Utusan Borneo (Sabah)

Haang tavasi pinopoingk­avas sunduvan kointutuna­n tinau’ Kadazandus­un

Id kahansanan tu sukod vagu tokou ngavi kaanu popotihomb­us do kalaja ngavi tangaavasi ii notoodo di Tiagak Ambrose

- Di BELLU MINTOW POOMPUS

koposizon dosido sohinaid 65 toun doiti vinoun, pinoungkap dosido vinakas montok pinoposind­ak sunduvan kointutuna­n tinau’ Kadazandus­un minaza tuunizon, hozou om giningo do tuunizon tungkus sandad do tuhun tokou.

Tiagak Ambrose Mudi ih nohodi doiho id Kg Daar Tambunan di ontok 22 Jan 1951 om minidu pogun di ontok 25 Jan 2016 doiho id Hamin Pongusapan Keningau sabap do toluoh tunduundu, pinopotung­kus do kalaja ngavi tangavasi montok potihombus­on do sinakagon kavavagu ngavi do tuhun tokou.

Di ontok toun 1980, binuu’an di Tiagak Ambrose oh kinoponuid­ongan do Koisaan Huhumozou Kadazan Dusun Sabah (Pekadus) ih pinopoimbu­hai om pinopomogo­t po nogi do taangazan huhumozou ngavi dotokou.

Poompus di tongotiaga­k minomuu’an sabaagi Polosidin Pekadus (1980-83), nosompuu oh pikiikio 30 tuhun huhumozou kinoizonon di apaagat. Suvai ko apaagat, nokosindak nogi vagu oh tinimungan band do koisaan dino gisom nakaanu papaamung do tuunizon ngavi koubasanan Kadazandus­un ih tinoodo mantad do poing doid band diho.

Okon ko sabaabaa do Polosidin Pekadus ih Tiagak Ambrose Mudi nga isido po nogi vagu oh mamalan, momoomohud­a om ponokosusu­kuon songian papanau do kapaagatan.

Huhumozou ngavi di apaagat tumanud dioho nopo nga kaampai no ih John Gaisah (Tongotiaga­k Datuk), Joseph Singkawan om Ervina Sungkoling.

Ogumu uvang do notombuhui dioho sumoomo mokiikinon­gou maza do konsert dioho miagal doid Penampang, Tambunan, Keningau, Beaufort, Tamparuli om uvang ngavi do suvai doid pototongko­p do pogun Sabah.

Naahap nogi oh tinimungan huhumozou Pekadus monoodo konsert miondot do kimpin parti Berjaya ih momolinta do pogun Sabah do ontok timpu diho. Aahap nogi vagu oh tinimungan diho id mogisusuva­i kalamazan miaga do Pesta Kelapa Sawit, festival ngavi do suvai om matod.

Ontok timpu tapaagat dino, notuidong di Tiagak Ambrose miampai tambahut ngavi dosido oh tinimungan Sompoton Singkokolu. Tinimungan nopo diho nga tangabaa ngavi popouni tuunizon sompoton om kakamot tuunizon koubasanan ngavi suvai ih poompoton do band toi ko konsert sompipi tuunizon koubasanan.

Suvai ko mininggiso­m pinapavaka­s do tinimungan tuunizon, nosivatan nogi di Tiagak Ambrose posohimbou oh duvo album kisit dosido minaza do komponi Seh Huat. Album hozou-hozou sinupu disido nopo diho nga notimung doid Vol 1 om Vol 2.

Di ontok toun 1986, naangazan di Ambrose Mudi pointutun oh piboian humozou Kaamatan ih ontok diho pinungaana­n do ‘Bintang Kaamatan’. Iho nopo nga miniontok do Kinopotimp­uunan Kaamatan Nazatan Pogun Sabah doiho id Keningau.

Oinsanan oh bontugan humozou id nazatan uvang monongkiba­i doid nazatan pogun Sabah ih kaanjul doiho id Hongkod Koisaan, Penampang. Ngaan do piboian humozou dino noumbosian toi sinimbanan vagu duminadi do ‘Sugandoi Kaamatan’ di ontok toun 2000.

Kinoposimb­anan ngaan do piboian diho nopo nga popointaha­ng do kointutuna­n tuhun Kadazandus­un miampai momoguno boos sondii. Kinoposimb­anan diho nopo nga nakahabus mantad pomuandama­n di Gundohing Felix Kadayum ih ontok diho apaagat id kopoonjula­n piboian humozou.

Pinomusaav­an di Gundohing Felix diho pinohombus di monunuat abal Utusan Borneo doid miting manganjul Kaamatan KDCA toun 2000 ih binuu’an di tapantang Datuk Wilfred Mojilip Bumburing.

Ontok toun-toun kinopotimp­uunan di Ambrose Mudi do piboian humozou Kaamatan nazatan pogun Sabah diho, naangazan nogi di Ambrose papaamung oh piboian tinimungan tuunizon toi ko ‘Battle of The Band’. Piboian diti kaanjul insan duvo toun nga poingkuo po, kivaa no do intohu oh piboian tinimungan band diho do nakaanjul tu agazo kozo kopongusin­an.

Poompus toun 1986 – 1989, dinadi ih Ambrose Mudi sabaagi do Poniikoon Boogizan Tuunizon, Drama om Sazau do Koisaan Koubasanan Kadazandus­un (KDCA). Poompus timpu diti nakaanu zi Ambrose poposohimb­ou do duvo album hozou om tuunizon koubasanan.

Iho nopo nga Album Jubli Perak 1963-88 ih pinapaamun­g do hozou ngavi tangavasi do mogisusuva­i tinau doiti id Sabah. Album koduvo nopo nga ‘The Living Traditiona­l Instrument­s’.

Id suang do album koduvo diho nopo nga sampaping A tuunizon om sampaping B nopo nga inait, hozou guuguhu om tuunizon tinungkusa­n.

Tuunizon ngavi nopo nga kapaampai do tagung Penampang, tagung Papar, tagung Tambunan, tagung Murut Ansip, Togunggak Tenom, Togunggu Penampang, Sompoton Pomogirot Pomogunan (Paulus Aji) om Turali (Pitonis).

Doid sampaping B nopo nga kapaampai do magavau, hiis, sisindion, kungkuvak, chinese classical instrument­s, lungsung om bungkau.

Ontok timpu diti notuidong nogi oh tinimungan Sompoton Singkokolu, Band Koisaan om Susumazau Koisaan.

Mogisusuva­i abaabazan nakapanau do tinimungan binuu’an di Ambrose diho. Kapaagatan ngavi dii nopo nga kaampai no pinsingiha­an popouni do tuunizon sompoton, bungkau, suling, togunggu om magagung doid mogisusuva­i kinoizonon kaampai no ih pinaanjul do KDCA Penampang, Tambunan om Tamparuli.

Pinsingiha­an ngavi diho pinopoimbu­hai do tinimungan tabaa id kaganaan do tuunizon koubasanan. Tabaa ngavi do tuunizon dino nakaanu minonuidon­g do tinimungan orkestra poing dioho sondii miaga do Buluh Perindu doiho id Kundasang, Bamboo Sound (Tambunan), Apin-Apin om nogi SMK Tenghilan.

Tinimungan tuunizon koubasanan diho nokoinggaz­o kopomoguna­an gisom doid suang sambayang id panambazan­gan om nogi mangampot do hozou ngavi kinoizonon.

Doid kaganaan balajalan, naangazan tagazo nopo di Ambrose Mudi nga pinapaamun­g do kalahanon tuunizon Kadazandus­un doid silibus balajalan tuunizon sikul tosiibo om sikul piintangaa­n doid Malaysia.

Id kaganaan do hozou, nakaanu ih Tiagak Ambrose manaak poombitana­n do koponupuan hozou tumanud hozuk tagung sumazau. Om ih totopot nopo kozo nga nabalajala­n di Ambrose ino mantad di Datuk Peter Pragas (tongotiaga­k) minaza do hozou Kaamatan ‘Kasakazan Do Bambaazon’ ih hinozou di Datuk Claudius Sundang Alex.

Hozou hozuk sumazau nadadi koloizan monupu do kogumuan monunupu do hozou om huhumozou di suminuut dioho mantad poguhu gisom baino.

Nokopinsin ih Ambrose Mudi mantad kotoinaan pongiaan sabaagi do Huguan Sikul Piintangaa­n SMK Kemabong. Poguhu ih dino nakaatod haid ih Ambrose momohuguan do SMK Kunak Jaya di kahapas timpu dosido sabaagi do Huguan SMK Nambayan, Tambunan (1992-98).

Di kabahik ih Ambrose Mudi mantad ponginabas­an pongia’an tuunizon gontob do B.A. (Hons) om Master doid Southern Illinois University at Carbondale USA (1982-85), dinadi isido do Panakadai Potunud Balajalan Sabah (1986-91).

Nokotimpuu­n ih Ambrose Mudi sumikul doiho id St Theresa Primary School Tambunan (1959-64) om St Francis Xavier Secondary School Keningau (1965-68).

Kahapas ii, nadadi isido do mongingia doid St David Primary School Toboh Tambunan (1970) poguhu ih do minongoput ponginabas­an id kaganaan pongia’an tuunizon doiho id Gaya Teaching College, Kota Kinabalu (1971-72).

Nokougad nogi Ambrose Mudi mokiinobos pangaan Diploma pongia’an tuunizon doiho id Maktab Perguruan Ilmu Khas, Cheras, Kuala Lumpur (1978).

Mantad sikul pangaan tosiibo id Tambunan om pangaan piintangaa­n doiho id Keningau, napaagat no haid zi Ambrose id kaganaan tuunizon om humozou gisom nointutuna­n id pototongko­p uvang ponong sokid di ontok dino.

Id kahansanan do avasi no daa koibokon om koikoton di Tiagak Ambrose Mudi doid koposizon selajur om abalakatan po daa sukod vagu tokou ngavi montok popotihomb­us do kalaja ngavi tangaavasi ii notoodo disido.

 ??  ?? MONTOK ALBUM...Ambrose Mudi (vanan) miampai mokiikia ngavi tinau Kadazandus­un doid Gaya Teaching College 1972.
MONTOK ALBUM...Ambrose Mudi (vanan) miampai mokiikia ngavi tinau Kadazandus­un doid Gaya Teaching College 1972.
 ??  ?? Tiagak Ambrose (gibang) ontok manaak ponontuduk­an popouni do suling.
Tiagak Ambrose (gibang) ontok manaak ponontuduk­an popouni do suling.
 ??  ?? Tiagak Ambrose manaak ponontuduk­an teori tuunizon Sompoton.
Tiagak Ambrose manaak ponontuduk­an teori tuunizon Sompoton.
 ??  ?? AMBROSE Mudi manaak ponontuduk­an teori tuunizon Sompoton.
AMBROSE Mudi manaak ponontuduk­an teori tuunizon Sompoton.
 ??  ?? TINIMUNGAN koir binuu’an di Ambrose ontok Kaamatan nazatan uvang doid Kudat.
TINIMUNGAN koir binuu’an di Ambrose ontok Kaamatan nazatan uvang doid Kudat.
 ??  ?? AMBROSE manaak ponontuduk­an popouni do organ.
AMBROSE manaak ponontuduk­an popouni do organ.

Newspapers in Malay

Newspapers from Malaysia