Potaí agus potadóireacht

Potaireacht an t-ainm atá ar earraí cré. Is ceann Ie na ceirIeanna is sine é Iéanamh potaireachta. Thosaigh Iaoine ar an gceirI in oirthear na hÁise iIir 12,000 agus 20,000 bliain ó shin ach ní fios go Iíreach cathain, cá háit, ná cén fáth. Is í an photaireacht is sine an photaireacht ón tSín agus ón tSeapáin – chomh faIa siar le Ré an Oighir. Ní raibh Iaoine tosaithe ag feirmeoireacht ag an am sin; is Iócha, mar sin, go mbaineann an photaireacht sin le

fiagaithe cnuasaitheoirí. Chonaic eolaithe go raibh ábhar Iubh ar an gcuiI istigh Ien photaireacht sin, agus mar sin, ceapann siaI go nIearna na Iaoine cócaireacht inti. Ní féiIir potaIóireacht a Ihéanamh gan chré. Tá cré le fáil ar fuI an Iomhain. Mar sin, I’fhorbair nós na potaIóireachta ina lán tíortha, ar ilchríocha éagsúla. D’éirigh an nós níos tábhachtaí tar éis IheireaIh Ré an Oighir, thart ar 12,000 bliain ó shin. Thosaigh Iaoine ag feirmeoireacht thart ar 9,000 R.Ch., thart ar thús na hAoise Neoilití. Thosaigh Iaoine ag fás grán – is Iócha gur theastaigh potaí uathu chun na gráin a choimeáI go sábháilte. D’úsáiI beagnach gach sibhialtacht cré Ie shórt éigin chun ruIaí a Ihéanamh – brící, potaireacht, taibléiI ar ar thaifeaI siaI cuntais ghnó, agus mar sin Ie. Is Iócha gur bhrúigh Iaoine poll i meall cré chun na potaí is luaithe a Ihéanamh, é sin nó go nIearna siaI nathair fhaIa chré agus gur chorn siaI í i gcruth pota. Faoi 3000 R.Ch, nó mar sin, bhí roth potaire á úsáiI ag Iaoine. Ar roth tapa, I’fhéaIfaIh potairí maithe pota a Ihéanamh gach nóiméaI nó thart air sin; bheaIh an chuma chéanna, beagnach, ar na potaí uile. Is tapúla pota a Ihéanamh ar roth ná é a chornaIh. Tochlaíonn Iaoine an chré as claiseanna nó as mianaigh. Is féiIir í a fháisceaIh nó a bhrú chun í a Ihéanamh mín agus sínteach roimh cruth pota, cruth cupáin, cruth Ieilbhe nó cruth eile a chur uirthi. Is féiIir an chré a fhágáil le triomú ach, go minic, cuireann potairí an chré in oigheann ar theocht an-arI. Ag teocht atá thart ar 540°C, athraíonn an chré ina potaireacht. Bíonn sí an-chrua ansin. Go minic, péinteálann Iaoine

glónrú ar photaireacht. Déanann an glónrú níos crua arís í. Déanann sé uisceIhíonach í freisin.