یک اشتباه، یک تدبیر
در بحبوحه بحثهای اقتصادی فوتبال، چند موضوع اساســی هست که باید جدی گرفته شــود؛ بلیت فروشــی و تبلیغات محیطی ورزشگاهها که هر دو محل مهمی برای کسب درآمد تیمهای حرفهای هستند.
در ایران، اینگونه مرســوم اســت که فدراســیون فوتبــال تبلیغات محیطی ورزشــگاهها را طبق قراردادی به یک شرکت خاص واگذار میکند که این تصمیم فدراســیون از چند جهت قابل دفاع اســت. اگر تبلیغات محیطی به خود باشگاهها واگذار میشــد، بیشــک تیمهای پرهوادار مثل استقالل و پرســپولیس و حتی تراکتور که از تماشــاگران زیادی برخوردارند و بازیهای آنها از مهمترین شــبکه ســیما – شــبکه -3 به صورت زنده پخش میشــود، صاحب درآمد باالیی از این محل میشــدند. در مقابل تیمهای کوچک و کم طرفدار به سختی میتوانند برای بازیهای خود تبلیغ دور زمین بگیرند و از آنجا که بازیهای آنها از شبکه سراسری پخش نمیشــود و محدود به شبکههای استانی است، با مشکل مواجه شده و برای جــذب تبلیغات باید به مبالغ پایین و تبلیغهای محلی و منطقهای رو بیاورند. پس واگذاری تبلیغات محیطی به خود باشــگاهها در شــرایط فعلی باعث میشــود که برخــی تیمها از درآمد فوقالعادهای برخوردار شــوند و در مقابل تیمهای کوچک، نحیف و الغر بمانند و بحران اقتصادی در آنها تشــدید شود. اما فدراسیون متولی این کار شــده و درآمدی که از تبلیغات محیطــی تمام بازیهای لیگ برتر دارد را طبق فرمول و مدل خاصــی – از رتبه تیمها در جدول گرفته تا میزان هواداران و پخش تلویزیونی، میان آنها تقسیم میکند که این اقدام باعث برقراری نوعی تعادل در باشــگاهها میشد تا تیمهای کوچک هم زنده بمانند و با تالش بیشتر برای قرار گرفتن در پلههای باالتر، صاحب درآمد بیشتر شوند.
اما در موضوع بلیت فروشی که این روزها به محلی برای اختالف میان باشگاهها و فدراســیون تبدیل شده باید جانب باشگاهها را گرفت. اینکه فدراسیون فوتبال با کدام استدالل بلیتفروشی را به یک شرکت خاص – بدون مزایده و مراحل قانونی
– ســپرده و از همه بدتر اینکه 35 درصد از درآمد بلیت فروشی را به آنها میدهد، بسیار جای بحث دارد.
یک شــرکت صرفا با راهاندازی ســایت و ســامانه فروش بلیت مسابقات لیگ برتــر، صاحب 35 درصد از مبلغ هنگفتی میشــود که ســاالنه از طریق برگزاری بازیها به دســت میآید، مگر شــرکت مذکور چه خدماتــی ارائه میکند که 35 درصد پول بلیتها را به جیب میزند؟ نکته اینجاســت که فدراسیون فوتبال عالوه بر این مبلغ، بخشــی از درآمد بلیتها را بابت عوامل برگزاری – از نیروی انتظامی گرفته تا شــرکت واحد هزینه میکنــد تا در نهایت حق باشــگاهها به حدود 50 درصــد از هر بلیت برســد. آیا این عدالت اســت که یک شــرکت 35 درصد پول بلیتهــا را بگیرد و باشــگاههای لیگ برتری که عامل اصلی شــکلگیری فوتبال هســتند، 50 درصد عواید از محل فروش بلیتها داشــته باشــند؟ تفاوت درآمد باشــگاهها با شــرکتی که تنها با یک ســایت به فروش بلیتها میپــردازد، باید 15 درصد باشد؟
اینجاســت که به نظر میرســد فدراســیون فوتبال مرتکب اشتباهی بزرگ و غیرقابل توجیه شــده و اگر قرارداد 10 ســاله با شرکت بلیتفروشی صحت داشته باشد که فوتبال زیان بزرگی از این قرارداد خواهد دید.
در اغلب کشــورهای دنیا مرســوم است که بلیت فروشی مســابقات به خود باشــگاهها واگذار میشود و هر تیمی که هوادار بیشــتری دارد، از درآمد بیشتری برخوردار میشود و عدالت برقرار میشود. حضور یک شرکت واسطه بلیت فروشی هم بیمعنا اســت چرا که باشگاهها روی سایت خود اقدام به فروش بلیت مسابقات میکنند و اساسا ضرورت و توجیهی برای یک شرکت واسطه وجود ندارد.
اینجاســت که نقش هواداران برجسته میشــود و تیمهای بزرگ با هواداران بیشتر، درآمد باالتری هم خواهند داشت.
به نظر میرسد فوتبال ایران برای عبور از بحرانهای مالی فعلی، باید در مسیر حرفهای و اصولی قدم بردارد؛ همان مسیری که لیگهای حرفهای دنیا در آن قدم گذاشته و به موفقیت رسیدهاند و به نوعی این مسیر امتحان پس داده است.