای مبارزه با دشــــمنان خود و مساعدت با دولت مرکزی ایران در سرکوب جنبش جنگل استفاده میکردند. بدین منظور، آنها نیز شــــروع به تسطیح و آمادهســــازی محلهایی برای فرود هواپیما در شهرهایی مانند همدان و قزوین نمودند. در سال1031 با به نتیجه رســــیدن مذاکرات با کمپانیهای هواپیماسازی نظیر یونکرس آلمان و غیره و خرید اولین هواپیماهای نظامی توسط قشونایران،ایجادفرودگاهیمناسببرایاینهواپیماهاضروری گردید. در تیرماه سال 1302 اراضی قلعه مرغی برای فرود آمدن دو فرونــــد هواپیما در نظر گرفته شــــد که خبــــر آن در نمره 1397 روزنامه ایران مورخ 7 تیرماه 1302 درج گردید: ...« به اداره نظمیه دســــتور داده شده که در بیرون دروازه محل مناسبی را برای پایین آمدن آنها تهیه و در صورت پست و بلندی محل تسطیح نمایند. اداره نظمیه نیز در اطراف قلعه مرغی ســــمت امامزاده حسن را برای فرود آمدن آیروپالن اختصاص داده و عدهای از محبوسین نظمیه هم چند روز است مشغول تسطیح آنجا هستند که برای ورود آیروپــــالن حاضر باشــــد.» پــــس از آن، ایــــن اراضی بهعنوان فرودگاهیدایمیبرایهواپیماهاینظامیایرانکهتعدادآنهادر پایان عصر قاجار به 17 فروند میرسید، در نظر گرفته شد.
منابع: