Utusan Borneo (Sabah)

KOIKUMIKUM­AN TAGAYO TULUN KADAZANDUS­UN DO AU KOILO MOBOROS BOROS TINARU OM TULUN SUAI NOGI KOILO

-

BOROS

tulun momogun Kadazandus­un (KD) mositi atampasi id pogun diti nung au atampasi komoyon ino do kopunsaan do tinaru KD.

Tinaru suwai ih ruminikot toomod id pogun diti au asaga atagak boros tinaru diolo. Tulun pilak nga moboros boros diolo.

Boros KD no daa i apatut atampasi om gunoon moboros id pogun diti tu tulun dino no poingguugu­mu mamamasok id pogun diti di oruhai po kougad tulun British do momorinta.

Soira nokoibok tulun British, pinorinta iti pogun do tulun mantad pogun Malaya. Mantad dino do nokosimban di ginumu tulun KD id pogun diti. Timpu baino lobi togumu tulun pilak do pinosurat id rikood pongitaban do mamaamasok hiti pogun ko mantad po ginumu nitaban tulun KD. Okito iti id kinoyonon kakadayan hinonggo nopo watas tagayo om tokodo id pogun diti. Moi tulun KD pomoli rarapaan om sada id pitomuan id kakadayan nga tunuyan yolo do tulun pilak do sada om rarapaan.

Tulun pilak nosiliu mongingind­apu om tulun KD o momomoli do gurangot dagangon do tulun pilak dino. Tulun pilak mogibiboro­s id boros diolo om koilo nogi yolo rumomut tulun KD id boros Malaya om haro nogi piipiro diolo ih nakaamung talaid do tulun KD om baalan nodi yolo moboros boros KD.

Haro nogi piipiro tondu KD nongoi do kusai pilak om nakasakag nodi yolo nga tanak diolo au tinudukan di tama do moboros boros KD. Iti no kosidian om kobosugan tagayo do tulun KD iri no tu au yolo mimboboros boros KD. Uhang diolo do moboros boros Malaya/ Indonesia id walai sondiri, kumaa tanak, om id walai panambayan­gan do rumayou do Kinorohing­an om sumuku id sambayang kumaa Kinorohing­an. Au manaku orongou Kinorohing­an o sambayang om sinding diolo nung royohon diolo Kinorohing­an id boros tinaru sondiri?

Okon toi ko nabatos laid no do Kinorohing­an id Buuk Kinorohing­an do “Isai nopo tulun otumbayaan Doho, au ku yadaan,” ka. Tulun KD rumayou Kinorohing­an au daa minog simbanan diolo garung om pananangga­rung, om ii koubasanan (nga moginum tinumon kawuk apatut i do tingkadan toi ko ingkudian diolo tiwou), ngaran om pangakanng­akan, tu naramit no do Kinorohing­an o kinohoroon (existence) diolo id pomogunan diti mantad po di pagan po yolo gisom do baino diti, iri no tu tulun KD yolo om mogiigiyon id labus kakadayan om mongungumo parai. Au kasala nung tondigon (ramayon) diolo o tadau kinaamatan diolo parai do toun diri. tu tadau kinaamatan dino milo do ramayon diolo do aiso tinumon kawuk.

Okon ko dousa tulun KD id toguang do Kinorohing­an nung rumamai, sumayau om suminding yolo do mangaramai tadau kaamatan miampai ginawo ounsikou kumaa Kinorohing­an tu minamangun om gampamasi diolo. Milo yolo rumamai kaamatan sundung po do au awuk.. Tadau kaamatan milo ramayon do tulun KD i notumbayaa­n do Batos Kinorohing­an Laid om Wagu. Kapangaram­ayan do tadau kaamatan nopo nga montok do kopongunsi­kaan diolo kumaa kopuhawang­an do Kinorohing­an (okon nodi ko kumaa Bambarayon) tu Kinorohing­an i minanahak diolo koposion (life), rasam (rain) om titiu tadau (sunlight) do aiso kotingkada­n. Tulun KD o patanom do linsou parai nga Kinorohing­an o poposuni. Mantad gogompi Kinorohing­an miagal dilo, araat manaku topurimana­n do tulun KD do roitan toi ko pungaranan yolo dilo tinaru suai do tulun yolo mongungumo (farmer) om tulun id labus kakadaan (rural people)?

Nga poingalib doti araat nung pinungaran­an yolo dilo tinaru suai do basug, wongowongo­on, magagauk, gurongot, gansau, gampamatai, gompisuk, om ganakau, ka. Nga araat daa topurimana­n tulun KDMdo tandasan dilo tinaru suai do basug om magagauk, ka.

Topot nopo daa, tulun KD miloh i do minsud mantad do koowukan nung manu yolo om nung tonudon kopio diolo tut udu k kot u m baya a n wagu i tinanud diolo mantad do Gospel

Isa Al-Masih tu kotumbayaa­n dino tonudon nogi do soginumuan tulun id pototongko­p pomogunan diti i kaampai nogi ngawi tulun Kotonobon (Western people).

Boros id Buuk panambayan­gan om kotumbayaa­n diolo dino i nokosurat id boros English nasaapan do tulun KD papadalin id boros dilo di koimpuunon d oto u n 1960 anom gisom d o timpu baino kuamaan papadalin buuk mantad English kumaa boros tinaru dino apatut daa do potilombus­on miampai do aiso kotingkada­n. Komulakan koonduan om kokusayan do KD apatut monupu sinding togumu id boros tinaru dino do gunoon toinsanan tulun dino do rumayou Kinorohing­an id walai panambayan­gan id labus kakadayan om id kakadayan nogi.

Mantad kinodolina­n soginumu 66 buuk dino i rinoitan do Batos Laid om Batos Wagu, apatut nogi daa tikidan dilo buuk o toinanan paganakan do tulun KD id pogun diti om nogi isai nopo tulun dino di poingiyon id labus pogun nga haro o buuk dilo. Mantad kinasaapan pinapadali­n dino do apatut momusorou toinsanan tulun KD songkuro kagaraso boros tinaru dino nokomoi tu nakasaap pinapadali­n suang buuk dino mantad boros English kumaa boros KD.

Kogunaan do pinapadali­n do buuk dino id boros KD nopo nga mooi do gunoon daa do toinsanan tulun KD

buuk dino miampai do aiso kotingkada­n do rumayou Kinorohing­an id walai panambayan­gan diolo hinonggo nopo watas kinoyonon diolo. Kopomoguna­an buuk dino kaampai noh modsinding, sumambayan­g, mambasa, om manahak ponudukan kumaa tinimungan KDM id walai panambayan­gan. Tangaanak KDM tongokodo ih au po nokorikot kotuo’on (age) sumuang sikulan prointa (iso (1) gisom limo (5) toun) apatut do tudukan do molohing do boros tina (mother tongue).

Tanganak KD ii songinsiku­l, apatut onuan do molohing do kosiwatan mambasa Buuk panambayan­gan dino mooi do okinongou toinsanan tulun KD tongomulok om tongotuo ii songintimu­ng do insan maso id walai panambayan­gan dino.

Tulun KD apatut do tumaai do tulun Sina tu momoguno boros Singkung id walai panambayan­gan diolo sundung po do haro nogi tinimungan sambayang diolo i momoguno boros malaya om

English. Agayo kounsikaan do tulun KD do atampasi boros diolo id pomogunan diti om gunoon diolo boros tina do rumayou Kinorohing­an do selajur (forever). Pointantu kinongohon i do Kinorohing­an o sinding om sambayang diolo id boros KD. Iso koimamanga­n tagayo nung atagakan o tulun KD do boros tina id pogun diti iri no tu osowolian yolo dilo tinaru suai sabaagi tulun mamamasok sandad id pogun diti.

Timpu baino diti haro no piipiro tinaru Sina i arahi momoguno ngaran walai panambayan­gan tulun KD (SIB) nga boros gunoon diolo nopo nga Singkung. Apatut daa minsingilo yolo boros KD om gunoon boros dino nokomoi id walai panambayan­gan kingaran walai panambayan­gan KD dino. Songkuro sinonong topuimanan tulun KD nung kaamung yolo piipiro tulun Sina i koilo moboros boros tinaru dilo id walai panambayan­gan dilo narait.

 ??  ?? TUWA POMUSARAHA­N: Nulud Di Tatak Barambang @ Joseph Yabai
TUWA POMUSARAHA­N: Nulud Di Tatak Barambang @ Joseph Yabai

Newspapers in Malay

Newspapers from Malaysia