چرا لیگ برتر ايران برند معتبری نیست
ليــگ برتر ايران ايــن روزها حــال و روز خوبي ندارد. شــكايت پشت شــكايت. تفاوتي هم ندارد اســتقالل يا پرسپوليس باشــد، تراكتورسازي يا پديده. پرســپوليس به تازگي قرارداد مانوئل ژوزه و دســتيارانش را تســويه كرده بود كه شكايت آنتوني گولچ از راه رسيد و براي باشگاه بيش از 2 ميليارد تومان هزينه خواهد داشت. استقالل هم وضعيت بهتري ندارد و طلبكاران مقابل باشــگاه صف كشيدهاند. تراكتورســازي به دليل بدهيهاي مشابه محروم شده و پديده هفته گذشته با كسر 6 امتياز جريمه شد. اين شرايط كم و بيش براي اكثر باشگاههاي ليگ برتري و ليگ يكي صدق ميكند. اگر اين وضعيت ادامه داشــته باشد فاجعه بزرگي در پيش خواهد بود. كنفدراســيون فوتبال آسيا براي صدور مجوز حرفهاي سختگيرتر شده و اگر امسال باشگاهها توانستند با خواهش از طلبكاران اجازه شركت در ليگ قهرمانان را به دست آورند، نميتوان اميد داشــت كه اين عمليات نجات هر بار تكرار شود. با اين حال مشــكل باشــگاههاي ايراني بيپولي نيســت و نميتوان آنها را فقيــر ناميد. نگاهي به ارقام قراردادها نشان ميدهد كه باشگاهها دست و دلبازنــد و حاضرند براي يــك بازيكن يا مربي چنــد برابر رقم واقعياش پرداخت كنند. نمونهها در اين مورد فراوانند و همه كم و بيش ارقام نقل و انتقاالت را ميدانند. كافي اســت ارقام قرارداد مليپوشــان ايراني در اروپا را با متوســط ارقام قراردادها در ليگ ايران مقايســه كنيم. احسان حاجیصفي، بازيكني كه در ليگ برتر دستمزد ساالنهاش نزديك 2ميليارد تومــان بــود در پانيونيوس كمي بيــش از نيم ميليون تومان دريافت ميكند. دستمزد مسعود شجاعي هم در همين بازه تعريف شده. اوضاع در ليگ بلژيك هم خيلي بهتر نيســت. كاوه رضايي بهترين گلزن اين فصل شارلروا بوده، با اين حال رييس باشــگاه به تازگي گفت كه مهاجم سابق اســتقالل براي اين انتقال حاضر شده دستمزد خيلي كمتري بگيرد. تنهــا بازيكناني ميتوانند به ارقام باالتر برســند كه بدرخشــند و بتوانند در قراردادهاي بعدي دســتمزد باالتري بگيرند. جهانبخش در آلكمار و انصاريفرد در المپياكوس در اين گروه قرار ميگيرند. ليگ برتر ايران هر ساله رقم نسبتا زيادي را صرف قرارداد مربيان و بازيكنان ميكند. ميتوان گفت كه بودجه باشگاههاي ايراني از بودجه باشگاههاي درجه 2يونان، بلژيك، كرواسي، پرتغال و سوييس بيشــتر اســت. بودجه ۰2 ميليارد تومان معادل 5 ميليون دالر و ۰4 ميليــارد تومان معادل ۰1 ميليون دالر اســت. چنين بودجــهاي در فوتبال اروپا رقم ناچيزي نيســت و تعــدادي از تيمهاي ليگ اروپا و حتي برخي تيمهاي مراحل مقدماتي ليــگ قهرمانان اروپا بودجهاي در همين محدوده دارند. باشــگاههاي ايرانــي بــا وجــود تقبــل چنين هزينههايي اعتبار زيادي ندارند و ليگ برتر ايران برند مهمي محسوب نميشــود. مهمترين دليل اين بياعتباري و جدي گرفته نشــدن در عرصه بينالمللي بدقوليهاي متعدد مالي و بيبرنامگي است. پرونده شكايت از باشگاههاي ايراني در فيفا تلنبار شده و تصوير بدي از ليگ برتر ساخته. مديريت مالي در باشگاههاي ايراني اسفبار است و بازدهي پولي كه هزينه ميشود به حداقل رسيده. بخش زيادي از اين شــكايتها از سوي بازيكنان و مربياني اســت كه مدت كمي در فوتبال ايران بودهاند و فراموش شــدهاند و تنها زماني اسمشان را دوباره ميشــنويم كه خبر شكايتشان منتشر ميشود. چه كسي مسوول حفاظت از برند ليگ برتر است؟ اصوال سازمان ليگ تا به حال به اعتبار ليگ برتر فكر كرده؟ كمك به باشگاهها براي دريافت مجوز حرفهاي ظاهرا لطفي به آنهاست، ولي به مديران فرصــت ميدهد كه بــه رويه اشتباهشــان ادامه بدهند و بدهي جديدي بسازند. اگــر براي ليــگ برتر برنامــه بلندمدتي طراحي ميشد، اين امكان وجود داشت كه اين مسابقات به برند معتبري تبديل شــود و فوايد آن قبل از همه به حساب باشــگاهها ميرفت. شهرت ليگ برتر ميتوانســت از دو جهت به باشگاهها كمك كند. آنها با توجه به بودجه نسبتا خوبي كه دارند به لطف اين اعتبار ميتوانستند بازيكنان و مربيان بهتر و با رقم واقعي جذب كنند. ليگي كه سازمان و امكانــات خوبي داشــته باشــد و پرداختهاي مالياش منظم باشــد، براي بازيكنــان و مربيان جذابتر اســت، چرا كه از نظر مالي و البته فني به نفع آنهاســت و زمينه پيشرفتشان را فراهم ميكند. فايده بعدي يك ليــگ معتبر، درآمدهاي جانبي اســت كه عايد باشگاهها ميشــود. چنين ليگي توجه ســرمايهگذاران داخلــي و خارجي را جلب ميكند و باشــگاهها ميتوانند درآمــد تبليغاتي خوبي داشــته باشــند. فوتبال ايــران با توجه به ظرفيت فني و بودجه نســبتا خوبش ميتوانست يكي از بهترين ليگهاي آســيا را داشــته باشد و به مركز فوتبال در غرب آســيا تبديل شــود، ولي متاســفانه ليگ برتر به بدترين شكل برگزار ميشــود تا بتوانيم ادعا كنيم بخش زيادي از اين پول هــدر ميرود. فوتبال اين ظرفيت را دارد كه درآمدزايي كند و به خودكفايي برســد، ولي اين ادعا از طرف مديران تنها در حد شــعار بوده و به بدترين شــكل اداره شــده تا باشگاهها در آستانه ورشكستگي قرار بگيرند.
شهرت لیگ برتر ميتوانست از دو جهت به باشگاهها کمک کند. آنها با توجه به بودجه نسبتا خوبي که دارند به لطف این اعتبار ميتوانستند بازیکنان و مربیان بهتر و با رقم واقعي جذب کنند.
فایده بعدي یک لیگ معتبر، درآمدهاي جانبي است که عاید باشگاهها ميشود. چنین لیگي توجه سرمایهگذاران داخلي و خارجي را جلب ميکند و باشگاهها ميتوانند درآمد تبلیغاتي خوبي داشته باشند.