KOIKUMIKUMAN TAGAYO TULUN KADAZANDUSUN DO AU KOILO MOBOROS BOROS TINARU OM TULUN SUAI NOGI KOILO
BOROS
tulun momogun Kadazandusun (KD) mositi atampasi id pogun diti nung au atampasi komoyon ino do kopunsaan do tinaru KD.
Tinaru suwai ih ruminikot toomod id pogun diti au asaga atagak boros tinaru diolo. Tulun pilak nga moboros boros diolo.
Boros KD no daa i apatut atampasi om gunoon moboros id pogun diti tu tulun dino no poingguugumu mamamasok id pogun diti di oruhai po kougad tulun British do momorinta.
Soira nokoibok tulun British, pinorinta iti pogun do tulun mantad pogun Malaya. Mantad dino do nokosimban di ginumu tulun KD id pogun diti. Timpu baino lobi togumu tulun pilak do pinosurat id rikood pongitaban do mamaamasok hiti pogun ko mantad po ginumu nitaban tulun KD. Okito iti id kinoyonon kakadayan hinonggo nopo watas tagayo om tokodo id pogun diti. Moi tulun KD pomoli rarapaan om sada id pitomuan id kakadayan nga tunuyan yolo do tulun pilak do sada om rarapaan.
Tulun pilak nosiliu mongingindapu om tulun KD o momomoli do gurangot dagangon do tulun pilak dino. Tulun pilak mogibiboros id boros diolo om koilo nogi yolo rumomut tulun KD id boros Malaya om haro nogi piipiro diolo ih nakaamung talaid do tulun KD om baalan nodi yolo moboros boros KD.
Haro nogi piipiro tondu KD nongoi do kusai pilak om nakasakag nodi yolo nga tanak diolo au tinudukan di tama do moboros boros KD. Iti no kosidian om kobosugan tagayo do tulun KD iri no tu au yolo mimboboros boros KD. Uhang diolo do moboros boros Malaya/ Indonesia id walai sondiri, kumaa tanak, om id walai panambayangan do rumayou do Kinorohingan om sumuku id sambayang kumaa Kinorohingan. Au manaku orongou Kinorohingan o sambayang om sinding diolo nung royohon diolo Kinorohingan id boros tinaru sondiri?
Okon toi ko nabatos laid no do Kinorohingan id Buuk Kinorohingan do “Isai nopo tulun otumbayaan Doho, au ku yadaan,” ka. Tulun KD rumayou Kinorohingan au daa minog simbanan diolo garung om panananggarung, om ii koubasanan (nga moginum tinumon kawuk apatut i do tingkadan toi ko ingkudian diolo tiwou), ngaran om pangakanngakan, tu naramit no do Kinorohingan o kinohoroon (existence) diolo id pomogunan diti mantad po di pagan po yolo gisom do baino diti, iri no tu tulun KD yolo om mogiigiyon id labus kakadayan om mongungumo parai. Au kasala nung tondigon (ramayon) diolo o tadau kinaamatan diolo parai do toun diri. tu tadau kinaamatan dino milo do ramayon diolo do aiso tinumon kawuk.
Okon ko dousa tulun KD id toguang do Kinorohingan nung rumamai, sumayau om suminding yolo do mangaramai tadau kaamatan miampai ginawo ounsikou kumaa Kinorohingan tu minamangun om gampamasi diolo. Milo yolo rumamai kaamatan sundung po do au awuk.. Tadau kaamatan milo ramayon do tulun KD i notumbayaan do Batos Kinorohingan Laid om Wagu. Kapangaramayan do tadau kaamatan nopo nga montok do kopongunsikaan diolo kumaa kopuhawangan do Kinorohingan (okon nodi ko kumaa Bambarayon) tu Kinorohingan i minanahak diolo koposion (life), rasam (rain) om titiu tadau (sunlight) do aiso kotingkadan. Tulun KD o patanom do linsou parai nga Kinorohingan o poposuni. Mantad gogompi Kinorohingan miagal dilo, araat manaku topurimanan do tulun KD do roitan toi ko pungaranan yolo dilo tinaru suai do tulun yolo mongungumo (farmer) om tulun id labus kakadaan (rural people)?
Nga poingalib doti araat nung pinungaranan yolo dilo tinaru suai do basug, wongowongoon, magagauk, gurongot, gansau, gampamatai, gompisuk, om ganakau, ka. Nga araat daa topurimanan tulun KDMdo tandasan dilo tinaru suai do basug om magagauk, ka.
Topot nopo daa, tulun KD miloh i do minsud mantad do koowukan nung manu yolo om nung tonudon kopio diolo tut udu k kot u m baya a n wagu i tinanud diolo mantad do Gospel
Isa Al-Masih tu kotumbayaan dino tonudon nogi do soginumuan tulun id pototongkop pomogunan diti i kaampai nogi ngawi tulun Kotonobon (Western people).
Boros id Buuk panambayangan om kotumbayaan diolo dino i nokosurat id boros English nasaapan do tulun KD papadalin id boros dilo di koimpuunon d oto u n 1960 anom gisom d o timpu baino kuamaan papadalin buuk mantad English kumaa boros tinaru dino apatut daa do potilombuson miampai do aiso kotingkadan. Komulakan koonduan om kokusayan do KD apatut monupu sinding togumu id boros tinaru dino do gunoon toinsanan tulun dino do rumayou Kinorohingan id walai panambayangan id labus kakadayan om id kakadayan nogi.
Mantad kinodolinan soginumu 66 buuk dino i rinoitan do Batos Laid om Batos Wagu, apatut nogi daa tikidan dilo buuk o toinanan paganakan do tulun KD id pogun diti om nogi isai nopo tulun dino di poingiyon id labus pogun nga haro o buuk dilo. Mantad kinasaapan pinapadalin dino do apatut momusorou toinsanan tulun KD songkuro kagaraso boros tinaru dino nokomoi tu nakasaap pinapadalin suang buuk dino mantad boros English kumaa boros KD.
Kogunaan do pinapadalin do buuk dino id boros KD nopo nga mooi do gunoon daa do toinsanan tulun KD
buuk dino miampai do aiso kotingkadan do rumayou Kinorohingan id walai panambayangan diolo hinonggo nopo watas kinoyonon diolo. Kopomogunaan buuk dino kaampai noh modsinding, sumambayang, mambasa, om manahak ponudukan kumaa tinimungan KDM id walai panambayangan. Tangaanak KDM tongokodo ih au po nokorikot kotuo’on (age) sumuang sikulan prointa (iso (1) gisom limo (5) toun) apatut do tudukan do molohing do boros tina (mother tongue).
Tanganak KD ii songinsikul, apatut onuan do molohing do kosiwatan mambasa Buuk panambayangan dino mooi do okinongou toinsanan tulun KD tongomulok om tongotuo ii songintimung do insan maso id walai panambayangan dino.
Tulun KD apatut do tumaai do tulun Sina tu momoguno boros Singkung id walai panambayangan diolo sundung po do haro nogi tinimungan sambayang diolo i momoguno boros malaya om
English. Agayo kounsikaan do tulun KD do atampasi boros diolo id pomogunan diti om gunoon diolo boros tina do rumayou Kinorohingan do selajur (forever). Pointantu kinongohon i do Kinorohingan o sinding om sambayang diolo id boros KD. Iso koimamangan tagayo nung atagakan o tulun KD do boros tina id pogun diti iri no tu osowolian yolo dilo tinaru suai sabaagi tulun mamamasok sandad id pogun diti.
Timpu baino diti haro no piipiro tinaru Sina i arahi momoguno ngaran walai panambayangan tulun KD (SIB) nga boros gunoon diolo nopo nga Singkung. Apatut daa minsingilo yolo boros KD om gunoon boros dino nokomoi id walai panambayangan kingaran walai panambayangan KD dino. Songkuro sinonong topuimanan tulun KD nung kaamung yolo piipiro tulun Sina i koilo moboros boros tinaru dilo id walai panambayangan dilo narait.