کمیتهبینالمللیالمپیک3میلیارددالر استقاللوپرسپولیسچقدر؟
یک ســوال: هیچ میدانید کمیته بینالمللی المپیک بابت پخــش تلویزیونی رویدادهای ورزشی چقدر درآمد دارد؟ روز دوشنبه ســید رضا صالحی امیری رییس کمیته ملی المپیک که به تازگی از سفر ســوییس بازگشته بود و برای آشنایی بیشتر با ســاختارهای کمیته بینالمللی المپیک با توماس باخ هم دیدار داشــت، در توصیف کارهای این نهــاد بینالمللی به بخش کانال تلویزیونی المپیک اشــاره کرد که رویدادهای مختلف را به شــبکههای تلویزیونی میفروشــد؛ مثال یکی از شبکههای خریدار بیناسپورت قطر اســت. صالحی امیری درخصوص درآمد کانال المپیک به رقمی شگفت انگیز اشاره کرد: «کانال کمیته بینالمللی المپیک ساالنه 3 میلیارد دالر فقط از پخش رویدادهای ورزشی درآمد دارد!»
بله! ســه میلیارد دالر در هر سال. آیا چنین نهادی با چنین درآمدی دیگر احتیاج به کمک و حمایت دارد؟ ورزش حرفهای و حتی ورزش قهرمانی که مخاطب گستردهای در دنیا دارد، تنها از پخش رویدادهایش به درآمد هنگفتی رســیده است. این رقم منهای درآمد سایر مسابقاتی است که خارج از کانال کمیته بینالمللی المپیک برگزار میشود.
حال پرسش ما درآســتانه بزرگترین مسابقه ورزشی ایران این اســت: «فوتبال از برگزاری دربی پایتخت چقدر درآمد دارد؟ » شــاید حتی رییس فدراســیون فوتبــال و مدیران عامل دو باشــگاه استقالل و پرسپولیس هم پاسخی برای این پرســش مهم نداشته باشند، چراکه همواره بحــث حق پخش تلویزیونی از اصلی ترین مباحث فوتبال ایران بوده و به نتیجه دلخواه فوتبالیها نرســیده اســت. حتی رقمی که برای تبلیغات محیطی- تبلیغ دور زمین- برای این بازی خاص درنظر گرفته میشود، رقمی مجزا از قرارداد ساالنه ســازمان لیگ نیست و دو باشگاه استقالل و پرســپولیس برغم تالشهای اخیر حتی موفق به کسب درآمد مستقل از بلیت فروشی بازیهای خود نشدهاند چه برســد به تبلیغات محیطی و حق پخش مسابقهای که میلیونها بیننده را برای زمانی نزدیک به دو ساعت پای تلویزیون میخکوب میکند.
اینکه صدا و ســیما حق پخش فوتبال را عادالنه و درســت نمیپردازد یک بخش ماجراست که در درســتی آن بحثی نیســت اما باشــگاههای ما راههای دیگر درآمدزایی را هم به درســتی نشــناختهاند. سری به سایت باشــگاههای بزرگ دنیا بزنید. از بارســلونا و رئال مادرید بگیرید تا کوچکترین باشــگاه در لیگ انگلیس. محال است که به ســایت آنها مراجعه کنید و بخش »tv« باالی ســایت و به صورت برجسته دیده نشــود. بخش تلویزیون باشگاهها میتواند مجزا از پخش زنده بازیها باشــد و تهیه محتوای تلویزیونی بخشی از کار رســانهای باشگاهها است که برایش میتــوان حامی مالی و تبلیغات گرفت. همه ما صحنههای خاصــی از تمرینات تیمهای بزرگ یا گلهای ویژه در تمرین توســط ستارهها را دیدهایم که با لوگوی تلویزیون باشگاه منتشر میشود. در فوتبال هزار جور اتفاق فانتزی جذاب در باشــگاهها و تمرینــات رخ میدهد که هواداران برای دیدن آنها شوق و اشتیاق فراوان دارند. حتی حضور ستارههای فوتبال در مراسمهای خاص- مثل بازدید از کودکان ســرطانی- توســط دوربین باشگاه ضبط میشــود و بهعنوان بسته خبری در اختیار مخاطبان قرار میگیرد.
در فوتبال ایران این نوع از درآمدها که محصول تکنولوژی و امکانات جدید اســت، هنوز به درستی شناخته نشده و بکر و دست نخورده باقی مانده. هرگز تصاویری از تمرین دو تیم استقالل و پرســپولیس، در داخل هواپیما هنگام ســفر یا در هتل و رختکن تیمها منتشــر نمیشود. این بخشها همواره به شــکل انحصاری در اختیار باشگاه است و هیچ رسانه دیگری قابلیت دسترسی به این مدل از محتوای خبری و تصویری را ندارد.
در آستانه دربی همواره بحثهای مختلفی داغ میشــود؛ از کری بازیکنان برای تیم رقیب تا فضای هیجانی و خاص در اردوها و تمرینات که یک گروه رســانهای حرفهای میتواند از دل این اتفاقات برای باشگاه پول بسازد. در گذشــته گهگاهی پروژه صعود تیم ملی به جام جهانی به یک گزارشــگر و فیلمبردار اختصاص مییافت که محتوای نازل و غیر حرفهای، خروجی آن بوده که هیچگاه توجهات را به خود جلب نکرده اســت. بخش تلویزیون باشــگاهها میتواند فارغ از پخش تلویزیونی که در اختیار صداو سیماســت، تولیدات منحصر به خودش را داشته باشد و چه بسا در ایران به دلیل محدودیت صدا و سیما، کانال باشــگاه باید از این فرصت استفاده کرده و پیشرو در ساخت مستند و فیلمهای کوتاه باشد.
دربی پیشرو میگذرد بی آنکه باشــگاههای استقالل و پرسپولیس از آن بهره الزم را ببرند. حتی در لیگ قهرمانان هم میتوان از این فرصتهای ناب مثل پیروزی دراماتیک مقابل الدحیل یا شکســت مقابل الســد تصاویری بیرون کشید که از خود بازی جذابتر باشــد اما برای این کار همانطور که باشگاهها بهترین مربیان و بهترین بازیکنان را به کار میگیرند تا نتیجه بهتری کسب کنند، در این زمینه هم باید به گروههای حرفهای با امکانات حرفهای مراجعه شود و اصطالحا کار دست حرفه ایها باشد تا از محتوای تولید شده درآمدزایی شود.
تا روزی که باشــگاههای ما در انتظار پــول تبلیغات روی لباس و چندرغــاز پول تبلیغات محیطی و حق پخش هســتند، صف بازیکنان طلبکار جلوی در باشــگاه دراز اســت. از باشــگاه پرســپولیس که دو فصل متوالی در لیگ قهرمانان آسیا به پای فینال رسیده نباید صدای اعتراض بی پولی به گوش برســد؛ تیمی که از نقل و انتقال بازیکن هم محروم بوده و نه تنها خرید جدیدی نداشته، بلکه 5 بازیکن گرانقیمت خود را هم از دست داده چرا در آستانه دربی پولی برای پرداخت حقوق بازیکنانش ندارد؟ بی شک در این زمینه باید مدیران باشگاه را به چالش کشید که از تیمی با میلیونها هوادار فقط از فروش بلیت سهم میبرند؛ چیزی که از ابتدای تاریخ باشگاهداری وجود داشــته و هنوز هم در دو تیم استقالل و پرسپولیس به شیوه ســنتی و با میزان حداقلی به جیب باشگاه میرسد.