‘Televisyen’ zaman silam
Menurut Tokoh Wayang Kulit Malaysia, Che Mohd Nasir Yusoff, wayang kulit berasal dari Tumpat diasaskan seorang penganut agama Buddha dikenali sebagai Tok Erok.
Namun tiada catatan dokumen berkenaan Tok Erok dan difahamkan beliau mempunyai 15 generasi hingga ke hari ini.
Pemain wayang kulit, Kamarul Baisah Hussain, 35, pula berkata, wayang kulit dimainkan Tok Dalang di sebalik kain layar berwarna putih yang di belakangnya bersuluh lampu elektrik atau lampu minyak.
Beliau berkata, Tok Dalang akan menggerakkan pelbagai patung yang diukir daripada kulit haiwan berdasarkan watak tertentu.
“Patung ini akan ditayangkan di belakang kain layar putih bagi membolehkan penonton yang berada di sebelah berlawanan layar dapat melihat bayangannya.
“Meskipun identiti Tok Dalang tidak diketahui, tiada siapa dapat menafikan kehebatannya kerana mampu menuturkan pelbagai gaya suara mengikut watak yang ada dalam setiap persembahan.
“Persembahan’ suara
Tok Dalang mengikut watak sememangnya menghiburkan dan mencuit hati sesiapa saja yang mendengarnya hingga membuatkan penonton tidak kering gusi,” katanya.
Katanya, persembahan
Tok Dalang akan dibantu kumpulan muzik yang terdiri daripada tujuh pemain alat muzik seperti geduk, gendang, gedombak, canang, kesi, gong dan serunai.
Beliau yang juga pensyarah Pusat Seni Tradisional Akademi Seni Budaya dan Warisan Kebangsaan (ASWARA) berkata, setiap peralatan itu mempunyai pasangannya seperti geduk ibu dan anak, canang ibu dengan anak kecuali kesi yang tiada pasangan.
“Lazimnya cerita yang dimainkan dalam wayang kulit dipetik daripada koleksi cerita epik Ramayana dan Mahabrata.
“Watak popular ialah
Seri Rama, Siti Dewi dan Hanuman,” katanya dan menambah, wayang kulit dimainkan pada waktu malam.
Katanya, ini kerana suatu masa dulu wayang kulit berperanan seperti televisyen. Peranan itu semakin berkurangan selepas kemunculan televisyen yang mempunyai pelbagai siaran menarik.
Kamarul Baisah berkata, wayang kulit dipersembahkan di panggung terbuka yang didirikan di kawasan lapang dan sebelum ini pernah dikaitkan dengan unsur khurafat.
“Bagaimanapun, kini pemain wayang kulit memilih berdoa untuk kelancaran persembahan bagi mendapat keredaan Allah.
“Bagi cerita yang panjang,
Cerita dalam wayang kulit dipetik daripada koleksi epik
Ramayana dan Mahabrata
wayang kulit ini akan dipersembahkan hingga sebulan kerana kisahnya bersambung-sambung.
“Sementara itu, cerita ranting (pendek) pula biasanya dipersembahkan antara satu hingga tiga hari selama dua jam pada satu malam,” katanya.
Berbicara lebih lanjut, Kamarul Baisah berkata, terdapat empat jenis wayang kulit di negara ini iaitu wayang kulit Kelantan atau Siam, wayang kulit Melayu di Kelantan, wayang kulit dedek (Kedah) dan wayang kulit purwa (Johor).
Bagaimanapun katanya, hanya wayang kulit Kelantan saja yang masih bertahan hingga ke hari ini kerana seni tradisional terbabit masih mempunyai ‘pewaris.’
“Ini kerana cara