فوتبالایرانهمچنانیک حسینهدایتیدیگرمیخواهد!
آواری که با پولهای بیحساب بر سر باشگاهداری ریخته شد
داستان دادگاه حسین هدایتی برای فوتبال ایران دســتاوردهای اساســی در زمینه شناخت چرایی و چگونگی گرایش ســرمایهگذار خصوصــی دارد. نکتههای کلیدی دیگــری را نیز با فوتبــال ایران در میان میگذارد، از جمله اینکه ســمت عضو اقتصادی در هیات مدیره باشــگاهها چه مفهوم تردیدبرانگیزی داشته و خواهد داشت.
اما بزرگترین شــوخی را علی پروین با یک پرونده بزرگ فساد اقتصادی کرده، وقتی در مصاحبــهاش گفته میخواهد با چند نفر مشــورت کند تا نامهای بنویسد و از هدایتی و خدماتش در فوتبال تقدیر کند و بــه او کمکــی کرده باشــد. این حرفهــای پروین معنای روشــنی دارد. یکــی از ماندگارتریــن و تاثیرگذارترین چهرههای تاریخ فوتبال ایران آسیبهای جدی و خانمانسوز پول بیحساب و کتاب در فوتبــال را درک نمیکند یا خودش را در مقابل چنین فساد هولناکی به آن راه میزند.
فوتبال برای امثال حســین هدایتی همان معنایــی را دارد که متهم دیگر در این پرونده (موسوینژاد) در دادگاه صبح دوشنبه به زبان آورده است. از همین یک نکته که یکی از متهمان پرونده در دادگاه گفته، کارکرد فوتبال برای هدایتی روشن است: «اینجا حاشیه فوتبال نیست که در قبال بذل سکه، شاهد طرفداران اجارهای خود باشید.»
این تعریف را فوتبال و سلبریتیهای آن سالهاســت میداننــد امــا بازهم به رابطه با حســین هدایتی تن میدادند و ماللی هم نداشــتند و ندارند. این تعریف را تصمیمگیران ورزش نیز میدانستند اما کمکهای هدایتی، منبع پولها را توجیه میکرد.
حضــور چهرههــای دیگر بــا نظر و طریــق اقتصادی حســین هدایتی، برای فوتبال ایران یــک خطر جدی و هولناک اســت. فوتبالی که گران و گزاف شــده و نمیتوانــد از پس هزینههــای بیهوده و خودســاختهاش بربیایــد، آگاهانــه یا ناخودآگاه به سمت سرمایهگذارهایی مثل حســین هدایتی گرایش پیــدا میکند و فوتبال -مثل سینما- عرصه جذابی برای آنهاســت. فوتبال چگونه میتواند مقابل این نفــوذ بیرحمانه مقاومــت کند؟ آیا مقاومتــی جدی در این زمینه در مدیران و مســووالن وجود دارد؟ آیــا هزینههای سرســامآور اجــازه چنیــن مقاومتی را میدهد؟ باشــگاههای کوچک هر روز در به در دنبال یک حســین هدایتی هستند تــا چند صد میلیون برای گذراندن مدتی کوتــاه به چنــگ بیاورند. ایــن حکایت واقعی فوتبال ایران اســت. بســیاری از فدراســیونها نیز برای کسب درآمد تن به چنیــن رابطههایی با امثــال هدایتی میدهند.
پولشــویی در فوتبــال نــام صحیح خاصهخرجیهــای هدایتــی در فوتبال نیست. پولشــویی هم شــاید بخشی از ماجرا باشــد امــا اعتبارســازی در طی ســالها بخش اصلی این داســتان است. همان اعتباری که علی پروین هنوز برای ایجاد آن کوشــش میکند. ایــن اعتبار چیزی نیســت که فقط حسین هدایتی را ترغیب کند، بلکه فوتبال ورشکســته ایران این نوع اعتبار را به هر کسی شاید بفروشد. بسیاری از پولهایی که بهعنوان حامــی مالی از ســوی هدایتی پرداخت شــده، در واقع یک مســخرهبازی بزرگ در فوتبال بوده. اســتیل آذین چه برندی اســت که دور تا دور آزادی تابلو بچیند؟ سرمایهگذار خصوصی سالم چگونه ممکن است که چنین تبلیغاتی راه بیندازد و بعد میل پرده بفروشد؟
فوتبال عرصهای شده برای همین نوع خاصهخرجیهــا. فوتبال به حقوق واقعی خود در زمینه حق پخش دسترسی ندارد و در بســیاری نکات دیگر به اندازه قابل توجهی درآمدزا نیست. مدیران باشگاهها با ســاختار حرفهای فوتبال آشنا نیستند و شــاخصترین بازیکنــان جــوان خود را بــه راحتی از دســت میدهند و حتی حق رشد را از باشــگاه مقصد نمیتوانند دریافت کننــد. در این باشــگاهها فقط یک راه باقی میماند، اینکه یک حســین هدایتی پیدا شــود و همه گرههای مالی را باز کند.
فوتبال با ایــن طریق اداره اقتصادی و با این شــکل از جذب هدیههای بیحساب از ســرمایهگذارهای مشــکوک، تبدیل به پروژه ناکام و بازنده و ورشکســتهای شده کــه به واســطه همان هدیههــای گران و گزاف است اما به اندازه قیمت ستارههایش درآمد ندارد. ســتارهها با پولهای بادآورده به مردان چند میلیاردی تبدیل شدهاند اما نمایش آنها درآمدی متناسب با قیمتشان تولید نمیکند. همین اتفاق در ســینما هم رخ داده و فوتبال تــازه در پرونده هدایتی میخواهد بفهمد چــه آواری با این پولها بر سرش خراب شده. درک این نکته ساده بــه پرونده پر ســر و صــدای هدایتی هم نیاز نداشــت، بلکه الزم بود فدراسیونها و باشــگاهها، وزارت ورزش و ســلبریتیهای ورزشــی، روزنامهنگاران و رسانههایشــان کمــی دغدغه داشــته باشــند، فقط کمی به این پولهای بیحســاب حساس باشند و کمــی تعجب کنند، نــه اینکه مثل علی پرویــن همچنان در اعتبار ســاختن برای هدایتی کم نگذارند.