چالش غريب «توشاک» در تبريز

جان توشــاک ولزی حتی در 70 ســالگی هم مردی پرهیبت اســت و این فقط به ســبب قد بلند و وزن ســنگینش (باالی 120 کیلو) نیســت و این ابهت فیزیکی از خمیر مایهای نشــات میگیرد که مردان شــاخص فوتبال بریتانیا همیشــه داشــتهاند و آنها را از همتایانشــان در ســایر کشــورها تفکیک کرده است. توشــاک طی بیش از 37 ســال کار مربیگری به نقاط متعددی در جهان ســفر کرده و ردپایش در آفریقا هم محســوس اســت و اگر ترکیه به سبب تعلق داشتن این کشــور به گستره اروپا محل ورود او به عرصه فوتبال آســیا محســوب نشــده، سرمربی شــدن او در تراکتورسازی این ســد را هم برای او میشکند.

با ايــن حــال در همه جــای جهان توشــاک را مردی میشناسند كه به سبب كثرت و وسعت سالهای حضور و كارش در اسپانيا، حتی بيش از اهالی اين كشور يك اسپانيايی محسوب میشود و با خصلتهای آنها زيســته و رنگ و بــوی آنها را گرفته و در ميان مهاجران و غريبههای اســپانيايی شده، فقط برند شوســتر آلمانی از توشاک فراتــر مــیرود. نقطــه اوج كار مربيگری توشــاک در ســرزمين گاوبــازان طبعا در برنابئو در ايامی نه چندان طوالنی شــكل گرفــت كه او ســكاندار رئــال مادريد بود. رئال، كارلوس كیروش را كه البته توشاک، وی و دســتيارش اوسيانو كروز را به خوبی میشناسد، فقط يك فصل تحمل كرد و به توشاک هم وقت چندان بيشتری نداد و آن چه توشــاک را در الليگا ماندگار و حتی به يكی از چهرههای برجســته اين مسابقات تبديل كرده، خو گرفتن و يكی شدن وی با آيينهای فوتبال التن بوده است. اين سبب شــد وی با قواعد و رموز كار باشــگاههای اســپانيايی آشنا شــود و حتی در تيمهای باســكی مانند رئال سوسيهداد كه در زمان حضــور وی فقط به بازيكنــان بومی روی میآوردند و به غير باسكیها راه نمیدادند، به موفقيت برســد. سوســيهداد و اتلتيك بيلبائــو نمادهای بزرگ ورزشــی آن ايالت جدايی خواه، پس از سالها پای فشردن بر بومی بودن چند سالی است كه درهای خود را به روی بازيكنانی از ســاير اياالت اسپانيا و حتی خارجیها گشودهاند اما موفقترين مربيانشــان را در همان زمانهايی بجوييد كه مجبور بودند فقط با نيروها، نفرات همان ايالت كار كنند و توشــاک به چنان عصری تعلق دارد. سالهای درخشان لیورپولی بودن

حافظههــای كوتــاه مدت و يــا افراد جوانتر كه توشــاک را فقط در قالب مربی ســتونوار لب خط در باشگاههای مختلف اروپايی مشــاهده كرده و از گذشته دورتر او چيزی نمیدانند، طبعا مطلع نيستند كه وی در سالهای اواسط و اواخر دهه 1970 نــوک حمله تيــم ليورپول بود و ســالها پيــش از آنكه امثال محمد صالح، فرمينيو، ســاديومانه و كوتينيو (كه البته به بارسلونا كوچ كرد) چرخدندههای تيم يورگن كلوپ را تنــد و تيزتر كنند، اين توشــاک بود كه ســانترهای اســتيو هايوی از سمت چپ و تری مك درموت و نيل نيل از راســت را به درون دروازه میفرستاد و به رغم قد بسيار بلندش (كه طبعا وی را به يك سرزن قابل تبديل میكرد) در شــوتزنی با هر دو پا نيز موفق بود و چه چيــزی از اين جالبتر كه زوج او در خط حمله سرخهای آنفيلد ابتدا كوين كيگان انگليسی بود كه دو توپ طال را برد و ســپس كنی دالگليش اسكاتلندی كه به اولين بازيكن – مربی در تاريخ حيات درخشــان ليورپول تبديل شــد. فردی هم كه در نهايــت جای اين شــمايل ماندگار ولزی را در پيشــانی خط حملــه ليورپول گرفت ماشــين گلزنی ديگری از ولز با نام افســانهای ايان راش بــود. جوان تركهای و ظاهرا ناتوانی كه تمــام ركوردهای گلزنی در بريتانيا را شكســت و سبب شد توشاک زودتر از معمول ســلك مربيگری را بر تن كند و از دنيای بازيگری فاصله بگيرد.

«او» به دنبال چیست؟

پــس از آن همه ماجراجويی در اقصی نقاط جهان كه پــای او را به ليگ تركيه و باشگاه بشــيكتاش هم باز كرد، بايد پرسيد توشــاک در ايران به طور اهم و در تبريز به طــور اخص چه چيزی را میجويد؟ خود او در مصاحبهای تازه متذكر شــده وجود اين چالش تازه و امكان كار كردن در كشــوری كه اينك مربيان طراز اول جهان هم جذب آن میشــوند، چيزی نيست كه او بتواند به آن نه بگويد. با ايــن حال تجربه حضور در تراكتورســازی میتواند سختترين چالش عمر توشاک باشــد. اين تيم پس از سالها دولتی و نظامی برشمرده شدن سرانجام به بخش خصوصی واگذار شده و با اينكه اكثر نيروهای فصــل قبل خود را حفظ كرده اما به خواسته مالك جديدش – زنوزی – حتی قبل از آمدن توشــاک به جذب مهرههای متعدد همت گماشته و هماهنگ شدن آنها با نفرات قبلی و كنار آمدن مردان تراكتور با مولفههای كاری كه به كلی متفاوت با زمان نظامی شمرده شدن تيم است، زمان زيادی خواهد برد.

مشکل اصلی

مشــكل اصلیتر، خود توشاک است زيرا بــه رغم حدود چهار دهه كوچهای پايانناپذير وی بــه اينجا و آنجای جهــان، در تبريز و در جامعه فوتبال آذربايجان شرقی با خصلتها و باورهايی روبهرو خواهد شد كه برای او سختتر و غريبتر از هر جای ديگری خواهد بود و اين احتمال كه همان بالی نازل شده بر سر ارطغرل ساغالم ســرمربی تركيهای نيم فصل دوم سال پيش ليگ برتر بر ســر وی نيز آوار شود، اصال كم نيست. در آن صورت میتوان به اين نتيجه رسيد كه حتی ماجراجويیهای متهورانه برای مردان دريادل و عاشــق چالشهای ســخت و جديد نيز يك حد مشــخص دارد و اگر از آن حد بگذرد، چيزی جز ناكامــی در انتظار اين مردان بزرگ و حتی شــخص جان توشــاک نخواهد بود. اين امر بخصوص وقتی محتملتر جلوه میكند كه در نظر بگيريم تراكتورسازی و هوادارانش عادت به تحمل نتايج منفی برای مدتی طوالنی ندارند و «پرشورترها» صريحتر و بیتعارفتر از آن هستند كه توشاک را فقط به خاطر نام بزرگ و سابقه طوالنیاش برای مدتی چشمگير در كار خويش برتابند.